گردشبان (gardeshban.ir) : واتیکان که کوچکترین دولت-شهر جهان شناخته میشود و قطب مسیحیان جهان است، در شهر رُم در ایتالیا واقع شده است. واتیکان کمجمعیتترین کشور مستقل جهان و البته یکی از پربازدیدترین مقاصد گردشگری محسوب میشود. شاید اطلاعات زیادی دربارهی این کشور نداشته باشید، با ما همراه باشید تا حقایق جالبی از این کشور کوچک بدانید.
واتیکان کوچک ترین کشور در جهان است
واتیکان با مساحتی حدود ۱۰۰ هکتار، یک دولتشهر است که به اندازهی یک هشتم «سنترال پارک» نیویورک وسعت دارد. واتیکان با حکومت پادشاهی اداره میشود و «پاپ» در راس حکومت قرار دارد. واتیکان پول و تمبرهای مخصوص خود را چاپ میکند و دارای پاسپورت و گواهینامه، رسانه، پرچم و سرود ملی مختص به خود است. در این کشور از مالیات خبری نیست و هزینهی ورودی موزه واتیکان، فروش تمبر و سوغات درآمد واتیکان را تشکیل میدهند.
کالیگولا ابلیسکی را که در میدان سن پیتر قرار داد به آنجا آورده است
امپراطور روم، «کالیگولا» در باغهای مادرش در «واتیکان هیل» یا تپهی واتیکان، سیرکی بنا کرد که در آن ارابهرانان آموزش میدیدند. گفته میشود این همان جایی است که «نرون» مسیحیان را به شهادت رساند. بهمنظور مشخص کردن مرکز آن، کالیگولا فرمان داد تا نیروهایش ابلیسکی را که در «هلیوپولیس» در مصر قرار داشت به واتیکان بیاورند. این ابلیسک یا هرم سنگی، که از یک تکه گرانیت قرمز رنگ به وزن بیش از ۳۵۰ تن ساخته شده، بیش از ۳۰۰۰ سال پیش برای یک فرعون مصری ساخته شد. در سال ۱۵۸۶، این هرم به مکان فعلیاش در میدان سن پیتر منتقل شد.
به مدت ۶۰ سال پاپ ها از واتیکان خارج نمی شدند
تا سال ۱۸۷۰، زمانیکه کشور ایتالیا متحد شد، مجموعهای از ایالت های مستقل در مرکز ایتالیا توسط پاپها اداره میشدند. دولت جدید سکولار، همهی سرزمینهای پاپ را به جز بخش کوچکی که همان واتیکان امروزی است، تصاحب کرد و جنگ سرد بین دولت ایتالیا و کلیسا آغاز شد. پاپها دولت ایتالیا را به رسمیت نمیشناختند و واتیکان خارج از کنترل دولت ایتالیا قرار گرفت. پاپ «پیوس نهم» خود را «زندانی واتیکان» نامید و به مدت ۶۰ سال پاپها از خروج از واتیکان و به رسمیت شناختن دولت ایتالیا خودداری کردند. زمانیکه لشکرهای ایتالیایی در میدان سن پیتر حاضر شدند، پاپها برای انجام مراسم دعا حضور پیدا نکرده و حتی روی بالکن هم ظاهر نشدند.
بنیتو موسولینی واتیکان را به رسمیت شناخت
کشمکش بین دولت ایتالیا و قدرتهای مذهبی کلیسا در سال ۱۹۲۹ با امضا کردن «پیمان لاتران» پایان گرفت. در این پیمان واتیکان به عنوان یک دولت مستقل شناخته شد و ۹۲ میلیون دلار (بیش از ۱ میلیارد دلار امروز) به واتیکان برای سرزمینهای پاپ غرامت پرداخت شد. واتیکان این مبلغ را به عنوان بودجهای برای بازپرداخت خزانههای خود استفاده کرد. «موسولینی»، رئیس دولت ایتالیا، از طرف شاه «ویکتور امانوئل سوم» این معاهده را امضا کرد.
پاپ ها تا قرن چهاردهم در واتیکان زندگی نمی کردند
حتی پس از ساخت کلیسای سن پیتر، پاپها در قصر لاتران در رم زندگی میکردند. آنها حتی در سال ۱۳۰۹، زمانیکه دستگاه پاپ به «آوینیون» فرانسه منتقل شد شهر را بهطور کامل ترک کردند. هفت پاپ که همگی فرانسوی بودند، از آوینیون، حکومت میکردند و قلمرو پاپ تا سال ۱۳۷۷ به روم بازنگشت. در این زمان کاخ لاتران در آتش سوخت و واتیکان به عنوان محل اقامت و حکومت پاپ انتخاب شد. البته واتیکان تغییرات زیادی نیاز داشت زیرا به چنان وضعیت بدی رسیده بود که گرگها در میان خرابههایش بهدنبال اجساد میگشتند و گاوها در کلیسا آزادانه میچرخیدند.
گارد سوئیسی به عنوان نیروهای محافظ استخدام شدند
گارد سوئیسی، که توسط لباسهای رنگارنگ رنسانسی شناخته میشوند، از سال ۱۵۰۶ برای محافظت پاپ استخدام شدند. در آن زمان «پاپ ژولیوس یکم» مانند خیلی از دربارهای اروپاییِ آن سالها، نیروهای سوئیسی را برای محافظت از خود استخدام کرد. وظیفهی گارد سوئیسی در واتیکان حفظ امنیت شخصِ پاپ است. اگرچه کوچکترین ارتش دنیا خیلی تشریفاتی بهنظر میرسند، اما بسیار ماهر و آموزشدیده هستند. این نیروها تماما از شهروندان سوئیسی تشکیل شده است.
در طول تاریخ واتیکان، چندین بار پاپ ها از گذرگاه مخفی فرار کردند
در سال ۱۲۷۷، یک گذرگاه مخفی ساخته شد تا واتیکان را به کاخ سنت آنجلو در حاشیهی رود «تیبر» متصل کند. این گذرگاه درواقع مسیری برای پاپ بود و در سال ۱۵۲۷، زمانیکه جانِ «پاپ کلمنت هفتم» را هنگام شورش روم نجات داد، اهمیت ویژهای پیدا کرد. زمانیکه نیروهای «کارل پنجم»، امپراتور روم به شهر آمدند و کشیشها و راهبهها را به قتل رساندند، گارد سوئیسی دشمن را تا حدی به عقب راند تا زمان کافی را برای فرار کلمنت از گذرگاه به کاخ سنت آنجلو فراهم سازد. در این نبرد، ۱۴۷ نفر از نیروهای پاپ جان خود را از دست دادند.
بیشتر شهروندان واتیکان در خارج زندگی می کنند
از سال ۲۰۱۱، تعداد افرادی که شهروند واتیکان بهشمار میآمدند به ۵۹۴ نفر رسید. این تعداد شامل ۷۱ کاردینال، ۱۰۹ نفر از اعضای گارد سوئیسی، ۵۱ نفر کشیش و یک راهبه در داخل واتیکان است. بزرگترین گروه شهروندان را ۳۰۷ نفر از اعضای روحانی تشکیل میدهند که در سراسر جهان دارای پُستهای دیپلماتیک هستند. از زمانیکه «پاپ بندیکت شانزدهم» از مقام خود در واتیکان کنارهگیری کرد، هرگاه که یک پاپِ جدید انتخاب شود، به جمعیت واتیکان یک نفر اضافه میشود.
رصدخانه واتیکان یک تلسکوپ در آریزونا دارد
با گسترش شهر رُم آلودگیهای نوری، رصد ستارگان و آسمان شب را برای منجمان رصدخانهی واتیکان که در ۲۴ کیلومتری شهر در اقامتگاه تابستانهی پاپ در «کاخ گاندولفو» واقع شده بود، مشکل میساخت. بنابراین در سال ۱۹۸۱، دومین رصدخانه و مرکز تحقیقات واتیکان در شهر «توسان» ایالت «آریزونا» ساخته شد. هماکنون واتیکان تحقیقات نجومی خود را با تلسکوپهای مدرنی انجام میدهد که بر روی کوه «گراهام» در جنوب شرقی آریزونا قرار گرفته است.