نیاز انسان امروزی به آرامش و دور شدن از هیاهوی شهرها و آلودگی هوا و بوق و دود خودروها باعث شده تا شوق آنها برای حضور در طبیعت و دیدن جاذبههای طبیعی روز به روز گسترش پیدا کند و اکوتوریسم و گردشگری طبیعی یا بوم گردی با رونق روزافزون همراه باشد.
بسیاری از شهروندان با یافتن فراغ بال و تعطیلات چند و حتی یک روزه برای انجام سفر بار و بندیل میبندند و در این میان خیلیها دوست دارند مقاصد جدید گردشگری را تجربه کنند و از جاذبههایی که که کمتر معرفی شده دیدن کنند و مناطق جدید را کشف کرده و آنها را در دفتر خاطرات و ذهن خود ثبت و ضبط کنند.
با توجه به اینکه خیلی از افراد و علاقهمندان به سفر دنبال یافتن مکانهای جدید برای انجام مسافرت هستند، استان قزوین را میتوان سرزمینی جذاب در این خصوص نام برد چرا که خیلی از آثار و جاذبههای آن برخلاف برخی خیلی از استانها مطرح و شناخته شده نیست.
در این گزارش با ۱۰ مورد از مناطق، مکانها و جاذبههای طبیعی قزوین که کمتر در کشور معرفی و شناخته شده اند به شکل خلاصه و اجمالی آشنا میشوید.
ییلاقات پیچ بن و لذت تنفس در هوای بی اندازه پاک
بسیاری از گردشگران و طبیعت دوستان طرفدار حضور در مناطق ییلاقی و خنک و با طراوات هستند، حضور در مناطق ییلاقی الموت از جمله پیج بن بدون شک میتواند این حس آنها را اقناع کند.
دشت و ارتفاعات پیچ بن واقع در الموت شرقی با اختلاف ۲ هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا چشم انداز زیبایی از طبیعت خدادادی شمال شرقی استان قزوین است، کوههای مرتفع پوشیده از برف، چمنزارها و گلزارهای وسیع و چشمههای زلال و صاف از ویژگیهای این منطقه هستند.
این منطقه با توجه به نزدیک به قلعه سیالان یکی از مسیرهای راهپیمایی کوهنوردان و طبیعت نوردانی است که از قزوین به مازندران سفر میکنند.
ارتفاع برف در گردنه پیچ بن که اتصال دهنده محلی استانهای قزوین و مازندران است گاه به ۱۰ متر میرسد و طبیعت دوستان با حضور در این منطقه حتی در فصل تابستان میتوانند شاهد چندین متر برف در دور و اطراف خود باشند.
غار یخی انگول، جلوهای خاص از زیباییهای زمین
استان قزوین از چندین غار خاص و منحصر به فرد برخوردار است، علاوه بر غار قلعه کرد متعلق به دوران پارینه سنگی که به دلیل فعالیتهای باستان شناسی فعلا بازدید از آن برای گردشگران میسر نیست، غار یخی انگول واقع در نزدیکی روستای دینک در بخش کوهین قزوین جاذبهای طبیعی است که میتواند مورد توجه دوستداران غارنوردی قرار بگیرد.
البته به دلیل موقعیت و شیب تند غار افراد عادی امکان بازدید از آن را ندارند و غارنوردان میتوانند از این جاذبه بازدید کنند.
ورودی غار به سمت جنوب غربی دارای ۱.۵ متر ارتفاع با پهنای نیم متر است.
این غارحتی در ایام تابستان نیز مملو از یخ است و بازدیدکنندگان میتوانند چکیده و چکندههای فوق العاده زیبا و قندیلها یا به اصطلاح علمی " استلاگمیت"های فراوانی را در این مکان مشاهده کنند.
یله گنبد، آبگرم معدنی منحصر به فرد
قزوین سرزمینی با چشمههای مختلف آبگرم و آبسرد است، یکی از معروفترین آبگرمهای قزوین که خاصیت منحصر به فردی نیز نسبت به دیگر چشمههای معدنی آبگرم ایران دارد"یله گنبد" واقع در بخش کوهین شهرستان قزوین است.
براساس مطالعات دانشگاهی انجام شده، دبی آب و خواص درمانی آبگرم یله گنبد از بسیاری از آبگرمهای کشور بیشتر و قابل توجهتر است.
آب گرم یله گنبد از نوع گوگردی و از آبهای معدنی بیکربناته کلسیک آهن و گازدار به شمار میرود و متوسط دمای آن ۴۲ درجه سانتی گراد است و خواص تسکین بخش و درمانی بالایی دارد به طوری که پزشکان استنشاق آنرا در رفع بیماریهای گوارشی و آبتنی در آنرا برای رفع بیماریهای عصبی و مفصلی توصیه میکنند.
این آبگرم با وجود گوگردی بودن بوی خاصی ندارد و بسیاری از افراد که به دلیل بو از آبگرمهای گوگردی استفاده نمیکنند میتوانند سری به این آبگرم بزنند و از استحمام در آن لذت ببرند.
این جاذبه طبیعی کم نظیر نیز با مشکل کمبود امکانات زیربنایی و رفاهی و بهداشتی روبرو است، با تامین زیرساختهای رفاهی این مکان میتواند میتواند به تنهایی بخش زیادی از اقتصاد گردشگری قزوین را متحول کند و به یکی از قطبهای گردشگری طبیعی و پزشکی و آبی ایران تبدیل شود.
اندج، صخرههایی شگفت انگیز
صخرههای زیبا و شگفت انگیز اندج با اشکال عجیب و غریب خود در مسیر قزوین-معلم کلایه و در بخش الموت شرقی در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد و چشم هر بیننده و گردشگری را به خود خیره میکند.
صخرههای سنگی زیبا و جالب موجود در این مکان همراه با طبیعت سبز اطراف آن هر طبیعت نوردی را برای حضور در این مکان به وسوسه میاندازد، ضمن این که این جاذبه مکان مناسبی برای مطالعات دانشجویان زشته زمین شناسی نیز به شمار میرود.
باغات و جنگلهای پایین این صخرهها و در کنار آن رودخاه اندج به ویژه در فصل پاییز منظرهای فوق العاده از طبیعت الموت قزوین را به نمایش میگذارد.
آبشار ورچر، استراحتگاهی مفرح برای طبیعت گردان
آبشار ورچر که نام دیگر آن دومان چال است، در مسیر قزوین-الموت غربی و در نزدیکی روستای نمونه گردشگری رزجرد قرار دارد.
طبیعت گردان با بیش از یک ساعت پیاده روی از جاده اصلی میتوانند خود را به این آبشار زیبا برسانند، البته امکان حضور در این آبشار به وسیله دوچرخه کوهستان و موتورسیکلتهای کمک دار نیز وجود دارد.
ارتفاع این آبشار از سطح زمین ۳۰ متر است و اطراف آن را صخرهها و درختان احاطه کرده اند.
هم اکنون طبیعت گردانی از قزوین و استانهای نزدیک از جمله تهران به ویژه در ایام بهار و تابستان از این جاذبه طبیعی دیدن میکنند.
باغستان سنتی هزار ساله، گنجینه سبز قزوین
باغستانهای سنتی قزوین، زمانی به وسعت چهار هزار و ۲۰۰ هکتار گرداگرد این شهر را دربر گرفته بود، با توسعه شهر و طمع سودجویان برای کسب منافع مالی اکنون سطح این باغات به ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار کاهش یافته است.
این باغات که باید آنها را ریههای قزوین معرفی کرد، یک جاذبه طبیعی زیبا و منحصر به فرد و البته کهن در دل این شهر به شمار میرود که ناصر خسرو در سفرنامه خود از این مجموعه یاد کرده است.
باغات قزوین به ویژه در فصل بهار با شکوفههای رنگی و سفید بسیار تماشایی است.
منطقه حفاظت شده باشگل، مامن حیات وحش قزوین
منطقه حفاظت شده باشگل واقع در شهرستان تاکستان دارای ۲۶ هزار هکتار وسعت است.
این منطقه حفاظت شده زیستگاه گونههای جانوری و گیاهی ارزشمندی است و همچنین قابلیت بالایی برای گردشگری طبیعی به ویژه دوستداران حیات وحش دارد.
عقاب طلایی، آهو، گوسفند وحشی، روباه قرمز، سیاه گوش، سنجاب از جمله گونههای جانوری این منطقه حفاظت شده به شمار میروند.
هم اکنون با هماهنگی اداره کل حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، امکان برگزاری تورهای گروهی و بازدید از این منطقه فراهم است.
دریاچه اوان، نگین گردشگری طبیعی قزوین
دریاچه اوان واقع در الموت شرقی از سایر جاذبههای طبیعی قزوین شناخته شدهتر است و در سالهای اخیر امکانات زیربنایی و رفاهی نسبتا خوبی برای خدمات دهی به گردشگران در آن ایجاد شده است.
این دریاچه با ۷۰ هزار متر مربع مساحت است و عمیقترین بخش آن حدود ۶ متر است و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ۸۰۰ متر است.
نزدیکی به دامنه کوهها و باغات آلبالو، گیلاس، سیب، فندق و بید و چنار روستاهای اطراف این دریاچه، جلوه و منظرهای بسیار زیبا به این دریاچه که اکنون از مهمترین تفرجگاههای طبیعی استان قزوین به شمار میرود، بخشیده است.
روستاهای اطراف این دریاچه نیز با طبیعت بکر خود مناسب بازدید دوستداران و علاقهمندان به گردشگری طبیعی است.
چنار خونبار زرآباد، درختی که خون میگرید
چنار خونبار زرآباد واقع در الموت شرقی را نیز باید از جاذبههای طبیعی منحصر به فرد قزوین دانست.
این درخت با قدمت بیش از ۶۰۰ سال دارای ۱۰متر قطر و ۳۰متر ارتفاع است و از قداست زیادی برای اهالی روستای زرآباد و منطقه برخوردار است.
هرساله در نزدیکی سحرگاه روز عاشورا، صمغی قرمز رنگ شبیه خون از این درخت خارج میشود، نکته قابل توجه در خصوص این درخت آن است که این مایع شبیه به خون فقط روز عاشورا از درخت خارج میشود، بدان معنا که با توجه به متفاوت بودن سالهای هجری شمسی و هجری قمری، این اتفاق درست در روز دهم ماه محرم اتفاق میافتد.
هرساله در شب عاشورا صدها گردشگر از نقاط مختلف ایران و جهان برای دیدن این صحنه به زرآباد الموت میآیند.
طارم سفلی، هندوستان ایران
منطقه طارم با توجه به ویژگیهای طبیعی و آب و هوایی به هندوستان ایران معروف است.
این منطقه قطب تولید زیتون و انار در ایران به شمار میرود.
این منطقه همچنین زیستگاه پلنگ ایرانی است و با مناظر بکر طبیعی خود از جمله چشمه سارها و درهها و پرتگاههای عمیق، باغات انبوه زیتون و انار و شالیزارها انتخابی مناسب برای طبیعت گردان است.
دربندهای موجود در این بخش از جمله دربند روستای کلج که درههایی با پوشش گیاهی و رودخانه در آنها وجود دارد، از جاذبههای طبیعی قابل توجه این منطقه به شمار میرود.
طبیعت گردان با حضور در این منطقه میتوانند با زندگی عشایری بخشی از جمعیت عشایر کشور نیز که در این منطقه سکنی دارند، آشنا بشوند.
در کنار این ده جاذبه، صدها جاذبه طبیعی دیگر نیز در استان قزوین وجود دارد که معرفی آنها میتواند موجب رونق گردشگری در این دیار شده و به اقتصاد و اشتغال جوامع محلی کمک کند.
یک کارشناس گردشگری طبیعی در خصوص راههای تقویت گردشگری در این حوزه در قزوین سخن گفت.
لزوم ایجاد بسترها و امکانات نرم افزاری و سخت افزری رونق گردشگری طبیعی
سید صفاء الدین هاشمیان کارشناس ارشد اکوتوریسم و راهنمای گردشگری طبیعی در خصوص گردشگری طبیعی و جاذبههای این حوزه در قزوین اظهار داشت: با وجود آنکه کرونا سفرها از جمله مسافرتهای حوزه اکو توریسم را کاهش داد، اما پیش بینی میشود در دوره پسا کرونا با رونق قابل توجهی در این حوزه همراه باشیم.
وی با بیا اینکه برگردان و ترجمه صحیحی از اکوتوریسم در کشور ما نشده و معمولا آنرا به عنوان طبیعت گردی میشناسند در حالی که واژه صحیح در این خصوص بوم گردشگری است، افزود: استان قزوین در حالی کمتر از یک درصد مساحت ایران را در برگرفته که علاوه بر جاذبههای تاریخی، در حوزه جاذبههای طبیعی نیز میتواند جزو استانهای مطرح کشور قرار بگیرد.
هاشمیان گفت: از قزوین باید به عنوان ایرانی کوچک نام برد که با وجود مساحت کم اقلیمهای مختلفی را در خود جای داده است؛ به گونهای که مناطقی از الموت و طارم سفلی دارای آب و هوای شرجی هستند و گرم هستند در حالی که آوج را باید به نوعی با اردبیل مقایسه کرد چرا که تابستانهای خنک و دل پذیری دارد.
این فعال گردشگری طبیعی افزود: این ویژگی چهار فصله بودن، طبیعت زیبایی را در نقاط مختلف استان قزوین پدید آورده است که دیدن آنها برای گردشگران و دوستداران طبیعت خالی از لطف نیست.
وی اظهار داشت: اینکه در کمتر از یک درصد مساحت ایران بتوانیم هم جنگل و کویر ببینیم و امکان بازدید از بزرگترین باغات گیلاس، زیتون، رغال اخته و انگور ایران را داشته باشیم و همچنین از غارهای یخی دیدن کرده و از خنکای آبشارها و رودخانهها لذت ببریم و امکان آبتنی و تسکین جسم در آبگرم را داشته باشیم، بسیار هیجان انگیز است.
هاشمیان اظهار داشت: بخشی از طبیعت گردی مختص گردشگران حرفهای این حوزه است، اما اگر خواهان رونق گردشگری در بخش طبیعی به معنای عام هستیم باید زیرساختها و بسترهای نرم افزاری و سخت افزاری آن فراهم شود.
قزوین پاتوقی مناسب برای گردشگری ورزشی و ماجراجویانه
این راهنمای گردشگری طبیعی همچنین گفت: صخرههای رفیع و درههای عظیم موجود در منطقه زیبا و بکر الموت، این محدوده از سرزمین ایران را به مکانی مناسب برای گردشگری ورزشی و ماجراجویانه تبدیل کرده است.
هاشمیان در پایان افزود: گردشگران ورزشی و دوستداران سفرهای ماجراجویانه با سفر به الموت میتوانند ضمن لذت بردن از طبیعت رنگارنگ پاک و بکر این منطقه، ورزشهای مهیج و جذابی، چون جنگل نوردی، صخره نوردی و رفتینگ یا قایقرانی در آبهای خروشان را تجربه کنند.
وی همچنین به وجود باغستان سنتی هزار ساله قزوین اشاره کرد و گفت: باغستان سنتی را باید یک جاذبه منحصر به فرد در حوزه اکوتوریسم شهری نام برد.
البته ناگفته نماند که برخلاف برخی کشورها متاسفانه هنوز سرمایه گذاری خاصی برای ایجاد زیرساخت در این حوزه انجام نشده است و فعالیتها در این خصوص صرفا به ورزشکاران حرفهای و نیمه حرفهای محدود میشود مثلا توری برای اجرای رفتینگ یا قایقرانی در آبهای خروشان و همچنین امکاناتی برای پرش از صخره برای همگان و دوستداران آدرنالین و گردشگری ماجراجویانه فراهم نیست و این کار منحصرا توسط ورزشکاران حرفهای و با خطرات و ریسک خاص خود انجام میشود.
یکی از راههای مهم تقویت گردشگری بدون شک ایجاد بسترها و زیرساختهای لازم است، با وجود اینکه در گردشگری طبیعت محور آنطور که در گردشگری شهری و تاریخی نیاز به تاسیسات و امکانات زیربنایی وجود ندارد با این حال باید شرایط اولیه و حداقلها فراهم باشد.
تهیه مسیرها و تعریف تورهای گردشگری طبیعی و ایجاد اقامتگاههای بوم گردی در جوار و نزدیکی جاذبههای طبیعی میتواند به رونق گردشگری طبیعی کمک کند، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی قزوین در این خصوص توضیح داد.
درخواست ۲۰ سرمایه گذار و متقاضی برای ایجاد اقامتگاه بوم گردی در قزوین
نادر محمدی اظهار داشت: در حال حاضر ۱۳ اقامتگاه بوم گردی در استان به فعالیت میپردازند که عمده آنها در مناطق الموت غربی و شرقی هستند.
نادر محمدی گفت: ۹ موافقت اصولی برای ایجاد اقامتگاههای بوم گردی در استان صادر شده و همچنین ۲۰ متقاضی و سرمایه گذار نیز درخواست خود را برای ایجاد اقامتگاههای بوم گردی در قزوین ارایه کرده اند و به این ترتیب پیش بینی میشود طی یک سال آینده ۱۰ اقامتگاه بوم گردی جدید در استان ایجاد یا احداث شود.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین اظهار داشت: اقامتگاههای بوم گردی معمولا ظرفیت اسکان و پذیرایی از ۱۵ تا ۳۰ گردشگر را دارند.
این مسوول گفت: اولویت ارایه مجوز برای ایجاد اقامتگاه بوم گردی در استان قزوین با بافت داخل روستاهاست و فعلا به ندرت مجوزی برای احداث در خارج از بافت صادر میشود.
تهیه اطلس طبیعت گردی قزوین / تعیین ۴۰ مسیر طبیعت گردی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین در ادامه با اشاره به تهیه و تدوین اطلس طبیعت گردی قزوین در سال جاری، اظهار داشت: در قالب این اطلس که بزودی از آن رونمایی میشود، ۴۰ مسیر طبیعت گردی تعریف و تعیین شده است.
وی اظهار داشت: مسیرهای طبیعت گردی شامل انواع جاذبههای طبیعی از جمله آبگرم، آبشار، رودخانه، باغ و جنگل، غار و صخره و ... هستند.
این مسوول گفت: در قالب مسیرهای تعریف شده تورهای یک و دو روزه طبیعت گردی برای آژانسهای مسافرتی استان و خارج استان تعریف و پیشنهاد خواهد شد.
محمدی افزود: قرار است به زودی در نشستی با ادارات کل حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، ملاحظات این دستگاهها دریافت شود تا بتوانیم ضمن حفظ محیط زیست و صیانت از عرصههای ملی بتوانیم شاهد رشد و رونق گردشگری طبیعی استان قزوین باشیم.
این مسوول اظهار داشت: با رعایت ملاحظات دستگاههای یاد شده و نکات قانونی، تلاش داریم تا زیرساختهای لازم برای تقویت گردشگری طبیعی را فراهم کنیم که از جمله آنها باید به احداث سرویسهای بهداشتی و ارایه مجوز جهت ایجاد رستوران و اقامتگاههای بوم گردی در مسیرهای تعریف شده است.
وی با بیان اینکه روستاهای هدف گردشگری قزوین نیز ظرفیت مناسبی برای گردشگری طبیعی دارند، اظهار داشت: استان قزوین دارای ۱۵ روستای هدف گردشگری است.