gardeshban.ir

قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و تاریخچه‌ی بسیار جالبی دارد. اگر شما هم درباره‌ی سرگذشت این دانه‌ی کوچک و خوش‌عطر کنجکاو هستید، یک فنجان قهوه برای خود بریزید و ماجرای سفرهای قهوه در طول تاریخ را بخوانید.

 در زمان‌های دور، قهوه از خاندان سلطنتی دزدیده شد و تغییر بزرگی در کشورها و اقتصاد آن‌ها به‌وجود آورد. باعث شگفتی است که چگونه یک دانه‌ی کوچک که بر روی درختان اتیوپی رشد می‌کند، به دومین کالای بزرگ تجاری در جهان امروز تبدیل شده و امروزه یکی از اصلی‌ترین نوشیدنی‌های موجود در کافه‌ها قهوه خانه‌های دنیاست.

آیا می‌دانید چند نوع قهوه داریم؟ یا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که اصلا قهوه از کجا آمده است؟ چه شد که قهوه به یکی از محبوب‌ترین مواد خوراکی در زندگی ما تبدیل شد و از اتیوپی به نقاط مختلف جهان رسید؟ خواص یا عوارض قهوه چیست؟ یا میزان  کافئین قهوه‌  چقدر است؟ در این مقاله سعی شده است علاوه بر تاریخچه‌ی قهوه به این سئوالات نیز پاسخ داده شود.

اکتشاف قهوه

قهوه از کجا آمده است؟ جواب این سوال بسیار ساده است. دانه‌ی قهوه در کشور اتیوپی رشد می‌کند. پس از آن‌که قهوه در  آفریقا  کشف شد، به  اروپا  و  آسیا  رفت و تمدن‌های جدیدتر به کاشت و برداشت این محصول پرداختند. یکی از محبوب‌ترین داستان‌های کشف قهوه مربوط به چوپانی به نام کالدی (Kaldi) و بزهایش است که در سال ۷۰۰ پس از میلاد زندگی می‌کردند.

روزی این چوپان اتیوپیایی متوجه رفتارهای عجیب یکی از بزهایش شد. به نظر می‌رسید بزها مشغول پایکوبی و خوشحالی هستند و این اصلا عادی نبود. او متوجه شد پس از خوردن نوعی توت قرمز این حرکات عجیب از بزها سر زده است. کالدی این موضوع را با یک راهب درمیان گذاشت و او از این‌که می‌توانست با خوردن این ماده‌ی خوراکی شب‌ها بیدار بماند و عبادت کند، بسیار خوشحال بود.

روایت دیگری از این داستان وجود دارد که می‌گوید راهب پس از دیدن دانه‌ها عصبانی شد و آن‌ها را در داخل آتش ریخت. نتیجه‌ی این کار رُست شدن قهوه و بوی بسیار دلپذیرش بود. مدتی پس از این اتفاق دانه‌های قهوه برداشت، خرد و جوشانده می‌شدند تا این‌که به شکل امروزی‌اش درآمدند.

قهوه در خاورمیانه

شاید نتوان داستان کالدی را اثبات کرد اما یک چیز کاملا مشخص است؛ منشا قهوه در کشور اتیوپی است. قهوه بعدها به سمت شمال رفت و در قرن پانزدهم میلادی به یمن و بندری به نام  موکا  (Mocha) رسید. محبوبیت قهوه و حضور آن در این بندر باعث شد موکا را به‌عنوان نام دیگر قهوه بشناسند. قهوه در یمن پرورش داده شد و بعدها به مصر، ایران و ترکیه رسید.

با باز شدن قهوه خانه‌ها در کشورهای عربی که با نام مدرسه‌ی خردمندان (Schools of Wise) هم شناخته می‌شدند، قهوه به اوج محبوبیت خود رسید. قهوه‌خانه‌ها به محلی برای تعامل، دورهمی‌ها و فعالیت‌های اجتماعی تبدیل شدند. در دهه‌ی ۱۵۰۰ قهوه به دلیل اثرات محرک در شهرهای مکه، قاهره و کشور اتیوپی ممنوع اعلام شد.

قهوه در اروپا و آسیا

با ورود قهوه به غرب و شرق، تاریخ شکل دیگری به خود گرفت. قهوه پس از خاورمیانه به شرق به  هندوستان  و اندونزی و به سمت غرب به  ایتالیا  و دیگر کشورهای اروپایی رفت.

جایگاه آسیا در تاریخچه قهوه

اگر کشوری به دنبال دانه‌ی قهوه بود، باید آن را از یمن خریداری می‌کرد. مقامات این کشور دوست نداشتند هیچ کشوری بذر قهوه را از یمن خارج کند و درخت آن را در کشور خود بکارد. البته در سال ۱۶۷۰، یک عالم صوفی به نام بابا بودان (Baba Budan) برای زیارت از هندوستان به مکه رفت و موفق شد در راه بازگشت بذر قهوه را به کشورش بیارود. پس از این ماجرا کشت قهوه در جنوب هند آغاز شد و تا به امروز ادامه دارد.

در دهه‌ی ۱۶۰۰ هلندی‌ها پس از آن‌که برخی از دوستان‌شان در سریلانکای امروزی بذر قهوه را برای فرماندار هلندی جاوا در اندونزی فرستادند، موفق به کشت قهوه در کشور خودشان شدند. پیش از آن هلندی‌ها به‌صورت پنهانی از یمن بذر قهوه آورده بودند اما به دلیل هوای سرد این کشور، بارها در کشت قهوه شکست خوردند.

کشت قهوه در اندونزی بارها به علت بلایای طبیعی با شکست روبه‌رو شد. اما در نهایت مردم اندونزی موفق به کاشت قهوه شدند و این نوشیدنی به محبوبیت زیادی در این کشور دست پیدا کرد.

تصرف اروپا توسط قهوه

در سال ۱۵۷۰ قهوه به شهر  ونیز  رسید و به سرعت در میان مردم محبوبیت زیادی پیدا کرد. اما در سال ۱۶۱۵ پاپ کلمنت هشتم (Pope Clement VIII decided) قهوه را یک نوشیدنی شیطانی معرفی کرد. سپس مراسم تعمید را برای قهوه اجرا کرد و آن را به عنوان یک نوشیدنی مسیحی به رسمیت شناخت. در دهه‌ی ۱۶۰۰ میلادی قهوه‌خانه‌های زیادی در سراسر اروپا در کشورهای  انگلستان ،  اتریش ،  فرانسه ،  آلمان  و  هلند  باز شد. این کافه‌ها مانند قهوه‌خانه‌های کشورهای عربی به مکان‌هایی برای بحث‌های سیاسی و دورهمی‌های اجتماعی تبدیل شدند.

در قرن هفدهم میلادی سفیر ترکیه در  پاریس  قهوه را به فرانسه آورد و خیلی زود مردم پاریس را شیفته‌ی خود کرد. در سال ۱۶۸۳، پس از نبرد  وین  (Battle of Vienna) ، اولین کافه در  اتریش  به نام دِ بلو باتِل (The Blue Bottle) افتتاح شد.

آشنایی مردم آمریکا با قهوه

پس از فتح آفریقا، آسیا و اروپا این بار نوبت  آمریکا  بود. دانه‌های قهوه بالاخره پا به قاره‌ی آمریکا گذاشتند و تمام مردم حوزه‌ی اقیانوس اطلس را به خود جذب کردند. امروزه  برزیل  بیشتر از هر کشور دیگری در جهان قهوه تولید می‌کند. اما داستان از کجا آغاز شد؟ در سال ۱۷۲۷، یک سرهنگ برزیلی به نام فرانسیسکو دو مِلو پالِتا (Francisco de Melo Palheta) به گویان اعزام شد تا اختلاف بین هلندی‌ها و فرانسوی‌ها را حل کند. اما اولویت او در حقیقت آوردن قهوه به برزیل و به هرقیمتی بود.

در گذشته این سرهنگ برزیلی از فرماندار فرانسوی درخواست کرده بود تا بذر قهوه را به او بدهد اما با درخواستش موافقت نشد. او این بار موفق شد بذر قهوه را به برزیل بیاورد و این کشور را به قطب قهوه در جهان تبدیل کند. از سال ۱۸۵۲ تاکنون برزیل بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی قهوه در سراسر جهان است.

آمریکا چگونه صنعت قهوه را شکل داد؟

در سال ۱۷۷۳، همزمان با انقلاب آمریکا و جنبش چای بوستون (Boston Tea Party) صنعت قهوه در این کشور شروع به رشد کرد. در این جنبش عده‌ای از میهن‌پرستان در لباس سرخ‌پوست‌ها در اعتراض به مالیات چای، تمام محموله‌ی چایِ کشتی‌های انگلیسی را به آب ریختند. از آن زمان به بعد نوشیدن چای عملی ضد میهن‌پرستانه محسوب می‌شد و چای جای خود را به قهوه داد. به این ترتیب آمریکا به کشوری پیشگام در وارادات قهوه تبدیل شد و امروزه بیش از هر کشور دیگری قهوه خریداری می‌کند.

انواع دانه قهوه

حتما نام دو قهوه‌ی عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) به گوش‌تان خورده است. شاید تصور کنید این دو قهوه فرق چندانی با هم ندارند؛ اما در ادامه تفاوت‌های این دو قهوه را خواهید خواند.

قهوه عربیکا

عربیکا محبوب‌ترین نوع قهوه است. بیشتر افراد قهوه‌ی عربیکا را به دلیل طعم و مزه‌اش بیشتر ترجیح می‌دهند. دانه‌های این قهوه طعم شیرین‌تر و خاص‌تری دارند. جالب است بدانید علی‌رغم این‌که عربیکا  محبوب‌ترین نوع قهوه  است، کافئین کمتری نسبت به روبوستا دارد.

قهوه روبوستا

این نوع قهوه ارزان‌تر و قوی‌تر است. به دلیل طعم تلخی که دارد، روبوستا را بیشتر در اسپرسو و قهوه‌های فوری می‌بینید. اگر می‌خواهید صبح شبنه انرژی خود را به‌دست بیاورید، به سراغ روبوستا بروید. کافئین بالای این قهوه در تمام روز انرژی شما را حفظ می‌کند.

انواع نوشیدنی قهوه

لاته (Latte)، آمریکانو (Americano)، آفوگاتو (Affogato) و نام‌های دیگری که در منوی کافه‌ها می‌بینیم نشان می‌دهد که با این دانه‌ی کوچک چند نوع نوشیدنی مختلف می‌توان تهیه کرد. در ادامه برخی از محبوب‌ترین  انواع قهوه  که در سراسر جهان طرفداران خودشان را دارند به شما معرفی می‌کنیم.

بلک کافی یا قهوه سیاه

قهوه‌ی سیاه با آسیاب کردن دانه‌های قهوه و غوطه‌ور کردن آن‌ها در آب داغ تهیه می‌شود. این قهوه به‌صورت گرم سرو می‌شود و می‌توانید آن را با نام کافه نوآ (Café Noir) هم بشناسید.

لاته

لاته یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌هایی است که با قهوه آماده می‌شود. با یک شات اسپرسو، شیر بخارپز و کمی کف یک لاته‌ی خوشمزه را آماده می‌کنند. این نوشیدنی را می‌توانید ساده یا طعم‌دار سفارش دهید.

کاپوچینو

کاپوچینو در واقع لاته‌ای است که در آن نسبت کَف از شیر بخارپز بیشتر است. به‌علاوه، روی آن پودر کاکائو یا دارچین هم ریخته می‌شود.

آمریکانو

آمریکانو طعمی مشابه قهوه‌ی سیاه دارد. این نوشیدنی با یک شات اسپرسو که در آب داغ رقیق شده، تهیه می‌شود.

اسپرسو

اسپرسو می‌تواند به تنهایی سرو شود یا به‌عنوان پایه در نوشیدنی‌هایی مانند لاته یا ماکیاتو استفاده شود.

دوپیو

دوپیو (Doppio) با دو شات اسپرسو تهیه می‌شود و یک نوشیدنی عالی برای داشتن یک روز پرانرژی است.

کورتادو

کورتادو (Cortado) ترکیب یکسان و ملایمی از اسپرسو و شیر بخارپزِ گرم است.

رد آی

قهوه‌ی رِد آی (Red Eye) می‌تواند هرگونه خستگی صبحگاهی را درمان کند. یک فنجان از این قهوه با یک شات اسپرسو حتما انرژی شما را دوچندان می‌کند.

گالائو

ریشه‌ی گالائو (Galao) به پرتغال باز می‌گردد. این نوشیدنی شبیه لاته و کاپوچینو است. تنها تفاوتی که گالائو با این دو دارد این است که مقدار کف شیرِ بیشتری دارد. بنابراین نسبت به لاته و کاپوچینو سبک‌تر است.

لانگو

لانگو (Lungo) با عصاره‌گیری طولانی‌مدت اسپرسو تهیه می‌شود. این نوشیدنی دارای کافئین بیشتری است.

ماکیاتو

ماکیاتو یکی دیگر از نوشیدنی‌هایی است که بر پایه‌ی اسپرسو تهیه می‌شود. این نوشیدنی مقدار کف کمتری دارد و درواقع چیزی میان کاپوچینو و دوپیو است.

موکا

اگر عاشق شکلات هستید، حتما شیفته‌ی موکا می‌شوید. موکا یک نوشیدنی شکلاتی بر پایه‌ی اسپرسو است و با اضافه کردن شیر بخارپز و کف تهیه می‌شود.

ریسترتو

ریسترتو یک شات اسپرسو است. برای تهیه‌ی این نوشیدنی از آب داغ کمتری استفاده می‌شود. به همین دلیل طعم شیرین‌تری نسبت به اسپرسوهای سنتی و تلخ دارد.

فلت وایت

قهوه‌ی فلَت وایت (Flat White) درواقع همان کاپوچینو است که بدون کف و پودر کاکائو تهیه می‌شود. برای درست کردن فلت وایت باید از اسپرسو و شیر بخارپز استفاده کرد.

آفوگاتو

آفوگاتو با یک یا دو شات اسپرسو به همراه یک اسکوپ بستنی سرو می‌شود.

کافه اوله

کافه او لِه (Café au Lait) بسیار ساده است و با اضافه کردن کمی شیر گرم به قهوه تهیه می‌شود.

انواع آیس کافی

چه چیزی بهتر از یک آیس‌کافی در یک عصر تابستانی‌ است؟ شاید هم نوشیدنی‌های خنک را در تمام فصول سال دوست دارید. در ادامه برخی از بهترین  انواع آیس‌کافی  را به شما معرفی می‌کنیم.

آیس‌ کافی

قهوه و یخ به همراه مقداری شیر، خامه یا شیرین‌کننده؛ آیس‌کافی دقیقا به همین سادگی است.

آیس اسپرسو

آیس اسپرسو مانند آیس‌کافی با کمی شیر، خامه یا شیرین‌کننده تهیه می‌شود. همچنین می‌توانید از نوشیدنی‌های دیگری مانند آمریکانو، موکا، ماکیاتو، لاته یا فلت وایت استفاده کنید. 

کلد برو

کُلد برو (Cold Brew) یا دم‌سرد یکی از جدیدترین انواع آیس‌کافی است. این قهوه با خیساندن دانه‌های قهوه به مدت ۶ تا ۳۶ ساعت تهیه می‌شود. پس از آماده شدن دانه‌ها شیر سرد یا خامه اضافه می‌شود.

فراپوچینو

فراپوچینو (Frappuccino) شهرت خود را مدیون استارباکس است. این نوشیدنی با آیس‌کافی، خامه‌ی زده شده و شیره تهیه می‌شود. البته تمام فراپ‌ها به یک شکل تهیه نمی‌شود.

نیترو

یک قهوه‌ی دم‌سرد با حباب های نیتروژن که بافتی نرم و قوام کافی به این نوشیدنی می‌بخشند.

مضرات و فواید نوشیدن قهوه

کافئین موجود در قهوه باعث می‌شود افرادی که روزانه قهوه مصرف می‌کنند، از هوشیاری بالایی برخوردار باشند و میزان خواب‌آلودگی در آنها عموما کمتر است. در واقع اثر کافئین روی مغز از احساس خستگی کاسته و موجب شادابی می‌شود. دانه‌های قهوه سرشار از  آنتی اکسیدان  است. مصرف قهوه همچنین از پارکینسون پیشگیری می‌کند و آسیب‌های کبدی را کاهش می‌دهد. به‌علاوه، امکان ابتلا به بیماری آلزایمر در افراد مصرف‌کننده کمتر است.

اما با وجود تمام این فواید، قهوه مضراتی هم دارد که از آن می‌توان به افزایش فشار خون، بروز مشکلات معده برای کسانی که معده‌های حساسی دارند یا دچار رفلاکس گوارشی هستند و کاهش جذب آهن اشاره کرد. همچنین اصراف در مصرف قهوه، می‌تواند برای افراد استرس و خواب نامطلوب به‌همراه داشته باشد.

سئوالات متداول درباره قهوه