گردشبان (gardeshban.ir) : ظرفیت یک سازمان برای پایداری در تولید و پرورش ایدهها و نوآوری بستگی به قابلیت آن در یادگیری، توسعه پایگاه دانش و اشتراکگذاری دانش بین افراد دارد. بنابراین در بازارهای پویا که در آن رقابت و ریسک تجدید میشود و چرخه عمر محصولات و خدمات هر روز کوتاهتر میشود. مسیری که به سوی کسب یک مزیت رقابتی پایدار وجود دارد، میتواند تنها یادگیری مستمر سازمانی، مدیریت دانش و خلاقیت باشد. زیرا میتواند به طور ضمنی و نامحسوس باشد و در ساختار سازمان با فرهنگ سازمانی ادغام شود که قابلیت جایگزینی ندارد و به شرکتها کمک کند. خلق ارزشها و تجاریسازی منحصر بهفرد، غیر قابل تقلید و غیرقابل انتقال به پردازنده مدیریت دانش بهعنوان یک ضرورت برای رقابت و بقای صنعت گردشگری کمک میکند. این میتواند به طور چشمگیری روی عملکرد این بخش تأثیر بگذارد.
مدیریت دانش در سازمانهای گردشگری و توریستی
صنعت گردشگری ترکیبی از خدمات مختلف است که شامل مشارکت و بههم وابستگیهای داخلی بینبخشهای سازمان و افراد مرتبط است.
صنعت گردشگری یک صنعت پویا و در حال تغییر و آسیبپذیر است که دائماً توسط عوامل محیطی مختلف تحت تأثیر قرار میگیرد. برای درک و پیشبینی و پاسخ به این تغییرات، این صنعت نیاز به جمعآوری اطلاعات و پردازش و به اشتراکگذاری آنها دارد. بنابراین در این بخش به خلاقیت و نوآوری پیوسته نیاز است. گردشگری بهعنوان یکی از بزرگترین صنایع صادراتی از الگوی انتقالی مستثنی نیست. در بخش عمومی و در سطح مدیریت محلی استراتژیهای مدیریت دانش برای اطمینان از کسب مزیت رقابتی بلندمدت مورد نیاز هستند.
این موضوع نشان میدهد که صنعت گردشگری نیاز به طراحان و مدیرانی برای به کارگیری داراییهای دانشی جمعآوریشده در مقصد و همراه با بدنه دانش، توسعه داده شده، توسط پژوهشگران و دولتها دارد تا بتواند بقای خود را حفظ کرده و در بازارهای جهانی موفق باشد.
بهکارگیری مفاهیم توسعه پایدار دانش، نخستین مثال از دشواری انتقال، انتشار دانش آکادمیک در صنعت گردشگری است. تحقیقات در زمینه توسعه پایدار از دهه ۱۹۸۰ به طور تصاعدی افزایش داشته است. در عین حال پذیرش و کاربرد این تحقیقات از سوی صاحبان صنعت گردشگری مورد تردید قرار گرفته است.
خلق و به اشتراکگذاری دانش
به اشتراکگذاری دانش زمانی رخ میدهد که فرد تمایل به توزیع و بهدست آوردن و تبادل دانش داشته باشد و اشتراکگذاری دانش را به صورت تبادل دانش از منبعی دور که مخاطب از آن آموخته و بهکارگرفته تعبیر کرده است. اخیرا برای مسافران شبکههای اجتماعی آنلاین ابزاری مهم برای به دست آوری دانش شدهاند. در زمینه سفر، مشخص شد که حمایت اجتماعی یک دلیل مناسب برای شرکت در گروههای آنلاین است. اغلب توریستها کمک به دیگران را بهعنوان دلیلی مهم در اشتراکگذاری تجاربشان مورد توجه قرار میدهند. علاوه بر این گردشگران تمایل دارند که دانش خود را به صورت آنلاین به اشتراک بگذارند زیرا میخواهند از انتخاب محصولات و خدمات نادرست توسط دیگران جلوگیری کنند.
در صنعت گردشگری شبکهسازی و اتصال بین همه ذینفعان برای انتقال دانش مورد نیاز است تا اطمینان حاصل شود که هر نهاد مستقل در این صنعت با یک زبان مشترک صحبت خواهد کرد.
خلق و بهکارگیری دانش جدید برای نوآوری و توسعه محصولات و کسب مزیت رقابتی در صنعت گردشگری حیاتی است. در بسیاری از صنایع مانند صنایع مادر انتقال دانش به دلیل ارتباط محکم و تنگاتنگ بین محققان و صنعت به شکل رسمی و دارای قالب مشخص صورت میگیرد ولی در صنعت گردشگری این چنین نیست.
مدیریت دانش و مزیت رقابتی در صنعت گردشگری
مزیت رقابتی یک ملت در بازار جهانی امروز بستگی به توانایی آن ملت در تبدیل کالای سنتی خود به سرمایههای فکری و تولید دانش از طریق آن دارد. پیشرفتهای اخیر نشان میدهد که دانش و توانایی و انتقال دانش بهعنوان یک ابزار رقابتی و یک عامل تعیینکننده در راستای رشد اقتصادی محسوب میشود. صنعت توریسم بهعنوان یکی از بخشهای مهم اقتصاد جهان نیاز به همگامی با این تغییرات دارد. از این رو بهمنظور بقای سازمانهای توریستی در این محیط متغیر، سازگاری با دیدگاه مدیریت دانش برای تبدیل تحقیقات این صنعت و سرمایههای فکری آن به ظرفیتها و تواناییهایی در این بخش امری مهم است.
اطلاعات و دانش مورد نیاز در بخش گردشگری
دانش مورد نیاز برای مدیریت گردشگری را میتوان به شرح زیر شناسایی کرد:
-دانش برای افزایش مدت بازدید
-دانش برای مدیریت و محافظت از طبیعت
-دانش برای مدیریت هزینهها
-دانش برای مدیریت فصلها و زمانهای اوج فروش و برعکس
-دانش برای جذب گردشگر بیشتر
-دانش برای آموزش و استفاده از منابع تاریخیفرهنگی و حفاظت از آنها
-دانش مورد نیاز برای ارتقای فرهنگی
-دانش برای آموزش افراد و کارکنان
-دانش برای ساکنان در راستای استقبال از گردشگران
-دانش برای جذب سرمایهگذاری مالی
-دانش در مورد علایق، ترجیحها، شکایتها و سطح رضایت گردشگران
-دانش برای گسترش امکانات گردشگران
-دانش برای هماهنگی بین سازمانهای دولتی و محیطهای عمومی
-دانش مورد نیاز در رابطه با تجربهها، وقایع، عملکردهای سنتی و محدودیتهای فرهنگی
همچنین دانش مورد نیاز برای گردشگران و دسترسی به اطلاعات توسط آنها به شرح زیر است:
- دانش برای آگاهی از اطلاعات گردشگران و اصلاح اطلاعات در مورد آنها از طریق اینترنت
-دانش در مورد ایجاد و بهرهبرداری از مراکز گردشگری
-دانش در مورد نقشهها و علائم در جادههای مسیر مراکز گردشگری
-دانش در مورد صنعت گردشگری
-دانش برای ارائه جزئیات اطلاعات در مورد مکان گردشگری و ارائهدهنده اطلاعات در مورد مکانهای گردشگری
صنعت گردشگری به دلیل ارتباط نزدیکش با بسیاری از صنایع نظیر وسایل راحتی و مقتضیات محیطی، حمل و نقل، خرید،خرده فروشی و..... سهم مهم و قابل توجهی در توسعه اقتصادی دارد. طبق بررسیهای بهعمل آمده دانش بهعنوان یکی از مهمترین عوامل کسب مزیت رقابتی و بقای سازمانها در تمامی صنایع مطرح است.
صنعت گردشگری از این قاعده مستثنی نیست. با اینکه تاکنون نسبت به سایر صنایع تحقیقات در زمینه مدیریت دانش در حوزه گردشگری و توریسم صورت گرفته است، اما با توجه به اهمیت روزافزون مدیریت دانش و نقش آن در رونق این صنعت، هماکنون تحقیقات در این حوزه مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است. با توجه به ماهیت و اهمیت دانش و اطلاعات برای این صنعت و گردشگران، باید برنامه منسجم و مدون برای مدیریت دانش در این سازمانها، هم در سطح عمومی و هم محلی صورت گیرد. در میان شبکههای اجتماعی نیز در انتقال و اشتراک دانش و تجربههای کارکنان، این سازمانها و گردشگران نیز نقش بسزایی دارند.
منابع: موسی خانی،محمد؛امیرعباس علیزاده طبری و شهرزاد فاطمی،۱۳۸۹،مدیریت و انتقال دانش در صنعت توریسم.