گردشبان (gardeshban.ir) : روستای باستانی خرانق در ناحیه کوهستانی استان یزد واقع شده و هوای بسیار خنک تری نسبت به یزد دارد.
مرکز بخش خرانق در شهرستان اردکان است. خورانق یا خورنق نامهای پیشین این روستا هستند که به معنی محل برآمدن خورشید یا زادگاه خورشید است. این روستا دارای دو بخش قدیم و جدید است که به بخش قدیم ارگ نیز گفته می شود.
این بخش در مسیر قنات واقع شده و بخشی از جاذبه های روستای خرانق محسوب می شود. از آثار تاریخی این روستا میتوان قلعه، حمام، انبار آب، کاروانسرا، پل، مسجد جامع و منارجنبان اشاره کرد.
منارجنبان خرانق تنها منارجنبان خشتی است که بنایی خارقالعاده و بسیار با ارزش دارد و ویژگی بارز آن متحرک بودن آن است. جاذبههای این بنا هر گردشگری را به خرید بلیط هواپیما ترغیب میکند.
چرا باید از روستا و منار خرانق یزد بازدید کنیم؟
پیشینه این روستا به پیش از اسلام و دوره ساسانی باز می گردد.
کهن ترین منار جنبان ایران در روستای خرانق قرار دارد.
تاریخچه روستا و منار خرانق یزد
در شهر کویری یزد، روستایی به نام خرانق با ۴۵۰۰ سال قدمت وجود دارد که از قدیمی ترین نقاط این استان محسوب می گردد. قدیمی ترین اسناد تاریخی که در آن به این منطقه اشاره شده مربوط به دوران ساسانی است.
در معرض تاخت و تاز اقوام چادر نشین بوده است، به همین علت مناطق مختلف آن از جمله خرانق به عنوان گلوگاه مسیر تجاری مورد توجه بوده و از دوران هخامنشی به منظور ایمنی کاروان ها و مال التجاره ها، در این نواحی قلعه ها، راهدارخانه ها و چاپارخانه های متعدد ایجاد شده است. عمر بنای اولیه منار جنبان خرانق به دوره ساسانیان می رسد ولی ساخت و تکمیل آن مربوط به دوره سلجوقیان است و پیشینیه این بنا بسیار بیشتر از منار جنبان اصفهان است.
معماری روستای خرانق
خرانق، روستایی کهن با معماری غنی و بافت تاریخی منحصر به فرد زبانزد همگان شده است. بافت ارتباطی و کوچه های تو در تو و به نحو جالبی با یکدیگر ارتباط دارند. کوچه هایی که به خانه ها ختم می شوند تنگ بوده و دارای طاق پایین هستند تا کسی سوار بر اسب نتواند به آن وارد شود، بنابراین امکان هجوم سواره به منازل وجود نداشته است.
خرانق تاریخ پر فراز و نشیبی داشته و در طول سالیان متمادی توسط اقوام مهاجم مورد هجوم قرار گرفته یا تخریب شده است. با این وجود، شرایط خاص استراتژیکی و امکانات اقلیمی و آب و هوایی و مهم تر از همه نیاز اقتصادی، عبور کاروانیان و سیاست حکام باعث شده که خرانق در مسیر حاشیه جنوب کویر دوباره رونق یابد.
بافت تاریخی خرانق بسیار زیباست و قدم زدن در کوچه ها و بین خانه های خشتی حسی وصف نشدنی به همراه دارد. در نزدیکی قلعه زمین های کشاورزی وجود دارد و کمی دورتر کوه های زیبایی توجه را به خود جلب می کنند.
معماری منار جنبان خرانق
منار جنبان خرانق بنایی شگفتانگیز بوده که دارای سه طبقه و دو راه پله مجزا برای بالا رفتن و پایین آمدن است و در ضلع شمالی مسجد جامع خرانق بر پا شده است. پله های این بنا حلزونی شکل بوده و هرچه بالاتر می رویم عرض پله ها کم می شود. برای نگهداری دیوار ها و اجزای آن در قسمت های فوقانی مناره از کلاف های چوبی استفاده شده است.
این بنا کاملا از خشت ساخته شده است و هیچ اثری از کاشیکاری روی آن مشاهده نمیشود. ویژگی بارز آن متحرک بودن آن است و در قدیم از آن به عنوان برج دیده بانی استفاده می شد. این منار جنبان از زیباترین منار جنبان ها در ایران و جهان است.
هزینه و زمان پیشنهادی بازدید
برای بازدید از روستای خرانق هزینه ای دریافت نمی شود و همه روزه و ۲۴ ساعته می توان از روستا بازدید نمود. برای بازدید از این روستا حدود ۲ تا ۲.۵ ساعت زمان نیاز است.
نحوه دسترسی به روستای خرانق و منار جنبان
اگر از شهر یزد به سمت روستای خرانق می روید، از طریق جاده ۷۰ آسیا می توانید به این روستا برسید.
در روستای خرانق از چه بناهایی می توان بازدید کرد؟
بنا های تاریخی ومکانهای دیدنی زیادی در این روستا وجود دارد که هر روزه گردشگرانی را از سرتاسر جهان به خود جلب می کند. در ادامه به معرفی برخی از این بناها می پردازیم.
قلعه خرانق
این قلعه در شهرستان اردکان، بخش خرانق قرار دارد که یکی از آثار ملی به ثبت رسیده در ایران است. قدمت این قلعه به ۱۸۰۰ سال پیش (دوره ساسانیان) می رسد و وسعتی معادل ۱.۱ هکتار دارد.
حصار هایی این قلعه تاریخی را احاطه کرده اند که از بزرگترین قلعه های مسکونی یزد به شمار می رود و در آن خانه های دو و سه طبقه وجود دارد. دیوار های این قلعه از خشت و گل بوده و دارای سقفی پوشیده از پوشال و چوب وحصیر های الیافی است.
کاروانسرای خرانق
کاروانسرای خرانق که در نزدیکی قلعه خرانق وجود دارد از دیگر آثار تاریخی این روستا به شمار می آید و قدمت آن به دوره ساسانی بر میگردد. اتاقها دور یک حیاط مرکزی که حوضی در وسطش قرار گرفته ساخته شده است.
سالنهای بزرگ و ایوانهای بسیار این کاروانسرا نشان میدهد روزگاری یکی از مکانهای پررفت وآمد برای مسافران بوده است. این محل، مکان مناسبی برای اقامت در مسیر سفر به خراسان است. این کاروانسرا در تاریخ سوم اسفند ماه ۷۷ به ثبت آثار ملی رسیدهاست.
مسجد جامع
مسجد و حسینیه متصل به آن در وسط روستا قرار گرفته و دارای معماری منحصربه فردی است. سابقه مسجد جامع به دوران اسلامی و حداقل قاجار بر میگردد.
بهترین زمان سفر به روستای خرانق
شهر یزد جزء شهرهای گرم بوده و بهتر است در بهار و پاییز به این شهر سفر کرد.
مکان های دیدنی نزدیک به روستای خرانق
قلعه خرانق: ۱۴۰ متر
پل آبراه خرانق: ۳۵۰ متر
مسجد خرانق: ۸۰۰ متر
مکان های اقامتی نزدیک به روستای خرانق
هتل سنتی خرانق: ۷۰۰ متر
رستوران ها و غذاخوری های نزدیک به روستای خرانق
رستوران طالبی: ۵۵۰ متر