نام برلین برای اولین بار در قرن 13 شهرت یافت و تا سال 1871 برلین هنوز به پایتخت امپراتوری آلمان تبدیل نشده بود. با وجود ویرانیهایی که نتیجهی جنگ جهانی دوم بودند و به دنبال آن چند دهه پس از فروپاشی قسمت شرقی دیوار برلین، این شهر بازسازی شده، امروزه گواهی است بر اهمیت اقتصادی و فرهنگی آلمان . برلین ترکیبی تلفیقی از معماری جدید و کلاسیک، سرگرمیهای پویا، خرید و مبادلات تجاری و طیف گستردهای از ورزشها و نهادهای فرهنگی را ارائه میدهد.
هیچ چیز مانند دروازه براندنبورگ نمایانگر برلین نیست. این دروازه در واقع شاخصترین بنای شهر و پاسخی است به طاق پیروزی در پاریس! شاید بتوان گفت که این دروازه برداشتی آزادانه از آکروپلیس در آتن است که برای پادشاه فردریک ویلهلم دوم در سال 1791 ساخته شد. این بنای تاریخی ماسه سنگی 26 متری در منطقهی مرکزی (Pariser Platz)، اولین ساختمان نئوکلاسیک برلین بود که به خاطر ارابهی چهار اسبش، شش ستون بزرگش که پنج مسیر عبور ترافیکی را تشکیل میدادند (که مسیر میانی منحصراً متعلق به خانواده سلطنتی بود) و دو ساختمانی که توسط مأموران عوارضی و نگهبانان استفاده میشد، درخور توجه است. دروازه براندنبورگ همچنان نمادی برای برلین به حساب میآید و بازدیدکنندگان معروفی، از جمله بیل کلینتون و باراک اوباما را به خود دیده است. همچنین در سال 1999، زمانی که «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان، میخائیل گورباچف روس و «لخ والسا»ی لهستانی از این دروازه به مناسبت بزرگداشت بیستمین سال تخریب دیوار برلین گذشتند، این دروازه صحنهی وقوع یک حرکت تلخ و تکان دهنده بود.
بین رودخانهی اشپری (Spree) و کوپفرگرابن (Kupfergraben)، جزیرهی موزه در یک کانال 400 متری، بخشی فوقالعادهای برای سیاحت است. در این بخش میتوانید بسیاری از قدیمیترین و مهمترین موزههای شهر، از جمله موزهی کهن (Altes Museum) که در سال 1830 برای نگهداری از جواهرات و تاج و تخت و دیگر گنجینهها سلطنتی ساخته شده بود را پیدا کنید. توسعه بیشتر آن منجر به احداث موزه جدید (Neues Museum) در سال 1855 شد و بعد از آن گالری ملی در سال 1876 و موزهی (Bode) که بهترین کلکسیون عتیقهجات شهر است، در سال 1904 ساخته شدند. اگر با توجه به محدودیت زمان، تنها قادر به دیدن یک یا دو موزه هستید مطمئن شوید که یکی از آنها پرگامون (Pergamon) با ساختمانهای دیدنی و جذاب تاریخی بازسازی شدهی خاورمیانهای اش است. گالری ملی قدیمی (Alte Nationalgalerie) هم با آن مجموعهی بینظیرش از نقاشیهای قرن 19، مورد علاقهی هنردوستان واقع میشود. علاوه بر این، جزیرهی موزه تقریباً به طور کامل عاری از ترافیک است.
تاریخ دیوار برلین در سال 1961 آغاز شد، زمانی که آلمان شرقی، برای جلوگیری از هجوم سیل پناهندگان از شرق به غرب، ورود به بخش شرقی شهر را ممنوع کرد. تا قبل از سال 1989 که دیوار برلین فرو پاشید، این دیوار چهار متری به طول 155 کیلومتر کشیده شده بود، 55 خیابان را جدا کرده بود و 293 برج دیدهبانی و 57 انبار داشت. امروزه تنها بخشهای کوچکی از این دیوار نقاشی شده باقی مانده است؛ از جمله یک بخش 1.4 کیلومتری که بهعنوان یادبودی از دیوار برلین حفظ شده و یادآور دلسرد کنندهای از خصومت و دشمنیای است که روزگاری منجر به جدایی در اروپا شد. جالبترین بخشهای آن عبارتاند از موزهی کمپ پناهندگان (Marienfelde) با نمایشگاههایی که مربوط به یک و نیم میلیون مردم پناهندهای است از برلین رد شدند.. همچنین خانهی موزه در محل بازرسی چارلی که نمایانگر شناخته شده ترین نقطه عبور بین شرق و غرب برلین است، با نمایشها و مصنوعاتش که نمایانگر تاریخ حقوق بشر هستند توجه گردشگران را جلب میکند.
کاخ شارلوتنبرگ قدیمیترین و بزرگترین ملک پروسی برلین است که برای چندین دهه، مهمترین اقامتگاه خاندان سلطنتی آلمان بود. این کاخ بزرگ که به زیبایی ترمیم شد، به خاطر بسیاری از ویژگیهای مهمش قابل ستایش است. از گنبد عظیم مرکزی 50 متریاش بگیرید تا نارنجستان نفیسی که در 1712 به آن اضافه شد. این بنا در 1746 ساخته شده و جایی است که در آن بازدیدکنندگان شانس این را دارند تا یک نگاه اجمالی به شکوه و جلالی که در آن پادشاهان پروس و منتخبان زندگی میکردند؛ از اتاق خواب «فردریک اول» و مبلمان و تابلوهای بینظیرش گرفته تا آپارتمانهایی که منزلگاه جانشینان او بود. از جمله دیگر چیزهای جالب، اتاق غذا خوری حکومتی و گالری طلایی 42 متریاش با گچبریهای طلاکاری است. داخل کاخ قدیمی، جایی که کابینتهای چینی قرار دارند، جایگاه یکی از مهمترین کلکسیونهای چینیجات آلمان است. در کنار آن، نمایشگاهی از اقلام با ارزش از جمله جواهرات سلطنتی وجود دارد. از دیگر نکات برجستهی پارک کاخ، میتوان به قدمت آن از سال 1697 و غرفه جدید (Neue Pavilion) که در سال 1788 به سبک ویلاهای ناپلی ساخته شده است و ایوان چای خوریای که کلکسیونی فاخر از ظروف چینی برلین دارد، اشاره کرد. توصیه میشود که حتماً از آرامگاه سلطنتی و همچنین حیاط بزرگی که در آن مجسمه بزرگ فردریک ویلیام براندنبورگی وجود دارد بازدید کنید.
معروفترین خیابان برلین، اونتر دن لیندن -در ترجمهی تحت الفظی به معنای خیابانی که زیر درختان لیمو است- برای قرنها به طور یکسان برای توریستها و مردم محلی یک جاذبه بوده است. این خیابان پهناور که 1400 متر طول دارد و منطقهی «پاریسر پلاتس» در مقابل دروازهی براندنبورگ را به «باغ خوش گذرانی» (Lustgarten) متصل میکند، مسیر سواری خاکیای بود که در 1573 خانواده سلطنتی برای رفتن به شکار به باغ حیوانات (Tiergarten) از آن عبور میکردند؛ مسیری که در سال 1647 بزرگترین شاهزادهی آلمان با کاشتن شش ردیف درخت در کنارههای آن از جمله همان درختهای معروف لیمو، قالب بندیاش کرد. امروزه، دو لاین ماشینروی این خیابان توسط یک پیادهروی مرکزی که بیشتر عرض خیابان را به خود اختصاص داده و یک مکان فوقالعاده برای استراحت و تأمل در شهر شلوغ اطراف شماست، از هم جدا شدهاند. مکانهای دیدنی قابل ملاحظهاش هم «آرسنال»، «گندارمنمارکت» (Gendarmenmarkt)، خانهی اپرا و کلیسای جامع «سنت هدویگ» هستند.
گندرمن مارکت، یکی از بزرگترین میادین برلین، توسط سه ساختمان تاریخی بزرگ محاصره شده است؛ خانهی کنسرت (Konzerthaus)، کلیسای جامع فرانسه و کلیسای جامع برلین که با هم یکی از دیدنیترین گوشههای شهر را تشکیل میدهند. خانهی کنسرت که در سال 1821 در محل سابق یک تئاتر ساخته شد، از دیرباز یکی از مهمترین تئاترهای برلین بوده است. نمایش (Iphigenie)ی گوته در افتتاحیهی آن اجرا گردید و به خاطر معماری باشکوهش بسیار معروف است؛ همچنین محل اجرای ارکستر خانهی کنسرت برلین، یکی از محبوبترین ارکستر سمفونیهای کشور است. در مقابل ساختمان بنای یادبود شیلر قرار دارد که برای چهار مجسمهی زنی که روی طاق فواره قرار دارند و نمایانگر مفاهیم غزل (با چنگ)، درام (با خنجر)، تاریخ (با لوح هایی که نام گوته، بتهوون، میکلآنژ و دیگران بر روی آنها حک شده است) و فلسفه (با طوماری پوستین که روی آن عبارت "خودتان را کشف کنید" نوشته شده است)، قابل توجه است. اگر در فصل زمستان از برلین دیدن میکنید، طوری برنامهریزی کنید که زمان سفرتان همزمان با بازار کریسمس محبوب گندارمنمارکت باشد.
یکی دیگر از میدانهای مشهور برلین، میدان الکساندر (معروف به "الکس") است که مرکز اصلی زندگی در شرق برلین بود و در حال حاضر محل قرارگیری ساعتهای دنیاست؛ یک محل محبوب برای گذاشتن قرار ملاقات! در نزدیکی آن نیز، برج تلویزیون (با نام مستعار "Telespargel") با چشمانداز پانورامایی از شهر قرار دارد.
با اعلام امپراتوری آلمان در تالار آینهی ورسای در سال 1871، برلین نقش پایتخت امپراتوری را به دست آورد و خود را نیازمند به یک ساختمان بزرگتر و معتبرتر بهعنوان خانه دولت دید. سنگ بنای این مجلس جدید، یک قصر بزرگ و زیبای متناسب با نئورنسانس، توسط خود امپراتور در سال 1884 بنا نهاده شد و ده سال بعد به پایان رسید. پس از تخریب آن طی یک آتش سوزی در سال 1933، بخش عمدهای از ساختار قدیمیاش در سال 1970 بازسازی شد، اما پس از اتحاد مجدد، با تصمیم دولت برای بازگردانی مقرش از بن به برلین، رایشتاگ (Reichstag) در اواخر 1990 تحت یک بازسازی کامل قرار گرفت. یکی از نکات ویژهی این بازسازی با شکوه، گنبد جدید آن (Kuppel) است که از شیشه ساخته شده و منظرهی فوقالعادهای از اطراف شهر نمایش میدهد؛ به خصوص شبها از رستوران پشت بام! توجه داشته باشید که ورود به گنبد و تراس بلیطی است و با توجه به تقاضای زیاد، توصیه میشود که از قبل بلیط تهیه فرمایید. البته در همان روز هم میتوان ثبت نام کرد، اما توقع دو یا سه ساعت انتظار را داشته باشید.
کلیسای یادبود پرنس ویلهلم که یکی از جالبترین مکانهای برلین به شمار میآید، در واقع دو کلیسا است: کلیسا فوق مدرن جدیدی که در سال 1961 طراحی شد و در کنار آن، ویرانههای کلیسای اصلی! ساخت این بنا در سال 1895 به افتخار شاه ویلهلم اول به پایان رسید و ساختمان اصلی آن در سال 1943 نابود شد، اما بقایایش در مجموعه جدید گنجانیده شدند. نتیجهی آن هم اکنون نقطهای جالب در برلین است که یک سالن یادبود شامل عکسها، بقایای موزاییک و بقایای معماری دارد. این بنا همچنین بهعنوان یک بنای یادبود جنگ شناخته میشود. آذین مرکزی آن یک مجسمهی مسیح از یک کلیسای قدیمی و یک صلیب میخی از کلیسای جامع کاونتری انگلستان است که قبلتر در جنگ جهانی دوم توسط بمبهای آلمانی نابود شد. بازدیدکنندگان میتوانند در مراسم یکشنبه، شامل شب موسیقی (سرود، رسیتال اعضا و سرودهای دست جمعی) و مراسمهای عبادت ایام هفته شرکت کنند.
این کلیسا برای گنبد 75 متری و آن زنگهای قدیمیاش که قدمتشان به سال 1532 میرسد، معروف است. کلیسای جامع برلین در سال 1905 در محل سابق یک کلیسای جامع قدیمیتر مربوط به زمان «فردریک کبیر» تکمیل شد. این ساختمان (بزرگترین کلیسای برلین) که به سبک باروک نوین ساخته شده، به سه بخش اصلی تقسیم شده است: کلیسای یادبود، کلیسای غسل تعمید و عروسی و کلیسای محلی. پس از چند دهه کار پر زحمت برای تعمیر آسیبهای جنگ، کلیسا در نهایت به شکوه سابق خود بازگشت و نکات قابل توجه بازدید از آن شامل موارد زیر است: راه پلهی شاهنشاهی که با گچبریهای برنز تزئین شده، 13 نقاشی تمپرا از نقاش منظره پرداز برلینی «آلبرت هرتل» در سال 1905 و گالری شاهنشاهی با مناظر زیبایش از مناطق زیر گنبد! همچنین سردابهی هوهنزولرن (Hohenzollern) حاوی نزدیک به 100 تابوت سنگی، تابوت معمولی و بناهای تاریخی قرنهای 16 تا 20 میلادی است که برخی از آنها مربوط به شاهزادهی بزرگ و همسرش دوروتیا و فردریک اول و همسرش سوفی شارلوت هستند. سعی کنید در زمان سفر خود، برای یکی از کنسرتهای بیشمار کلیسای بزرگ یا موسیقیهای مذهبی وقت بگذارید و حتماً از 270 پلهی برج برای دیدن منظرهی فوقالعاده جزیرهی موزه بالا بروید.
همتایی به همان پر ابهتی برای کلیسای جامع برلین که در منطقهی گندارمنمارکت (Gendarmenmarkt) قرار دارد، کلیسای جامع فرانسه (Französischer Dom) است؛ متشکل از کلیسای فردریش و برج گنبدداری که بعدها به آن اضافه شد. کلیسای جامع فرانسه در سال 1705 برای افزایش اقتدار جامعه پروتستان فرانسوی که در 1865 در برلین مستقر شده بودند، ساخته شد. نکات برجستهی آن عبارتاند از برج 70 متری با سنتور زنگی پنج اکتاوی اش (60 زنگ آن با استفاده از یک صفحه کلید نواخته میشوند)، اتاقهای 20 متری برج (Turmstuben) و ایوانی به بلندای 40 متر که دید سرتاسری و فوقالعادهای از برلین را ارائه میدهد. طبقه همکف بازسازی شدهی کلیسا موزه پروتستان فرانسوی است که نمایشگاههایی از تاریخ پروتستان در فرانسه و برلین دارد.
باغ زولوگیشر برلین قدیمیترین سازمان و یکی از محبوبترین جاذبههای برلین میباشد که هر ساله بیش از سه میلیون بازدید کننده از آن دیدار میکنند. این باغ در سال 1844 تأسیس و پس از جنگ جهانی دوم به طور کامل بازسازی شد. این باغ وحش بسیار مدرن و آکواریومش نقش فوقالعادهای در نمایش حیوانات و مراقبت از محیط طبیعیشان ایفا میکند و به خاطر بسیاری از برنامههای موفقیت آمیزش در پرورش و تولیدِ مثل شهرت زیادی کسب کرده است. با بیش از 15،000 حیوان به نمایندگی از 1600 گونه، از جمله پانداها و میمونهایی که در محوطههای فضای باز نگهداری میشوند و همچنین زیستگاههای درندگان و حیوانات شبزی و بزرگترین خانهی پرندگان در اروپا، انتظار میرود بهترین بخش روزتان را در این محل صرف کنید. همچنین توصیه میشود که حتماً از آکواریوم برلین که یکی از جاذبه های اصلی باغ وحش است، دیدن کنید.
باغ گیاهشناسی برلین-دالم در اصل آشپزخانه و گلخانهی کاخ سلطنتی بود که در سال 1679 به دستورشاهزادهی بزرگ ساخته شده است. این باغ پس از آن که در پایان قرن 19 به Dahlem منتقل شد، به یکی از بزرگترین و مهمترین باغهای گیاه شناسی در جهان مبدل گشت. این مکان با مساحتی در حدود 104 جریب، خانهی بیش از 22،000 گونه مختلف گیاه است؛ از جمله یک سری از گیاهان که از لحاظ جغرافیایی مرتب شدهاند، یک باغ کشاورزی با 2200 گونه از درختان و درختچهها، یک بخش مختص گیاهان دارویی، 16 گلخانه برای گیاهان مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری (از جمله خانه گرمسیری بزرگ) و یک دریاچهی بزرگ که زیستگاه گیاهان دریایی و گیاهان مرداب است، زینت دهندهی مرکز باغ است. همچنین باغ شاهزاده با باغ سبزی 17 قرن خود و یک رستوران باغی و موزه گیاه شناسی بسیار عالی با نمایشگاه گیاه شامل بیش از دو میلیون گیاه و یک کتابخانه وسیع، به شدت ارزش بازدید را دارد.
محلهی نیکلای برلین به منزلهی قلب کهنهی شهر و جایی است که شما بسیاری از قدیمیترین و محبوبترین جاذبههای شهر از جمله کلیسای سنت نیکلای (Nikolaikirche)، تعدادی موزه و یک دنبالهی هیجانانگیز از تاریخ را در آن پیدا میکنید. توسعههای اخیر باعث شده این محلهی پیاده دوست، امروزه منزلگاه ساختمانهایی کوچک در امتداد خیابانهای باریک و پر از سوراخ سنبهاش و همچنین منزلگاه رستورانها، کافهها، مغازهها و کارگاههای صنایع دستی بشود. نکات برجسته محله ی نیکولای عبارتاند از: بسیاری از چشمهها و فانوس قدیمی منطقه، پنجرههای مشبک در خانههای قدیمیتر، ساختمانهای تاریخی مانند کاخ افرایم (Ephraim Palace) ساخته شده در دههی 1760 و نمایشگاههای مسکن که مربوط به تاریخ فرهنگی و هنری غنی برلین هستند (حتماً راه پلهی بزرگ را ببینید)، همچنین خانهی کنوبلاوخ (Knoblauch House) که در سال 1760 ساخته شده و نمایانگر خانههای سابق تجار یهودی ثروتمند شهر است.
شاید جای تعجب باشد که یک شهر بزرگ مثل برلین، توانسته است منطقهای به مساحت حدود 32 کیلومتر مربع را بهعنوان جنگل حفظ کند. این جنگل بسیار مشجر که با نام گرونه والد (جنگل سبز) شناخته میشود، نام خود را از کلبهی شکار (Hunting Lodge) که در 1542 توسط شاهزاده «یواخیم دوم» ساخته شده بود، گرفته است. این جنگل یک منطقه طبیعی دوست داشتنی است از مخلوط درختان بلوط، راش، کاج، اقاقیا و درختان صنوبر و سرپناهی برای بسیاری از گونههای حیات وحش از جمله پرندگان، گوزن و حتی خوکهای وحشی فراهم میکند. نکات برجستهاش عبارتاند از سه دریاچه کوچک آن (Pechsee - Barssee - Teufelssee) که بخشی از یک مخزن طبیعی محبوب را تشکیل میدهند. از دیگر مکانهای محبوب آن تپهی مصنوعی 80 متری، کوه شیطان (Teufelsberg) که در بالای آن ویرانههای یک "ایستگاه رادیویی" آمریکایی (یک مرکز جاسوسی) قرار دارد، برج گرونه والد، یک بنای یادبود 19 قرن متعلق به ویلهلم اول، کلبهی شکار اصلی (Jagdschloss Grunewald) و یک موزه با مجموعهای نفیس از آثار هنری قرنهای 15 تا 19 هستند.
باغ حیوانات برلین که ترجمهی تحت الفظی گروسر تیر گارتن (Grosser Tiergarten) است، از مدتهای مدیدی یک بخش مهم از شهر بوده است. این باغ که در اصل خزانهی شکار شاهزادگان بود که در آن گوزن، خوک وحشی و شکارهای دیگر نگهداری میشدند، در سال 1700 به یک پارک که به سبک فرانسوی طراحی شده بود تبدیل شد و بعد از آن به یک پارک به سبک انگلیسی بدل گشت. این پارک به طرز جذابی با تعداد فراوانی از درختان و درختچهها و محوطههای چمن و مرزهای گل کاری شده طرح ریزی شده است. تیر گارتن مساحتی حدود 520 جریب را پوشش میدهد و یک محل فوقالعاده برای ریلکس کردن، راه رفتن و قایقرانی است. با وجود آثار تاریخی فراوان در این پارک، مهمترین آثار تاریخی تیرگارتن اما ستون عظیم پیروزی است. این ستون فوقالعادهی 70 متری بر روی یک میدان ساخته شده و یک مجسمهی طلای هشت متری از ویکتوریا (که مردم محلی آن را لیزی طلایی مینامند) بر فراز آن مستقر شده است. این بنا در سال 1873 تکمیل شد و کاملاً ارزش آن را دارد که 285 پلهی این بنای مجلل را طی کنید تا از فراز آن باغ حیوانات را تماشا کنید.