گردشبان (gardeshban.ir) : این قلعه مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است که مانند حصاری شهر لیلان را در برگرفته است.
از این قلعه در دوران ساسانی به عنوان پایتخت زمستانی استفاده می شد و آتشکده آذرگشسب در آن قرار دارد.
وسعت محوطه قلعه بختک لیلان حدود ۱۶۰ هکتار و دارای تپه های تاریخی است که قدمت آنها به هزاره دوم پیش از میلاد میرسد.
وحید خادمی رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملکان ،از شناسایی 46 تپه در اطراف قلعه بختک خبرداد و افزود: آثار بررسی سطحی قلعه حاکی از قدمت پیش از تاریخ تا دوره اسلامی این قلعه بوده و آثار دوره ساسانی و اشکانی در آن به چشم می خورد.
وی شناسایی و بررسی باستان شناسی تپه های اقماری و محدوده قلعه بختک لیلان را به عنوان یکی از مهم ترین کارهای انجام شده طی سال گذشته در محدوده این قلعه دانست و اظهارکرد: هیئت بررسی در سال 96 تعداد 46 تپه از حوزه فرهنگی قلعه را شناسایی کرده و پرونده های ثبتی آنها تهیه و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
وی افزود: همچنین حریم و محدوده قلعه در سال های اخیر بصورت شبکه بندی و نمونه برداری سفالی شده تا در مورد فعالیت های پژوهشی به باستان شناسان کمک کند.
خادمی با بیان اینکه این قلعه در سال های قبل توسط بسیاری از باستان شناسان ایرانی و خارجی مورد بررسی و بازدید قرار گرفته است، گفت: در سال 1386 در اولین اقدام عملی، نقشه محدوده قلعه و نیز عکس ماهواره ای آن تهیه شد.
رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملکان اعلام کرد: کاوش و مرمت قلعه بختک لیلان در دستور کار سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری قرار دارد.
علی پیرزاد کارشناس میراث فرهنگی ملکان نیز با بیان اینکه اشیای بدست آمده از این قلعه نشانگر عظمت و قدمت قلعه است، اعلام کرد: کشف 23سکه مربوط به زمامداری 2 تن از امپراتوران روم شرقی در این قلعه و نمایش آنها برای نخستین بار در موزه آذربایجان، معمای تاریخی اعجاب انگیزی است که حل آن کاوش های باستان شناسی و مطالعه های پژوهشی را طلب می کند.
قلعه بختک لیلان در سال 1379به شماره 2780در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهر باستانی لیلان که پس از اسلام بهعنوان یکی از بزرگترین و مهمترین شهرهای آذربایجان مطرح میشد، بر اثر زلزلهها، سیلها و سایر بلایای طبیعی از بین رفته است و امروزه تنها شهری متروکه در معرض دید قرار دارد. در سالهای اخیر هم با توجه به باستانی بودن منطقه، کاوشگران و مورخان بسیاری در محل شهر باستانی لیلان مشغول به تحقیق و جستجو شدهاند.