گردشبان (gardeshban.ir) :
هنر ساخت ساز از جمله هنرها و رشتههای اصیل ایرانی است که ظرافت و پیچیدگیهای این هنر باعث محبوبیت، اثرگذاری و ماندگاری آن در جامعه و فرهنگ ایرانی شده است.
کمال پرویزی متولد شهر سنندج است و از سنین کودکی به فراگیری و یادگیری هنر ساخت ساز و به صورت تخصصی به ساخت سنتور، سهتار و تار مشغول بوده در ادامه این متن گفتوگویی با این هنرمند را میخوانید.
ورود شما به رشته ساخت ساز چگونه بود؟
زندگی هر انسانی از وضعیت جامعه و محلهای که در آن بزرگ شده است سرچشمه میگیرد. سنندج از گذشته جایگاه و مکان پرورش بزرگان موسیقی، فرهنگ و هنر بوده است و این ظرفیت بزرگ نیز بر روی من تاثیر گذاشت، از سنین کودکی شیفته موسیقی و هنر بودم و از همان موقع با توجه به نبود آموزشگاه و کلاسهای تخصصی، به صورت تجربی و نزد اساتید فعال و کاربلد کردستانی مشغول به یادگیری این هنر شدم.
ابزار اولیه شما شامل چه چیزهایی میشود؟
چوب عنصری زنده است که در عین جذابیت، سخت و سفت است و با هنر دست هنرمند جانی تازه میگیرد و در قامت یک اثر زیبا نمود پیدا میکند. هنر شناخت انواع چوب، رنگ و رگههای گوناگون آن از دیگر مواردی است که باید سازنده با آنها آشنا باشد و این مهم با گذر زمان و کسب تجربه فراوان به دست میآید. این رشته از هنرهای گران قیمت محسوب میشود و علیرغم در دسترس بودن ابزار کار از قبیل انواع چوب، انواع ارهها، انواع دریلها، گیره، وسایل اندازهگیری و میز پیشکار است که در استان کردستان از قیمت بالایی برخوردار بوده و همچنین هزینه چوب که در سالهای گذشته متاسفانه قیمت آن بسیار گران شده است.
چه مدت طول میکشد که یک ساز ساخته شود؟
بستگی به نوع ساز دارد مثلا اگر وضعیت چوب مناسب باشد ساخت یک سنتور یک ماه طول میکشد البته اگر وسط کار برای چوب مشکلی پیش نیاید و ترک نخورد.
معیارهای انتخاب چوب مناسب شامل چه چیزهای است؟
چوب زندگی خاص خود را دارد و باید اجازه داد تا روال طبیعی خود را طی کند متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی دستگاههای خشک کن چوب در سالهای گذشته تولید شدهاند که باعث ضعیف شدن چوب و همچنین نزول کیفیت سازها شده است و مدت زمان عمر یک ساز را بسیار کاهش داده است.
یک اثر هنری چه ویژگیهایی باید داشته باشد تا بر مخاطب تاثیرگذار باشد؟
در کردستان، موسیقی یکی از ارکان زندگی مردم است به حدی که در هر منزل یکی از آلات موسیقی را میتوان یافت و این نشاندهنده ارتباط مردم این استان با آلات موسیقی است به همین دلیل باید کیفیت، ظرافت و زیبایی را در نظر گرفت.
استقبال از خرید سازهای سنتی چگونه است؟
استقبال به سمت سازهای غیر استاندارد با توجه به هزینه کم و ارزان آن، بسیار زیاد شده است و کمتر استقبالی از سازهای استاندارد و مناسب میشود که نیاز است مسئولان امر برای این حوزه چارهای بیاندیشند.
آیا خروجی سازهای استاندارد با غیراستاندارد یکی است؟
به هیچ عنوان قابل مقایسه نیستند، سازهایی که در این کارگاه تولید میشوند حاصل رنج و تجربه بیش از ۴۰ ساله من است و بیشتر گروههای معتبر و شناخته شده در ایران و اروپا از آنها برای اجرای کنسرت و برنامههای فرهنگی استفاده میکنند اما سازهای غیر استاندارد به دلیل کیفیت نامناسب و ضعیف قابلیت لازم را ندارند، همان طور که توضیح دادم هزینه تهیه چوب و ساخت ساز در سنندج بسیار گران است و به همین دلیل من کارها را به صورت سفارشی انجام میدهم و از داخل و خارج کشور نیز مشتری دارم.
آیا هزینه زندگی شما از طریق ساخت ساز تأمین میشود؟
این کار درآمد چندانی ندارد، اگر پای عشق و علاقه در میان نبود امکان ماندن در این رشته وجود نداشت. به هر حال مهمترین منبع درآمد من از طریق ساخت سازهای سنتی است.
آیا در بخش آموزش هم فعالیت دارید؟
متاسفانه جوانان امروزی حوصله انجام کارهای سنتی و فرهنگی را ندارند و به همین دلیل استقبال چندانی از آموزش و یادگیری نمیشود. از آنجایی که هرکاری با فرهنگسازی مناسب رشد پیدا میکند، باید در جامعه به صورت کامل فرهنگسازی انجام شود و بعد در بحث آموزش ورود کرد.