مسجدکبود تبریز؛ بنایی تاریخی با قدمت ۶۰۰ ساله/عکس

صفحه نخست / عمومی

مسجدکبود تبریز؛ بنایی تاریخی با قدمت ۶۰۰ ساله/عکس

تبریز یکی از شهرهایی است که زمانی دومین شهر مهم حکومتی از لحاظ توسعه و شکوفایی بود و به عنوان مکانی برای اسکان ولیعهدان محسوب می‌شد از این رو دیدن مکان‌هایی با قدمت تاریخی بالا دور از انتطار نیست.

کد خبر: ۳۶۶۰۷

تاریخ انتشار : شنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۹-1399 November 18

گردشبان (gardeshban.ir) :

مسجدکبود تبریز یکی از بناهایی است که از دوران حکومت آق قویونلو به جای مانده تا اکنون آینه تمام نمایی از معماری،کاشی‌‌کاری آذری و گوینده تاریخ زمان خود باشد.

چرا بازدید از مسجدکبود تبریز پیشنهاد می‌شود؟

تنها آثر به جای مانده از حکومت آق قویونلو‌ها با قدمت ۶۰۰ ساله.

تنها مسجد ایران است که کامل ترین نمونه‌ های کاشی‌کاری معرق دوره اسلامی را در خود دارد.

یکی از چهار مسجدی است که در دنیا تماما با کاشی‌های آبی تزئين شده است.

تنها بازمانده از مجموعه عظیم مظفریه می‌باشد.

معماری هنرمندانه در تحمل وزن گنبد بدون سازه برروی پایه‌های بسیار و تهویه هوای مسجد.

تاریخچه مسجد کبود تبریز

این مسجد به دلیل کاشی‌کاری‌‌های زیبایش که طیف‌ وسیعی از رنگ آبی لاجوردی تا فیروزه ای را شامل می‌شود به نام هایی چون مسجدکبود، فیروزه ی اسلام نیز معروف است که بی شباهت به مسجد شیخ لطف الله نیست. باستان شناسان قدمت آن را به سال ۸۴۵ خورشیدی نسبت داده اند زمانی که سلسله قراقویونلو روی کار بوده اند. در کتب تاریخی به جای مانده از آن دوران مدت زمان ساخت این مسجد را ۳۰ سال نوشته اند که نشان دهنده بنایی شگفت انگیز بوده است.

تبریزیکی از شهرهایی بود که همیشه بر اثر زلزله‌‌های متعدد آسیب‌های فراوانی را متحمل می‌شد و در این میان خطر بیشتر را آثار باستانی متحمل می‌شدند. اما با تمام زلزله‌‌هایی که شهر تبریز تا کنون به خود دیده به خصوص زلزله‌ای که در سال ۱۱۹۳خسارات جدی به بار آورد هنوز تعدادی آثار باستانی با قدمت تاریخی قابل توجه به جای مانده است. اما مسجد کبود که همانند دژی استوار و محکم بود نیز از زلزله‌های تبریز در امان نبوده است و بخش‌های بسیاری از آن مورد آسیب‌های جدی قرار گرفته است.

مسجد زیبایی که تا حدود ۱۵۰ سال تنها جز خرابه‌هایی از آن به جای نمانده بود سرانجام در سال ۱۳۱۸ دوباره مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و به دست معمارارن بزرگی چون استاد محمدرضا جانی دوباره به این مسجد بخشیده شد تا همگان با دیدن این مکان با هنر و معماری ایرانیان پس از اسلام آشنا شوند.

معماری و کتیبه‌های مسجدکبود تبریز

قبل از ورود به مسجد با محوطه‌ای روبه رو می‌شوید که هنرمندانه گل‌کاری شده و فضای اطرف مسجد را چشم نواز تر کرده است. قبل از ورود به داخل مسجد با سردری بلند و زیبایی روبه‌رو می شوید که همانند طاقی بزرگ است و جای خالی کاشی‌های بسیار همانند زخمی از گذر تلخ و شیرین ایام بر در و دیوار مسجد است اما با این وجود همانند نگین فیروزه‌ای در میان خیابان امام خمینی یکی‌از اصلی ترین و قدیمی‌ترین خیابان‌های این شهر می‌درخشد. در میان آن همه کاشی کاری لاجوردی و آبی پر نقش و نگار، کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که روی آن عمارت مظفریه و به چشم می‌خورد از این رو مسجد کبود به نام عمارت مظفریه در میان مردم تبریز جا افتاده است.

در جای جای این مسجد کتیبه‌هایی قرار دارد که حکم شناسنامه‌ای برای این بنا هستند. در یکی از این کتیبه‌ها نام نعمت‌االله بن محمد البواب، طراح و خطاط آیات این بنا حک شده است.

از کتیبه‌ای دیگر که دورتا دور شبستان را مزین کرده و سوره فتح بر آن حک شده است می‌‌توان چنین برداشت کرد که این بنا به عنوان یادبودی از کشورگشایی‌ها و پیروزی‌های حاکم آن دوران ساخته شده است تا برای آیندگان تداعی کننده حکومتی قدرتمند باشد.

از شواهد و کتیبه‌های دیگری که به جای مانده چنین برمی‌آیدکه این مسجد در سال ۸۷۰ هجری قمری ساخته شده اما باستان شناسان می‌گویند این تاریخ احتمالا زمان پایان یافتن کارشی‌کاری‌های این مسجد است و زمان ساخت آن به چندین سال قبل‌تر یعنی در سال ۸۴۵ هجری شمسی به دستور دختر یکی از فرمانروایان قراقویونلو به نام صالحه باز می‌گردد.

کتیبه‌ای دیگردر این مسجد به چشم می‌خورد که نام یکی از فرمانروایان قره قویونلو، جهانشاه ابن شاه یوسف بر روی آن نقش بسته و به نظر نمی‌رسد بر اثر گذر ایام تخریب شده باشد بلکه گفته می‌شود به دستور همسر جهانشاه به نام خاتون جان بیگم در میانه‌های ساخت به حال خود رها شده است.

در کتیبه‌ای دیگر نام جهان‌شاه آن زمان خود نمایی می‌کند که زمانی روی آن روکشی از طلا قرار گرفته بود که متاسفانه در پی زلزله‌‌های تبریز به تاراج رفته است.

عمده مصالح اصلی این بنا آجر است همچنین در قسمت‌هایی از آن سنگ‌هایی از جنس مرمر نیز دیده می‌شود اما متاسفانه به دلیل نگهداری نامناسب این بنا تعدادی از این سنگ‌ها و معرق کاشی‌ها به سرقت رفته است اما بازهم از زیبایی این بنا کم نکرده است. تزئينات زیبای مسجد کبود با کاشی‌های معرق و کتیبه‌هایی با خط ثلث و کوفی می‌باشد. معماری این بنا به‌گونه‌ای است که دارای گنبدخانه‌ای در مرکز است که توسط شبستان محصور شده است. از معماری هوشمندانه مسجد کبود همین بس که بر اساس آب و هوای تبریز به نحوی ساخته شده است که در هر موقع از سال بخشی از آن مرود استفاده قرار می‌گرفته است. جالب است بدانید در قسممت پایی ستون‌های مسجد محفظه‌های کوچکی قرار دارد که گفته می‌شود محلی برای نگهداری کفش‌های نمازگذاران بوده است.

بعد از ورود به مسجد در میان صحن مربع شکل آن حوضی دیده می‌شود که برای وضو تعبیه شده است. در جلوی این صحن بنای اصلی مسجد قرار گرفته است اما خبری از گنبد اولیه نیست زیرا بر اثر زلزله فروریخته است و دوباره به دست استادان معماری ازنو ساخته شده است. جالب است بدانید این بنای خیره‌ کننده زمانی جزيی از مجموعه بزرگ مظفریه بوده که در آن بخش‌های مختلفی چون خانقاه و صحن و کتابخانه وجود داشت اما امروزه مسجد نیمه تخریب شده‌ آن به تنهایی بیانگر عظمت وجلال آن مجموعه است.

قسمت‌های مختلف مسجدکبود تبریز

قسمت رواق جنوبی مسجد: به طور کلی این مسجد زمانی دارای ۹ گنبد بوده است گنبد اصلی بر روی صحن اصلی که بزرگتربوده است و گنبد دیگر بر روی صحن کوچتر در قسمت جنوبی و هفت گنبد دیگر روی شبستان‌های شرقی و غربی وجود داشته است. در صحن اصلی راه‌پله‌ای وجود دارد که به ایوان‌هایی ختم می‌شود و به صحن اصلی مشرف است.

سردابه: در طی مدت بازسازی این بنا سردابه مسجد کشف شد که دو مقبره در آن قرار دارد و گمان میرود این دو متعلق به جهان‌شاه و دخترش باشد. اگرچه امروزه هردوی این مقبره‌ها خالی است اما از آنجایی که در تاریخ آمده است پس از مرگش در این مکان دفن شده است بر این سند اکتفا می‌کنند.

فضای داخلی گنبد اصلی:اگرچه چیزی از گنبد اولیه این بنا باقی نمانده است اما هنوز هم قسمت‌هایی از کاشی‌های لاجوردی به همراه طلا نگاه هر بیننده‌ای را محسور خود می‌کند.

شبستان و محراب: هنوز هم در بخش‌هایی از شبستان مسجد کبود (قسمتی از مسجد که مسقف است و دارای ستون و طاق‌های پی‌درپی می‌باشمد که به صورت موازی پشت هم قرار گرفته اند.) سنگ‌های فیروزه ای به چشم می‌خورد. سقف بنا نشان‌می‌دهد این بنا از آجرو با پیروی از سبک آذری ساخته شده است.

در قسمت محراب مسجد می‌توانید شاهد کاشی‌کاری‌هایی باشید که به آیاتی از قرآن مزین شده اند اگر چه قسمت اعظمی از آن تخریب شده است اما با این وجود نوید از بنایی باشکوه و زیبا می‌دهد که وصف زیبای‌های آن در کلام نمی‌گنجد پس بهتر از بعد سر زدن به سایت بلیط هواپیما و تهییه بلیط هواپیما تبریز از نزدیک شاهد بنایی باشید که جز ۴ مسجد آبی در دنیا است.

چگونه به مسجدکبود تبریز برویم؟

مسجد کبود را به راحتی می‌توانید در خیابان امام خمینی وگذشتن از میدان منصور به آن دسترسی داشته باشید. درهای این بنا همه روزه از ساعت ۸الی ۵:۳۰ عصر به روی علاقه مندان به هنر و تاریخ باز است. با توجه به زیبایی بصری و رنگی در این مسجد، مدت زمان ۱-۲ ساعت برای بازدید از این مکان پیشنهاد می‌شود.

در نزدیکی مسجدکبود تبریز از چه جاهای دیدنی دیگری می توان بازدید کرد؟

از آنجایی که مسجد کبود در خیابان اما خمینی تبریز قرار دارد به جاذبه‌های گردشگری زیادی مانند نزدیک است همچنین از سمت راست مسجد به بازار کبود دسترسی دارد جای که حتما برای صرف غذا و خرید سوغاتی باید به آن سری زد.

میدان ساعت: ۵۰۰ متر

پارک خاقانی: در چند قدمی

موزه‌ آذربایجان : ۹۰ متر

خانه بهنام: ۸۰۰ متر

خانه‌‌ حیدرزاده: ۷۰۰ متر

خانه‌ نیکدل: ۷۰۰ متر

موزه سنجش:۷۰۰ متر

چه هتل هایی در نزدیکی مسجدکبود تبریز برای اقامت وجود دارد؟

هتل گلشن تبریز

هتل فرید تبریز

هتل پارس نو تبریز

هتل ارگ تبریز