گردشبان (gardeshban.ir) : خلبانها اغلب خسته هستند. یکی از نمونههای غیرمتعارف در سال ۲۰۰۸ رخ داد، زمانی که خلبان و کمک خلبان هر دو در حین پرواز خوابشان برد و از شهر هاوایی که باید در آن فرود میآمدند، عبور کردند؛ همین قضیه باعث تعلیق مجوز خلبان و همینطور اخراج او شد.
در اتفاقی جدیدتر در سال ۲۰۱۷، خلبانهای بسیار خسته نزدیک بود روی هواپیمای دیگری در فرودگاه سان فرانسیسکو فرود بیایند. با کجارو همراه شوید تا از مزایای خوابیدن خلبانها در طول پرواز بیشتر بدانید.
بهعنوان مثال، شروع فعالیت کاری خلبانی از یک ایرلاین مهم تجاری در پنج عصر در فلوریدا، اتفاق غیرمعمولی به شمار نمیرود، او یک ساعت بعد، با اولین پروازش از زمین بلند میشود و در طی سفری پنج ساعته حدود ساعت هشت شب به کالیفرنیا میرسد.
سپس استراحت کوتاهی انجام میدهد و آمادهی پرواز کوتاه ۹۰ دقیقهای به شهر دیگری در کالیفرنیا میشود. زمانی که برای پرواز دوم خود در فرودگاه بر زمین مینشیند، او ۶٫۵ ساعت از ۹ ساعت گذشته را در کابین خلبان سپری کرده است و همچنین سه منطقهی زمانی از جایی که محل کارش را شروع کرد، فاصله دارد و بدنش فکر میکند که اکنون ساعت دو صبح است.
شکی نیست که این خلبان خسته است و خوش شانس بوده که برای تعمیر هواپیما و تأخیر بهدلیل شرایط آبوهوایی، هیچ تغییری در برنامهی پروازها به وجود نیامده است.
صنعت هواپیمایی و ادارهی هوانوردی فدرال آمریکا بهمنظور کاهش خستگی خلبانها، اقداماتی انجام دادهاند، با این حال بسیاری از خلبانها و سایرین از این بابت نگران هستند که هر دو خلبان باید در تمام طول پرواز، بیدار و هوشیار باشند، در نتیجه یک یا هر دو خلبان احتمال دارد که با علائم خستگی مواجه شوند. یکی از راهکارهای احتمالی این است که به خلبانها اجازه داده شود تا در کابین خلبان، برای مدت کوتاهی بخوابند.
پژوهشی روی نظر مسافران دربارهی صنعت هواپیمایی انجام شده بود که نشان میداد آنها نسبت به این ایده به دیدهی شک و تردید نگاه میکنند، اما شاید وقتی که بفهمند که خوابیدن خلبانها در کابین چطور به امنیت بیشتر پروازشان کمک میکند، احساس بهتری به این موضوع داشته باشند.
محدودکردن زمان کاری خلبانها
پیشبینی یا تشخیص خستگی در خلبانها دشوار است؛ بهخصوص که خلبانها با وجود خستگی معمولاً میتوانند از باند بلند شوند، پرواز کنند و فرود ایمنی داشته باشند.
پیشبینی یا تشخیص خستگی در خلبانها دشوار است
حتی زمانی که اتفاق بدی رخ میدهد، محققان حادثه شواهد چندانی از خستگی خلبانها پیدا نمیکنند، بهجز اینکه شاید صدای خمیازهکشیدن آنها را در صدای ضبطشدهی کابین بشنوند.
ادارهی هوانوردی فدرال آمریکا در سال ۲۰۱۴، اولین قوانین استراحت خلبانها در ۶۰ سال گذشته را اجرایی کرد که مدتزمان کلی کار خلبانها و ساعتهای پرواز در یک روز را بسته به زمان شروع شیفت خلبانها، محدود میکند. این قوانین همچنین روندی را به وجود آورده است که خلبانها میتوانند بدون اینکه از طرف ایرلاین یا دولت توبیخ شوند، خستگی خود را گزارش دهند.
یک چُرت کوتاه میتواند سطح هوشیاری خلبانها را بهبود بخشد؛ به همین دلیل برخی هواپیماها، تختخوابهایی برای خلبانها و سایر کادر پرواز مهیا کردهاند؛ اما هواپیماهای کوچکتر فاقد فضای کافی برای تخت هستند. در پروازهایی که بیشتر از هشت ساعت طول میکشند، باید خلبان دیگری نیز در هواپیما حضور داشته باشد تا خلبانها بتوانند بهصورت چرخشی استراحت کنند.
طبق مقررات ایالات متحده آمریکا، در پروازهای کوتاهتر باید هر دو خلبان در تمام مدتزمان پرواز بیدار باشند، بدون اینکه فرصتی برای استراحت در طول پرواز برای آنها در نظر گرفته شده باشد.
برخی از کشورها از جمله کانادا و استرالیا به خلبانها اجازه میدهند در کابین خلبان چرت بزنند. در اتفاقی در چین، خلبانی که در حین چرتزدن مشاهده شده بود، با اقدامات انضباطی روبهرو شد. طبق طرحی رسمی موسوم به «خواب کنترلشده در محل»، به خلبانها اجازهی چرتزدن در کابین خلبان داده میشود.
در این طرح، سیاستها و روندهایی مشخص شده است که طبق آن، خلبانها میتوانند استراحت کنند. بهعنوان مثال در دفترچهی راهنمای پرواز ایر کانادا آمده است، خلبانی که قصد استراحت دارد باید به کمک خلبان و یکی از مهمانداران اطلاع دهد. خلبان نمیتواند بیشتر از ۴۰ دقیقه بخوابد و باید حداقل نیم ساعت قبل از فرود هواپیما، بیدار باشد.
پس از خواب، ۱۵ دقیقه زمان میبرد تا خلبان بهطور کامل بیدار شود و به همین دلیل در این مدتزمان نمیتواند پرواز هواپیما را به دست بگیرد، مگر آنکه در شرایط اضطراری نیاز به کمک وجود داشته باشد.
نظر مسافرها نسبت به خوابیدن خلبانها
برای اینکه مشخص شود، مسافران چه نظری راجع به خوابیدن خلبانها در طول پرواز دارند، پژوهشهایی انجام شده است. بهطور کلی، مردم وقتی میفهمند که خلبان ممکن است در حین پرواز بخوابد، تمایل کمتری برای پرواز با آن هواپیما دارند و در این میان تمایل مسافران زن در مقایسه با مردها بسیار کمتر است.
مسافران از مزایای چرتزدن خلبانها بیاطلاع هستند و طرز فکرشان بیشتر ریشه در ترس دارد
در این پژوهشها مشخص شد که مسافران از مزایای چرتزدن خلبانها بیاطلاع هستند و طرز فکرشان بیشتر ریشه در ترس دارد. برخی پژوهشهای قبلی نشان داده بود که وقتی مسافران به ارزش یک رویهی جدید پی میبرند، حس بهتری به آن خواهند داشت.
اینطور به نظر میرسد، ارائهی توضیح راجع به اینکه چطور خلبانهایی که استراحت بیشتری دارند، پرواز ایمنتری را رقم میزنند، باعث میشود مسافران هنگام پرواز با هواپیمایی که اجازهی اجرای طرح «خواب کنترلشده در محل» را دارد، احساس رضایت داشته باشند.
نظر خلبانها نسبت به خوابیدن حین پرواز
در پژوهشی از خلبانها سؤال شد که نظرشان دربارهی استراحت در حین پرواز چیست و مشاهده شد نسبت به افراد غیرخلبان، شوق و اشتیاق بیشتری دارند. ۷۰ درصد خلبانان موافق اجرای طرح «خواب کنترلشده در محل» بودند. بهطور متوسط کلیهی شرکتکنندگانی که در این نظرسنجی حضور داشتند، احساس میکردند که خواب ۴۵ دقیقهای باید مورد تأیید قرار بگیرد، این خواسته به پیشنهاد ۴۰ دقیقهای ارائهشده در شواهد علمی، خیلی نزدیک است. آنها همچنین اذعان کردند که خلبان باید حداقل ۳۰ دقیقه قبل از فرود بیدار باشد.
بهطور کلی شرکتکنندگان فکر میکردند که مشکلات بسیار کمی در ارتباط با طرح مذکور وجود دارد و میتواند برای خلبانها مفید باشد. با این حال، برخی خلبانها نسبت به پیامدهای ناخواستهی اجرای این طرح ابراز نگرانی کردند؛ چراکه ایرلاینها با علم به اینکه خلبانها میتوانند در طول پرواز، خواب کوتاهی داشته باشند، شاید وسوسه شوند که برنامههای پرواز سختگیرانهتری اعمال کنند که به این ترتیب، هرگونه مزایای ناشی از این طرح از بین خواهد رفت.
شرکتکنندگان همچنین صحبتهایی داشتند دربارهی اینکه چطور این روش در حال حاضر در ایرلاینهای بینالمللی نظیر ایر کانادا و کانتاس با موفقیت در حال استفاده است. کادر پروازی این شرکتهای هواپیمایی تاکنون شکایت گستردهای دربارهی سوءاستفاده از روشهای برنامهریزی پرواز ثبت نکردهاند و هیچیک از پاسخدهندگان نظرسنجی که در این ایرلاینها خدمت میکنند، شکایتی راجع به این مشکل بالقوه نداشتهاند.
در مجموع، پژوهشهای علمی دربارهی مزایای خواب کوتاه خلبانها در حین پرواز، شواهدی تجربی ارائه کردهاند، هرچند مسافران تاحدودی نسبت به این قضیه مردد هستند. خلبانها هم حمایت خود را از این طرح نشان دادهاند. بدیهی است که خستگی خلبانها میتواند تهدیدی برای صنعت هوانوردی در سراسر جهان باشد.
با توجه به شواهد علمی که مهر تأییدی بر لزوم استراحت خلبانها برای رفع با خستگی در طول پرواز میزند، واضح است که توجه به این موضوع میتواند ایمنی هوانوردی را بهبود ببخشد. شاید حالا وقت آن رسیده باشد که به خلبانها اعتماد کنیم تا هواپیماها را هدایت کرده و در زمان نیاز استراحت کنند تا به این ترتیب، پرواز ایمنتری را برای ما رقم بزنند.