گردشبان (gardeshban.ir) : مراکش، کشوری سنتی با مقاصد دیدنی بسیار و باشکوهی است. وقتی کشور مقصدتان در آفریقا قرار داشته باشد، باید خودتان را برای رویارویی با چیزهای عجیب و غریب آماده کنید. یکی از صحنههایی که به احتمال زیاد در سفر به بخش جنوبی مراکش خواهید دید، بزهایی هستند که بالای درخت ایستادهاند و شما فکر میکنید که هر آن ممکن است بیفتند! اما سؤال اینجا است که چه چیزی باعث بالا رفتن آنها از درخت میشود؟
درخت آرگان، گیاه خاردار بومی جنوب غربی مراکش به شمار میرود و گلهای زرد رنگی دارد که بعداً تبدیل به میوه میشوند. میوهی این درخت، درون پوستی شبیه پوست گردو قرار دارد و بزهای مراکش، شدیداً به مغز داخل این میوه علاقه دارند و فقط از این یک نوع درخت است که بالا میروند. البته این میوه، برای انسانها قابل خوردن نیست و این موضوع، به نفع بزها است؛ زیرا در کشوری که منابع غذای زیادی برای حیوانات وجود ندارد، بزها برای غذای خوشمزهشان رقیبی نمیبینند و صبر میکنند تا میوهها کامل برسند.
سپس ابتدا سراغ میوههایی میروند که روی زمین افتاده و بعد از روی ناچاری، از درخت بالا میروند تا به شاخههای بالاتر نیز دسترسی پیدا کنند. اگر آنها هم نخواهند، کشاورزان به دو دلیل به این سمت سوقشان میدهند:
1. کشاورزی و تهیه روغن آرگان
روغن آرگان، یکی از سوغاتی ها و محصولات منحصر به فرد کشور مراکش است که برای پخت و پز و تهیهی لوازم آرایشی از آن استفاده میکنند. عدهای هم معتقدند برای تقویت مو و پوست مناسب است. معمولاً مردم محلی، این روغن را به صورت دستی از پوست میوهی درخت آرگان تولید میکنند. لابد میپرسید «پس چرا کشاورزان اجازه میدهند بزها آن را بخورند؟» مسئله اینجاست که بزها فقط هستهی آن را میخورند و توانایی هضم پوستش را ندارند؛ بنابراین پوست را درسته قورت میدهند.
این پوست با گذشتن از سیستم گوارشی بز، نرم میشود و در نهایت، بعد از استخراج از بدن حیوان به صورت کود، جمعآوری میشود. با توجه به افزایش تقاضا برای تولید روغن آرگان، راههای دیگری را نیز برای تهیهی آن استفاده میکنند؛ خصوصاً که بعد از آگاهی از روش جمعآوریِ ابتدایی پوست میوه، دل و دماغی برای استفادهاش در پخت غذا باقی نمیماند!
2. تأثیر در صنعت گردشگری
جذب توریست ، دلیل عمدهای است که این روزها همچنان بزها را ترغیب به بالا رفتن از درخت میکنند. از یک طرف، کشاورزان میتوانند از راه جمعآوری پوست میوهی آرگان کسب درآمد کنند؛ از طرفی دیگر، بسیاری از گردشگران حاضرند مقداری هر چند کم، پول بپردازند تا به آنها اجازه داده شود که از این پدیدهی عجیب عکس بگیرند.
البته حواستان باشد که به هیچ وجه سعی نکنید میوهی آرگان را از زمین بردارید یا بدون اجازه از بزهای بالای درخت، عکس یا فیلم بگیرید؛ زیرا اگر پول آن را نداده باشید و شما را در حین عکاسی ببینند، برایتان گرفتاری پیش میآید. متأسفانه، بُعد توریستی این موضوع باعث شده است تا دهقانان، تعداد بزهای بیشتری را برای نمایش خریداری کنند و حتی در فصلهایی که درخت آرگان میوه ندارد نیز، موجودات بیچاره را در گرما و سرما، بالای درخت میفرستند تا برایشان منبع درآمد باشند. علاوه بر آن، این موضوع باعث آسیب دیدن درختان هم میشود.
زیرا بزهای بسیاری در طول روز، بالای درخت آرگان هستند که به شاخههایش فشار مداوم وارد میشود و میوهاش نیز در اکثر موارد، زودتر از موعد مقرر خورده میشود. در نهایت، اگر قصد بازدید از بزهای خاص مراکشی را داشتید، بهترین فصل آن اواخر بهار و اوایل تابستان است؛ زیرا میوهی آرگان در خرداد ماه میرسد. در فصلهای دیگر نیز میتوانید آنها را بالای درخت ببینید، اما به احتمال زیاد، مشغول خوردن چیزی نیستند و فقط آن بالا ایستادهاند!