گردشبان (gardeshban.ir) : بیستم آذر معادل با یازدهم دسامبر در تقویم به روز جهانی کوهستان معروف است. به دنبال بزرگداشت سال بین المللی کوهها، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پنجاه و هفتمین جلسه خود در ژانویه ۲۰۰۳ روز یازدهم دسامبر را بهعنوان روز جهانی کوهستان تعیین و از سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) دعوت کرد تا مسئولیت هماهنگی این روز در سطح جهان را بر عهده بگیرد.
فائو هر سال با تعیین یک موضوع، از کشورهای کوهستانی و اعضای مشارکت برای کوهها (MP) دعوت میکند تا با اجرای آیینهای ویژه نظیر گردهمایی و ... اجرای برنامههای کوهنوردی در بزرگداشت این روز و تاکید هر چه بیشتر بر اهمیت و نقش کوهستان بکوشند.
انجمن کوهنوردان ایران نیز از سال ۱۳۸۴ هر سال و همزمان با این روز، با همکاری باشگاههای ورزشی و فرهنگی مختلف، همایشها، صعودها و برنامههای پاکسازی کوهستان را به انجام رسانده است.
روز جهانی کوهستان چه نمادی دارد؟
نماد این روز جهانی شامل سه مثلث متساوی الاضلاع بر روی یک خط افقی است. مثلث سمت چپ یک الماس آبی رنگ در بالا دارد و نشان از یخ و برف در قله کوه و لزوم توجه به گرمایش زمین و حفظ برفهای کوهستان دارد.
مثلث میانه دایره نارنجی دارد که نشان دهنده منابع طبیعی محیط کوهستان است که به طور مداوم از داخل کوهها استخراج میشوند و مثلث سمت راست یک مثلث سبز کوچک در پایه دارد که نشان دهنده سرسبزی و محصولاتی است که در دامنه کوهها رشد میکنند.
ارزشهای کوه
سرچشمۀ همۀ رودهای بزرگ، و منشا نیمی از آبهای شیرین جهان، کوهستان است. کوهها، زیستگاه گونههای بیشمار گیاهی و جانوری، خاستگاه بخش مهمی از تنوع زیستی و پناهگاه بسیاری از گونههایی هستند که در دشتها نابود شدهاند. البته کوهها، بزرگترین گردشگاهها و ورزشگاهها هستند و با داشتن چشم اندازی باشکوه و هوای پاک، امکان پیاده روی و ورزش در یک محیط دل انگیز را فراهم کردهاند.
در همین خصوص کوهنوردان و طبیعت گردانی که به کوهستان میروند، وظایفی را در برابر حفظ این سرمایه ارزشمند دارند که باید به آن توجه کنند.
وظیفه کوهنوردان و طبیعت گردان در حفظ کوهستان
اگر چه ممکن است یک کوهنورد طبیعت دوست، نقشی در ایجاد و تشدید بسیاری از عوامل تخریب کوهستان نداشته باشد، اما، چون انگیزۀ اصلی کوهنورد برای رفتن به کوه، بهرهمندی از محیط طبیعی است، خود را برای حفظ محیط کوهستان و کاهش عوامل مخرب مسئول میداند.
از جمله نکات حائز اهمیت در حفظ کوهستان احساس مسئولیت در قبال فرزندانمان است تا در آینده بتوانند همچون ما از طبیعت بهره ببرد.
همچنین کوهنوردان باید برنامههای کوهنوردی پر جمعیت که فشار ناگهانی زیادی را بر طبیعت وارد میکند، اجرا نکنند و در هنگام کوهنوردی، چون یک محیط بان مسئول، مراقب تخلفها و آسیب رسانیهای دیگران باشند.
کوهنوردان و طبیعت گردان میتوانند در سازمانهای غیر دولتی طرفدار محیط زیست عضو شوند و در برنامههایی مانند روز پاک سازی کوهستان، روز جهانی کوهستان، روز جهانی زمین پاک، روز ملی دماوند و ... مشارکت کنند. البته این افراد میتوانند با مشارکت در ادارۀ امور مربوط به محیط زیست و رعایت اصول، طبیعت گردی پاک را ترویج کنند.
توصیهای به کوهنوردان
جلال ملکی سخنگوی آتش نشانی به مناسبت روز کوهستان اظهار کرد: کوهنوردان در نظر داشته باشند که همواره در مسیرهای مشخص شده در کوهستان حرکت کنند و از حرکت در مسیرهای ناشناخته و بیراهه اجتناب کنند.
وی با اشاره به اینکه کوهنوردان قبل از سفر برنامه ریزی داشته باشند و دقیقا طبق برنامه عمل کنند، افزود: تغییرات احتمالی در سفرهای گروه باید با نظر همه اعضا باشد.
سخنگوی سازمان آتش نشانی تاکید کرد: اعضای گروه باید کروکی یا نقشه مسیر را به همراه داشته باشد و بهتر است افراد در سفرها فرد با تجربهای را به عنوان رهبر انتخاب کنند.
ملکی افزود: بهتر است گروههای کوهنوردی فردی که به اصول کمکهای اولیه آشناست را نیز به همراه داشته باشند.
وی تاکید کرد: بی اعتنایی به خطرات کوهستان یک نوع جان باختن برای هیچ است و هرگاه به کوه میروید خود را برای بدترین شرایط تجهیز کنید.
سخنگوی سازمان آتش نشانی خاطرنشان کرد: کوهنوردان مراقب تغییرات ناگهانی هوا باشند و سعی کنند همیشه با وسایل کامل و پوشاک مناسب به کوه بروند.