گردشبان (gardeshban.ir) : کلیسای جامع عیسی منجی در مسکو را شاید بتوان بزرگترین کلیسای ارتدوکسی جهان دانست. ساختمان ظاهر بسیار باشکوهی دارد اما قدمتش آنقدر که به نظر میرسد زیاد نیست. این بنا در سال ۲۰۰۰ بعد از آن که سازه اصلی توسط استالین تخریب شد مورد بازسازی قرار گرفت. ایده این کلیسا در اوایل قرن ۱۹ عملی شد. زمانی که آخرین سربازان ناپلئون مسکو را ترک میکردند، تزار الکساندر اول، بیانیهای را در تاریخ ۲۵ دسامبر سال ۱۸۱۲ امضا کرد که طی آن هدف خود برای ساخت یک کلیسای جامع وقف عیسی منجی را اعلام میکرد. این کلیسای جامع برای نشان دادن سپاسگزاری از مشیت الهی برای نجات روسیه از سایههای تاریک و برای یادبودی از قربانیان کشور بنا گردید.
نقشههای کلیسا طراحی شده و محوطه ساخت نیز انتخاب شده بود اما قبل از شروع پروژه، الکساندر اول جای خود را به برادرش نیکولاس داد. تزار جدید که عمیقاً ارتدوکسی و وطنپرست بود، طراحی نئوکلاسیک بنا را که برادرش تائید کرده بود نپسندید. وی معمار مورد علاقهاش، «کنستانتین تون» (Konstantin Thon) را مأمور طراحی یک نقشه جدید کرد. محوطه فعلی بنا در سال ۱۸۳۷ توسط تزار انتخاب شده و کلیسا و صومعهای که از قبل در آن وجود داشت باید جا به جا میشدند.
ساخت کلیسا در سال ۱۸۳۹ شروع شده و تا سال ۱۸۶۰ نیز ادامه داشت. تکمیل نقاشیهای دیواری داخل بنا توسط بهترین نقاشهای روسیه به مدت ۲۰ سال به طول انجامید. مراسم تاجگذاری الکساندر سوم در ۲۶ می سال ۱۸۸۳ و «پیش درآمد ۱۸۱۲» اثر چایکوفسکی هر دو در این بنا برگزار و اجرا شدند. بعد از انقلاب، محوطه برجسته کلیسای جامع به وسیله حکومت شوروی تخریب شد. آنها میخواستند کلیسا را با یک یادمان سوسیالیستی به نام کاخ شوروی عوض کنند. ساخت این بنا در سال ۱۹۳۷ آغاز گردید اما در سال ۱۹۴۱ با حمله ارتش نازی به اتحاد شوروی در جنگ جهانی دوم پروژه متوقف شد. این کاخ هرگز به اتمام نرسید.
با پایان دوران حکمرانی شوروی، کلیسای ارتدوکسی روسیه این اجازه را گرفت تا مجدداً ساختمان کلیسای عیسی منجی را در سال ۱۹۹۰ بسازد. بعد از تأسیس یک بنیاد برای این منظور و جمعآوری کمک هزینه در سال ۱۹۹۴ ساخت به طور جدی ادامه پیدا کرد و در سال ۱۹۹۶ کلیسای پایینی ساخته شد. کل مجموعه کلیسای عیسی منجی در ۱۹ آگوست سال ۲۰۰۰ به اتمام رسید.