گردشبان (gardeshban.ir) : این بنا باستانی از 1500 سال پیش، یک کلیسای باشکوه بوده که با تغییرات کاربری متفاوت مانند مرکز تجارت، موزه و سایر مکانهای فرهنگی، سرانجام به یک مسجد تبدیل شده که سالانه بازدیدکنندگان بیشماری را به سوی خود جذب میکند.
این میراث فرهنگی ترکیه، با انتقال ادیان مختلف توانسته سالهای متوالی از امپراتوریهای مختلف، جان سالم به در کند. این بنا، یک هنر غنی معماری را در خود جا داده که بسیاری از گردشگران مجذوب این نوع طراحی خاص و جاذبههای نمادین آن میشوند.
این ساختمان شاهد جنگهای صلیبی، جنگهای جهانی و تغییرات سیاسی گسترده بوده است، اما میراث آن هم در تاریخ ترکیه و هم در جهان نقش اساسی دارد. ایاصوفیا که هماکنون به مسجد تبدیل شده، مانند بسیاری از کلیساها و مساجد جامع بزرگ، در مکانی قرار دارد که گفته میشود از مدتها قبل محل ساختمانهای مذهبی بوده است.
تصور میشود، نخستین کلیسا مسیحی در مکان ایاصوفیه توسط پسر کنستانتین، امپراتور کنستانتیوس دوم در سال 360 میلادی به اتمام رسیده است، اگرچه ساخت آن توسط شخص کنستانتین هنگام تاسیس در پایتخت جدید دستور داده شده بود.
بقایای حفاری شده این بنا باستانی همانطور که در قرن پنجم باقی مانده است، سنگتراشیهای پیچیدهای از جمله سقفهای طاقدار و فرمهای نمادین مسیحیت را نشان میدهد که بسیار جذاب و دیدنی است.
این بنا در سال 532 میلادی در جریان شورش نیکا، متحمل خسارتهای سنگینی شده، اما امپراتور آن دوره اجاره نداد که این کلیسا جامع به طور کامل از بین برود و با استفاده از تیم معماری خود دوباره آن را بازسازی کرد و درنهایت توانست سازه اصلی و فضاهای فرهنگی و ارزشمند آن را حفظ کند.
معماران یک گنبد بزرگ عظیم سنگی ایجاد کردند که توسط دو نیمه گنبد کوچکتر کنار هم پشتیبانی میشود. فضا داخلی آن دارای سه راهرو و یک گالری در طبقه دوم است. قسمت بیرونی آن نیز با تخته سنگهای نازک از مرمر سفید پوشانده شده، در حالی که قسمت داخلی آن از سنگ مرمر پلی کروم با رنگهای سبز، بنفش و خاکستری تشکیل شده است.