اگرچه از نظر برخی، دیدار از یک گورستان در طول سفر امری ترسناک و ناخوشایند است، اما بد نیست کمی هم متفاوت به داستان نگاه کرد.
گورستانها میتوانند برای ما یک درس تاریخی، یک پیادهروی در باغی زیبا یا مکانی برای تماشای بهترین منظرهها از خط افق آسمان باشند. ازاینرو، در جهانی مدرن، مرگ و زیبایی هیچ منافاتی با یکدیگر ندارند.
در میان عجیب ترین گورستان ها، زیباترین قبرستانهای دنیا یا قدیمیترین قبرستانهای جهان، بعضی از گورستانها به خاطر شخصیتهای مهم و برجستهای که در آن مکان آرمیدهاند، به شهرت فراوان رسیدهاند.
قهرمانان جنگ، سیاستمداران، هنرمندان، نویسندگان و نوازندگان از مهمترین افرادی هستند که مردم برای ادای احترام در سر مزار آنها حاضر میشوند. از طرفی دیگر، شماری از گورستانهای معروف دنیا به خاطر ظاهر متفاوت و داستانهای موجود در مورد آنها، قدمت تاریخی یا جاذبههای معماری بهکاررفته در قبرها به شهرت رسیدهاند.
معروفترین قبرستانهای دنیا عبارتند از:
در ادامه بهطور کامل به ویژگیهای هرکدام از این گورستانها پرداخته و داستان ساخت هریک از آنها را برایتان تعریف خواهیم کرد.
پرلاشز را میتوان یکی از مشهورترین گورستانهای دنیا نامید که سالانه میزبان هزاران بازدیدکننده از سراسر دنیا است. این گورستان ۴۴ هکتاری پر از مسیرهای پیادهروی سنگفرش، کوچههای مشجر و آرامگاههای شگفتانگیز است.
پرلاشز که در سال ۱۸۰۴ ساخته شد، در ابتدا محلی برای دفن شهروندان پاریسی بود، اما بعدها با سیل تقاضای هنرمندان و افراد شاخص برای دفن شدن در این مکان مواجه شد.
پرلاشز نام خود را از کشیش لویی چهاردهم، پدر فرانسوا دِکس دو لاشز (Francois d’Aix de La Chaise) گرفته و آرامگاه ابدی بسیاری از چهرههای مشهور دنیا نظیر اسکار وایلد، جیم موریسون، اونوره دو بالزاک و صادق هدایت است.
آرامگاهها و قبرستانهای زیبا به سبک گوتیک، بزرگترین جاذبهی این گورستان برای افرادی است که به پاریس سفر میکنند. پرلاشز علاوه بر این مقبرههای خاص، درمجموع میزبان ۷۰,۰۰۰ قبر، ازجمله مزارها و آرامگاههای باستانی است.
هایگِیت (Highgate) که در نزدیکی همپستید هیث (Hampstead Heath) واقع شده، بدون شک معروفترین گورستان لندن است. بسیاری از گردشگران برای پرسه زدن در میان مسیرهای پیچدرپیچ، قبرهای باستانی و تماشای سنگهای یادبود به هایگیت میآیند.
گورستان هایگیت احتمالاً به خاطر میزبانی از قبر کارل مارکس شهرت فراوان دارد. وی در بخش شرقی گورستان و در کنار دیگر اعضای خانوادهاش به خاک سپرده شده است. سنگقبر وی نیز توسط هنرمند و مجسمهساز حزب کمونیست، لورنس برادشاو، ساخته شده است.
هایگیت در سال ۱۸۳۹ افتتاح شد و بسیاری از مقبرههای آن به سبک زیبای گوتیک در دورهی ویکتوریا ساخته شدهاند. سنگقبرهای شگفتانگیز این گورستان هر بینندهای را مجذوب خود میکند. ستون هرمی شکل اوبلیسک در خیابان مصری، به میدان لبنان با قبرهایی به دور یک درخت سرو باستانی ختم میشوند.
لوسین فروید نقاش و جورج الیوت رماننویس از دیگر چهرههای مشهور در این گورستان هستند. هایگیت یک میهمان ویژه هم دارد. الکساندر لیتوینِینکو (Alexander Litvinenko)، جاسوس روسی که ترور بیولوژیکی شد و پس از مرگ به دلیل سطح بالای مواد رادیواکتیو در بدنش، در تابوتی از جنس سرب به خاک سپرده شد.
در شهری ۵۰۰۰ نفری در شمال رومانی، یکی از عجیبترین گورستانهای دنیا به چشم میخورد. گورستان مِری در مارمورش (Maramures)، شهرت خود را به خاطر افراد دفن شده در آن به دست نیاورده است.
شهرت این گورستان به خاطر صدها قبری است که هرکدام از آنها با یک صلیب حجاریشده از جنس درخت بلوط و به رنگ آبی روشن تزئین شدهاند.
بر روی این صلیبها نام شخص متوفی همراه با اشعاری نوشته شده است. به نظر میرسد کسی که این صلیبها را تراشیده و آن شعرها را سروده، هیچ ترسی از عقوبت کار خود در جهان آخرت نداشته است؛ برخی از این اشعار به نوشیدنهای فراوان و خیانتها اشاره دارند و حتی جوکهایی در مورد مادر شوهر نیز بر روی این صلیبهای رنگارنگ دیده میشود.
این گورستان حالا یک جاذبهی گردشگری است و سنتها و فرهنگ مردم رومانی را به تصویر میکشد.
بیش از ۱۲,۰۰۰ سنگقبر در این قبرستان قدیمی از دل خاک بیرون آمدهاند و قدمت آنها به قرن پانزدهم میلادی بازمیگردد. خاخام یهودی، لو بن بزالل (Loew ben Bezalel) نیز در این گورستان دفن شده است و مجسمهای از یک شیر بزرگ در بالای قبر وی به چشم میخورد.
خاخام یهودی به خاطر ساخت گولِم گِلی، برای محافظت از یهودیان پراگ، شهرت داشت. گولم نوعی مجسمه در فرهنگ یهود است که میتواند کارهای ماوراءالطبیعه انجام دهد.
گورستان قدیمی یهودیان در پراگ مکانی تاریخی در پایتخت جمهوری چک است. وقتیکه به اینجا میآیید، حس سفر به گذشته به سراغ شما میآید. زیرا در این مکان هیچ ردپایی از فناوریهای مدرن شهری به چشم نمیخورد و آرامشی مرگآسا در همهجا حکمفرماست.
گورستان رکولتا (La Recoleta) که روزگاری یک باغ در مجاورت کلیسا بود، حالا در نوع خود شهری بزرگ برای میزبانی از مردگان بوینس آیرس است.
لا رکولتا یکی از مشهورترین گورستانها در آمریکای لاتین است و چهرههای شاخصی چون ایوا پرون، روسای جمهور کشور، برندگان جوایز نوبل، دریادار ویلیام براون، مؤسس نیروی دریایی آرژانتین و همچنین نوهی ناپلئون در آن آرمیدهاند. مقبرهها، مجسمهها و یادبودهای حیرتانگیز، از ویژگیهای لا رکولتا هستند.
این قبرستان به سال ۱۸۲۲ تعلق دارد و پر از مجسمههایی از فرشتگان و مقبرههایی به سبک معماری آرت دکو، آرت نوو، باروک و نئوگوتیک است. اما شاید مشهورترین قبر در این گورستان، متعلق به روفینا کامباسِرِس باشد.
این دختر در سال ۱۹۰۲ و در سن ۱۹ سالگی درگذشت. طبق روایتها، چند روز پس از دفن وی، جیغهایی از داخل قبر روفینا شنیده میشود. پس از باز شدن قبر او، خراشهایی بر روی تابوت و صورت دختر مشاهده میشود که نشان از تلاش وی برای فرار از مرگ بوده است.
در کشور مکزیک، ارتباط عمیقی میان مردگان و زندگان وجود دارد. مردم مکزیک در ۳۱ اکتبر هرسال در گورستان چوچوکوتلان (Xoxocotlan) در نزدیکی شهر اوآخاکا (Oaxaca) گرد هم جمع میشوند و مراسم روز مردگان را برگزار میکنند. مردم در این روز قبرها را تمیز کرده و آنها را با شمع و گل تزئین میکنند.
در چوچوکوتلان میتوان ریشههای عمیق مراسم سوگواری را مشاهده کرد. بازماندگان متوفی گاهی اوقات با خواندن ترانه و نواختن گیتار یاد عزیزان خود را گرامی میدارند. چوچوکوتلان بهترین مکان برای تماشای این فستیوال مشهور و سالانه در مکزیک است.
گورستان ملی آرلینگتون یک گورستان نظامی در شهر آرلینگتون در ایالت ویرجینیا است. بیشتر شهرت این گورستان به خاطر آرامگاه جان اف کندی، رئیسجمهور سابق آمریکا، در این مکان است، هرچند ۴۰۰,۰۰۰ سرباز آمریکایی دفن شده در زمینهای زیبای این گورستان نیز باعث شهرت آرلینگتون شدهاند. این گورستان در سال ۱۸۶۴ تأسیس شد و به نظر میرسد گنجایش آن تا سال ۲۰۶۰ به پایان میرسد.
گورستان آرلینگتون در زمینی زراعی که روزگاری به جورج واشنگتن پارک کاستیس، نوهی مارتا واشنگتن و رئیسجمهور سابق، جورج واشنگتن، تعلق داشت، ساخته شده است. کاستیس این زمین را به ارث میبرد و به یاد جورج واشنگتن، در آن یک عمارت به سبک دوران احیا و شکوه یونان باستان میسازد.
او این خانه را با وسایل فراوانی از رئیسجمهور سابق آمریکا تزئین میکند. این زمین در طول سالها و در طی جنگ داخلی آمریکا دستبهدست میچرخد و تبدیل به گورستانی برای سربازان آمریکایی میشود.
در کنار مزار جان اف کندی، قبر یک سرباز گمنام نیز بسیار موردتوجه بازدیدکنندگان است. این بنای یادبود به تمامی سربازان گمنامی تعلق دارد که جان خود را در زمان خدمت به کشور از دست دادهاند.
بزرگترین گورستان ژاپن که در حدود ۱۲۰۰ سال قدمت دارد، توانسته حس و حالی آرام و عجیب و درعینحال معنوی را به بازدیدکنندگان منتقل کند.
گورستان اوکونوین (Okunoin) با درختان فراوان سرو، یک محوطهی ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو است و آرامگاهی برای بیش از ۲۰۰,۰۰۰ راهب بودائی، ازجمله استاد کوکای (Kūkai) به شمار میآید. آرامگاه این راهب اعظم بودائی با ۱۰,۰۰۰ فانوس تزئین شده و راهبان هر روز دو وعده غذا بر سر مزار وی حاضر میکنند.
در این گورستان بناهای یادبود عجیبوغریبی نیز دیده میشود. برای مثال در اوکونوین یک فنجان بزرگ قهوه برای ادای احترام به کارگران یک شرکت قهوه سازی یا یک بنای یادبود برای موریانهها از سوی شرکتهای حشرهکش سازی به چشم میخورد.
اگرچه چهرههای شاخصی نظیر هنری لاوسن، داستاننویس استرالیایی و مایکل دوایر، شرور ایرلندی، در گورستان وِیوِرلی (Waverley) در سیدنی آرمیدهاند، اما دلیل اصلی دیدار گردشگران از این مکان، مناظر اطراف است. گورستان ویورلی در سال ۱۸۷۷ بنا شد و تقریباً ۱۶ هکتار از صخرههای مرتفع و مشرف به اقیانوس آرام جنوبی را به خود اختصاص داد.
فرشتگان، صلیبها و ستونهای هرمی شکل اوبلیسک در سراسر این تپهها به چشم میخورند و از بودن در یکی از زیباترین چشماندازهای بیانتهای دنیا لذت میبرند. بخشهایی از فیلم هالیوودی گتسبی بزرگ نیز در این گورستان فیلمبرداری شده است.
باس تویید، سیاستمدار، به همراه ژان میشل باسکیا، نقاش و هنرمند آمریکایی و همچنین فرماندهان جنگ داخلی آمریکا گورستان گرینوود (Green-Wood) در بروکلین نیویورک را آرامگاه ابدی خود یافتند.
گورستان گرینوود که قدمتی بیشتر از سنترال پارک نیویورک دارد، همواره فضایی برای تفریح و سرگرمی شهروندان نیویورکی بوده است. گرینوود حتی در دههی ۱۹۶۰، پس از آبشار نیاگارا محبوبترین مقصد گردشگری در کشور شناخته میشد.
این فضای سبز ۱۹۵ هکتاری با برکهها، دریاچهها و مناظری رو به محلهی منهتن و مجسمهی آزادی، چیزی فراتر از یک گورستان دلگیر و ترسناک است. بیش از ۵۷۰,۰۰۰ نفر در این گورستان آرمیدهاند و سالانه نیم میلیون نفر از گرینوود بازدید میکنند.
گرینوود در سالهای اخیر بهعنوان یک نهاد فرهنگی و تاریخی، میزبان برنامههای مختلف ازجمله برگزاری کنسرت، نمایش و نمایشگاههای هنری بوده است. بازدیدکنندگان میتوانند همراه با تورهای گردشگری یا شخصاً از گورستان گرینوود در محلهی بروکلین دیدن کنند.