gardeshban.ir

هوس یک پلوی نذری متفاوت و خوشمزه به سرتان زده است؟ می‌خواهید برای ناهار یا شام، یک غذای لذیذ و مقوی بپزید و نمی‌دانید چه چیزی درست کنید؟ نگران نباشید و به آشپزخانه بروید تا یکی از غذاهای بسیار خوش خوارک محلی ایران را درست کنید.

 امروز قصد داریم طرز تهیه یکی از غذاهای استان گلستان به نام چکدرمه را در اختیار شما قرار دهیم که در ماه محرم در هیئت‌های شهر بندر ترکمن به‌عنوان نذری بین عزداران حسینی پخش می‌شود.

چکدرمه، یک از غذاهای سنتی ترکمن‌ها با قدمتی از هزاران سال پیش است که در ایام محرم به‌عنوان نذری در این شهر پخته می‌شود. این غذای خوشمزه با برنج، پیاز، سیب ‌زمینی، انواع گوشت (شتر، بره، گوسفند، گاو، مرغ و ماهی)، رب گوجه فرنگی، روغن و هویج پخته می‌شود و طعمی بی‌نهایت لذیذ دارد. چکدرمه تا حد زیادی به استانبولی شبیه است و معمولا با مخلفات محلی مانند دوغ شتر، ماست و خیار یا ماست و بورانی سرو می‌شود.

ترکمن‌ها یکی از اقوام ترک‌تبار ایران هستند که در حاشیه شرقی دریای خزر در استان گلستان و بخش‌هایی از استان خراسان موسوم به ترکمن صحرا زندگی می‌کنند. از غذاهای محلی این خطه می‌توان به چکدرمه، بولامه، بورک، اکمک و باسترمه اشاره کرد. چکدرمه، چکدیرمه یا چگدیرمه، مشهورترین غذای بندر ترکمن و آق‌قلا است که به طور سنتی در دیگی به نام «قازان» پخته می‌شود. رایج‌ترین نوع چکدرمه در گنبدکاووس و شهرهای ترکمن نشین با گوشت گوسفند درست می‌شود؛ اما چکدرمه دارای انواع دیگری نیز است که در ادامه آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• انواع چکدرمه
• مواد لازم
• طرز تهیه
• نکات مهم برای طبخ چکدرمه
• سفر به بندر ترکمن با طعم چکدرمه

انواع چکدرمه

۱. چکدرمه گوشت

چکدرمه گوشت، لذیذترین نسخه چکدرمه است که با گوشت گردن گوسفند درست می‌شود. به این غذا در اصطلاح ترکمنی، «اوجه» می‌گویند. برخی از افراد چکدرمه گوشت را با گوشت گوساله یا بره نیز طبخ می‌کنند.

۲. چکدرمه با گوشت پرنده شکم پر

چکدرمه با گوشت پرنده شکم پر، با گوشت انواع پرندگان از جمله اردک، بلدرچین، کبک، مرغ و غیره درست می‌شود. چکدرمه با اردک وحشی شکم پر بدون شک، خوشمزه‌ترین نسخه چکدرمه با گوشت پرنده است. معمولا برای پر کردن گوشت پرنده از آلو، برغان، هویج، کشمش، پیاز و انواع ادویه‌جات استفاده می‌کنند.

۳. چکدرمه با ماهی شکم پر

چکدرمه با ماهی شکم پر، یکی از غذاهای مخصوص فصل سرما و در یکی از لذیذترین نسخه‌های چکدرمه به شمار می‌آید که آن را با انواع ماهی طبخ می‌کنند. در طبخ این نوع از چکدرمه معمولا از ماهی کپور به عنوان ماهی استخوانی و از اوزون، برون، فیل ماهی و تاس ماهی به عنوان ماهی‌های خاویاری استفاه می‌کنند که طعم و مزه‌ای بی‌نهایت لذیذ به غذا می‌دهند.

۴. چکدرمه با هویج

چکدرمه با هویج یا رب گوجه فرنگی و مقدار زیادی هویج تهیه می‌شود و غذای مرسوم در کشور ترکمنستان است. در طبخ این نسخه از چکدرمه از گوجه فرنگی استفاه نمی‌‌شود.

مواد لازم

برای ۶ نفر

• ۶ پیمانه برنج
• ۵ پیمانه آب
• ۷۰۰ گرم گوشت گوسفندی تازه
• ۵۰۰ گرم گوجه فرنگی رنده شده
• یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و نگینی خردشده
• ۳ قاشق غذاخوری رب گوجه ‌فرنگی
• نمک، فلفل و ادویه پلویی به مقدار دلخواه
• روغن به مقدار لازم
• ماست محلی، سالاد گوجه و خیار، سیر خام یا سیر ترشی برای سرو

طرز تهیه

۱. برنج را بشویید و به مدت چند ساعت در آب ولرم و نمک خیس کنید.

۲. گوشت را به تکه‌های بزرگ خرد کنید و آن‌ها را بشویید، سپس اجازه دهید تا کاملا خشک شوند. 

۳. کمی روغن در یک قابلمه متوسط بریزید و روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازها را در آن بریزید و کمی تفت دهید تا نرم شوند.

۴. زردچوبه را به پیازها اضافه کنید و تفت دهید تا بوی زردچوبه دربیاید. سپس تکه‌های گوشت را در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا سرخ شوند.

۵. نمک، فلفل و ادویه پلویی را به گوشت اضافه کنید و خوب هم بزنید. سپس گوجه‌های رنده شده را به گوشت‌ها بیفزایید. 

۶. پس از تمام شدن آب گوجه‌ها، رب گوجه فرنگی را در قابلمه بریزید و سرخ کنید تا بوی خامی رب گرفته شود.

۷. پنج پیمانه آب به گوشت سرخ شده اضافه کنید و اجازه دهید تا روی شعله ملایم به آرامی بپزد.

۸. پس از پخت گوشت (حدود ۲ تا ۳ ساعت)، برنج شسته شده را در قابلمه بریزید و به مقدار کافی به آن آب اضافه کنید. سپس اجازه دهید تا چکدرمه روی شعله ملایم گاز دم بکشد.

۹. پس از حدود نیم ساعت، چکدرمه لذیذ شما آماده است. این غذا را با ماست محلی، سالاد گوجه و خیار، سیر خام یا سیر ترشی سرو کنید.

نکات مهم برای طبخ چکدرمه

• تکه‌های گوشت غذای محلی چکدرمه باید از تکه‌های گوشت خورشتی درشت‌تر باشند.
• برخلاف استامبولی پلو که در آن، برنج را به گوشت سرخ شده اضافه می‌کنند و با هم دم می‌کنند برای طبخ چکدرمه باید گوشت را در ابتدا به صورت جداگانه بپزید.
• توجه داشته باشید که آب گوجه‌ها باید کاملا تمام شود و به خورد گوشت برود، سپس به سراغ اضافه کردن رب گوجه فرنگی رفت.
• چکدرمه، یک پلوی کته است؛ میزان آبی که برای طبخ برنج در این غذا می‌ریزید، باید حدود دو بند انگشت بالاتر از برنج باشد.
• به جای گوشت گوسفندی می‌توان از گوشت گوساله، مرغ، بوقلمون و ماهی هم استفاده کرد.
• برای طبخ پلو محلی چکدرمه می‌توانید گوشت را به همین ترتیب به صورت جداگانه بپزید و برنج را هم به صورت جداگانه و شبیه به استانبولی و بدون سیب‌ زمینی کته کنید. سپس در هنگام سرو، گوشت را روی برنج بریزید. البته باید بدانید که در پخت سنتی پلو چکدرمه، برنج و گوشت را معمولا با هم دم می‌کنند.
• ترکمن‌ها معمولا چکدرمه را در مهمانی‌ها، مراسم عزا و عروسی و ایام محرم و صفر در قابلمه‌های بزرگی به نام «قازان» درست می‌کنند. به این قابلمه بزرگ در گویش ترکی و ترکمنی «قازان» و در گویش‌های محلی دیگر مانند لهجه قم‌، شوشتری، دزفولی و لری و بختیاری به آن «قزقون»، «قزگون» یا «غزگون» هم می‌گویند. اگر قصد دارید این غذا را برای تعداد کمی طبخ کنید، از یک قابلمه چدن یا روحی با اندازه مناسب استفاده کنید.
• چکدرمه را معمولا با دوغ محلی شتر میل می‌کنند؛ اما شما می‌توانید این غذا را با ترشی، ماست و سالاد هم سرو کنید.
• پس از ریختن برنج در آب، شعله گاز را کمی زیاد کنید و درب قابلمه را نیمه باز بگذارید تا آب به جوش بیاید؛ سپس درب قابلمه را بگذارید تا برنج بپزد. پس از تبخیر کامل آب، دم‌کنی بگذارید و شعله گاز را کم کنید تا برنج دم بکشد.
• شما می‌توانید مقداری زعفران دم‌کرده غلیظ نیز به چکدرمه اضافه کنید تا عطر و طعمی بهتر به غذا اعطا کند.

سفر به بندر ترکمن با طعم چکدرمه

چشم‌های بادامی نژاد ترک، روسری‌های رنگارنگ ترکمنی و اسب‌های اصیل، شاید اولین تصویر ما از بندر ترکمن در استان گلستان باشند؛ اما در سفر به این منطقه سرسبز و زیبا در استان گلستان به هیچ‌وجه نباید تجربه مزه کردن غذاهای محلی لذیذی چون چکدرمه، بولامه، بورک، اکمک و باسترمه را از دست داد که هر یک با طعم و مزه‌ای منحصربه‌فرد، ما را شگفت‌زده خواهند کرد.

چکدرمه با گوشت گوسفند، یکی از بهترین و خوشمزه‌ترین نسخه‌های چکدرمه در استان گلستان است. خود را به یک رستوران محلی دعوت کنید و این غذای لذیذ را با انواع ماست محلی برای خود سفارش دهید و دلی از عزا دربیاورید. شما می‌توانید غذای خود را در بخشی از رستوران به نام چادر محلی نوش جان کنید، مکانی که با حال و هوای سنتی و بوی پشم گوسفند، شما را به سفری در تاریخ این منطقه دعوت می‌کند. اگر در ایام محرم و به‌خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا در این بخش از کشور بودید، می‌توانید این غذا را به عنوان نذری در هیئت‌های عزاداری شهر بندر ترکمن پیدا کنید.