در سالهای اخیر که صنعت گردشگری ترکیه رونق چشمگیری یافتهاست، آشنایی با فرهنگ، آداب و رسوم، غذاها و سبک زندگی مردم ترکیه بیش از پیش برای توریستها جذاب شده است و برخی از غذاهای ترکیهای مانند دونر کباب را دیگر همه جای دنیا میشناسند. برای کسانی که میخواهند طعمی به جز دونرکباب را بچشند، غذاهای ترکیهای تنوعی از خوشمزهترین غذاهای خیابانی و خوراکهای مدیترانهای را برای آنها فراهم میکنند. در اینجا 10 غذای ترکیهای که حتماً باید امتحان کنید را به شما معرفی خواهیم کرد.
فکر میکنید تمام روشهای سرو تخممرغ برای صبحانه را امتحان کردهاید؟ یکبار دیگر فکر کنید. منمن (Menemen)، غذایی شبیه به شاکشوکا است؛ چیزی بین خاگینه و خورشت سبزیجات. برای پخت این صبحانهی خوشمزه، گوجهفرنگی، پیاز و فلفلها را خوب میپزیم و بعد تخممرغها را اضافه کرده و سریع هم میزنیم و میگذاریم با آب گوجهفرنگی بجوشد و یک صبحانه مقوی و سبک آمادهشود. بعضیها برای خوشطعمتر کردن غذا، پنیر و سوسوک که یک نوع سوسیس تند است هم به منمن خود اضافه میکنند. این خوراک لذیذ همراه با نان سرو میشود.
دلمه یعنی «پرشده» اما وقتی صحبت از پرکردن باشد، گزینههای زیادی به ذهن میرسد، مخصوصاً برای آناتولیها. دلمه اغلب مخلوطی از انواع برنج، دانهی کاج و حتی میوههای کوچک خشک شده است که سبزیجاتی مانند انواع فلفل دلمهای یا کدوسبز را با آن پر میکنند. در خیابانهای شهرهای ساحلی و مرکز شهر استانبول، انواع مختلفی از دلمه را میتوانید پیدا کنید مثل «دلمه میدی» که صدفهای پرشده با مخلوط برنج و گوشت و سبزیجات است که با لیموی تازه سرو میشود. این غذای خیابانی اغلب انتخاب شب زندهدارهای شهر است.
حرفهایهای فستفود همه باید دونر کباب را بشناسند. معنی کلمه دونر یعنی «چرخان» و یک نوع ساندویچ باز است که با سبزیجات و تکههای باریک بریدهشده از سیخهای عمودی گردان گوشت، پر میشود. نام آن هم از همین سیخهای گردان گرفته شدهاست. بعضی از شناختهشدهترین انواع کبابها به واسطه شهر یا محل پیدایش خود شناخته میشوند مثل «آدانا کباب» یا «اورفا کباب». هردوی این کبابها متعلق به جنوبشرقی ترکیه است. یکی از کبابهای شناختهشده در ترکیه، «اسکندرکباب» است. این کباب بر روی نان تافتون و به صورت تکههای گوشت آغشته به آب گوجه فرنگی، به همراه مقدار زیادی ماست سرو میشود.
این غذای ترکیهای را در همه جای ترکیه میتوانید پیداک نید. راز خوشمزگی این سوپ در سادگی آن است که از پوره عدس و ادویه درست شده و با گشنیز تزئین میشود. جزء جدانشدنی این غذا تکههای لیموی تازه است که در کنار آن سرو میشود. مخلفات دیگری که میتوان همراه با این غذا سرو کرد شامل انواع ترشی، کلم، هویج و زیتون است. مرچیمک کورباسی را میتوان با نان تافتون میل کرد؛ غذایی مقوی و ارزان که در منوی رستورانهای گرانقیمت و کافههای ارزانقیمت جا خوش کرده است.
کوفته چی یعنی «گوشت قلقلی خام»! شاید اسم این غذا خیلی اشتها کور کن باشد اما غذای لذیذی است که پیدایش آن همزمان با ظهور ترکیهی مدرن است. در گذشته به دلیل کمبود هیزم، شکل اولیه این خوراک ابداع شد. کوفته چی قبلا مخلوطی از بلغور، پیازچه، ادویه و گوشت خام تازه بود اما آنچه که امروز به عنوان کوفته چی سرو میشود، هضم آن راحتتر است چون از سال ۲۰۰۹ که ترکیه به اتحادیه اروپا ملحق شد، بنابر قانون اروپا، سرو گوشت خام ممنوع شد. مخلفاتی که همراه این غذا ارائه میشود شامل سبزیجات، آبلیمو و نان نازک است.
این غذا در منوی رستورانهای ترکیه به «پیتزای ترکیهای» ترجمه شده است. لحماجون در واقع ورقه نازکی از نان است که با تکههای کوچک گوشت و چاشنیهای طعم دهنده پرشده و همیشه به صورت تازه سرو میشود. گاهی دو یا سه تا از آن به عنوان یک وعدهغذایی مصرف میشود. پیاز و گشنیزی که کنار این غذا به عنوان مخلفات قرار میگیرد، چاشنی مناسبی برای همراهی گوشت گاو و گوسفند هستند. بعضیها در کنار این غذا، بادام زمینی و آب انار ترش هم سرو میکنند. میتوان گفت که لاحماجون همان پیتزای سنتی است که شکل خود را به همان صورت حفظ کرده است و به بخش مجاور دریای سیاه تعلق دارد.
شاید نام این غذا به گوشتان آشنا باشد که سبک ترکیهای یک غذای ایتالیایی به نام راویولی است. مانتی شکلها و اندازههای مختلفی دارد اما اغلب مقداری گوشت است که در خمیرهای زاویهدار پیچیده میشوند. اگرچه مانتی شکلهای مختلفی دارد و با مواد متفاوتی پر میشود اما یک افزودنی مهم ترکیهای، آن را از غذای ایتالیایی راویولی متمایز میکند و آن هم ماست است. در ترکیه برای نرم کردن و خوشمزهتر کردن مانتی از ماست استفاده میکنند که بوی زهم گوشت را هم بگیرد. یکی دیگر از موادی که خمیر مانتی را با آن پر میکنند، بادمجان کبابی است که جانشین خوشمزهای برای گوشت است.
در فرهنگ غذاهای ترکیهای، بادمجان جایگاه خاصی دارد. البته نام این غذا به معنای «امام غش کرد» است که اشاره به عکسالعمل فرد بعد از خوردن این غذای خوشمزه دارد. ایمام بایلدی درواقع بادمجان سرخشده و جوشیده شدهاست (مثل طریقه طبخ بادمجان در ایران) که با گوجهفرنگی و پیاز پر میشود. مواد تشکیلدهندهی این غذا اصلا چیزهایی عجیب و غربی نیست اما دوتا از اصلیترین عنصرهای غذای ترکی را یکجا دارد یعنی بادمجان و روغن زیتون! نوع دیگری از این غذا، «کارنیاریک» است که در آن گوشت گاو هم اضافه میکنند و ترکیبی مانند دلمه دارد.
انواع مختلفی از این خوراکی لذیذ ترکیهای که با خمیر نان شیرینی تهیه میشود وجود دارد. هر دو نوعِ شیرین و غیرشیرین آن در سراسر ترکیه طبخ میشود که نشان از محبوبیت این غذا و گسترهی فرهنگ بهجا مانده از امپراطوری عثمانی دارد. بورک هم مانند سایر شیرینیها است اما برای فروش آن، فروشگاههایی مختص طبخ و فروش آن هم وجود دارد. بورکها به صورت برشخورده در سینیهای بزرگ قرار داده شدهاند تا مشتریان به راحتی به آن دسترسی داشته باشند. بورکهای غیرشیرین که با گوشت، پنیر یا اسفناج پر شدهاند را هم امتحان کنید. بورکهای شیرین با پودرقند تزئین شدهاند و خوراکی اشتها برانگیزی برای صبحانه یا عصرانه هستند.
نوهوتلو پیلاو یا برنج و نخود، یکی دیگر از غذاهای خیابانی ترکیه است. سادگی، خوشمزگی و مقوی بودن آن باعث محبوبیت این خوراک شده است. این غذا در باکسهای شیشهای چرخدار که برای حفظ گرما، عایقبندی شدهاند، آماده میشوند. نوهوتلو پیلاو از یک لایه برنج و نخود تشکیل شده که روی آن جوجهی کباب شده قرار میدهند که آب آن به خورد برنج رفته و طعم خوبی به آن میدهد. مشتریان میتوانند فقط برنج و نخود سفارش دهند یا با صرف چند لیره بیشتر، چند تکه گوشت جوجه هم برای طعم بیشتر، دریافت کنند. غذای خیابانی به این کاملی و سرشار از مواد مغذی دیده بودید؟