گردشبان (gardeshban.ir) : بعد از گذشت ۳۵ سال از تاسیس سازمان میراث فرهنگی در نخستین قدم از حفاظت آثار باستانی کشور و تصویب اساسنامه سازمان وقت میراث فرهنگی در ۳۲ سال قبل و جالب توجهتر از همه، گذشتِ ۸۹ سال از ثبت ملی «سلیمان تپه – زیرز - سرتپه» به عنوان یکی از نخستین آثار تاریخی ایران(هر چند اکنون جزئی از خاک عراق محسوب میشود) است که در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید.
هر چند متولیان میراث فرهنگی کشور تا کنون اعلام کردهاند که فقط ۱۰ درصد از آثار تاریخی شامل هر اثری که امکان نقل و انتقال آن وجود ندارد (مانند بناهای قدیمی، پلها و هر اثر تاریخی دیگری که نمیتوان آن را حرکت داد) در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند و تا سال ۱۳۹۷ آمارشان برای ثبت ملی این آثار به عدد ۳۶ هزار رسیده بود. البته در طول این سالها هیچگاه آماری از تخریب آثار تاریخی غیرمنقول منتشر نشدند؛ آماری که شاید علتش همین نبود یا ضعف در معیارهای مشخص شده باشد.
حالا نخستین وزیر وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معیارهایی را برای ثبت ملی آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول کشور به همه دستگاههای زیرمجموعه خود ابلاغ کرده است.
روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرد، در متن نامه علیاصغر مونسان - وزیر - برای ابلاغ معیارهای ثبت ملی آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول اینطور آمده است: «در راستای تکلیف قانونی وزارت بهموجب بند ۶ ماده ۳ قانون اساسنامه سازمان میراثفرهنگی کشور مصوب یکم اردیبهشت ۱۳۶۷، ماده ۱۵ قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخیفرهنگی مصوب دوم تیر ۱۳۹۸ و دیگر قوانین مرتبط با موضوع ثبت آثار، به پیوست معیارهای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول ابلاغ میشود. مقتضی است منطبق بر معیارهای ابلاغی، با رعایت تشریفات قانونی اقدام لازم بهعمل آید.»
در این ابلاغیه علاوه بر آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول، بناها، تأسیسات، اماکن و فضاهایی که نشاندهنده تحولات شاخص و ارزشمند معماری، شهرسازی یا صنعت در دوره معاصر باشد، بناها، تأسیسات، اماکن و فضاهایی که نشاندهنده الگوهای شاخص و واجد ارزش معماری و شهرسازی باشد، آثار معماری و شهرسازی دوره معاصر کشور، ساخته شده توسط معماران و شهرسازان شهیر که ارزش و اهمیت آنها به تأیید شورای ملی ثبت آثار برسد، اماکنی که بر اساس مستندات مورد تأیید شورای ملی ثبت آثار، مکان رخداد مهم سیاسی یا اجتماعی یا اقتصادی یا مذهبی یا اعتقادی یا فرهنگی یا نظامی بودهاند و مناظر فرهنگی و آثاری که توأما بهوسیله انسان و طبیعت ایجاد شدهاند و به لحاظ تاریخی، فرهنگی، منظری، زیباییشناسی یا مردمشناسی دارای ارزش برجسته است، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی خواهند بود.
معیارهای کلی ثبت آثار بهموجب قانون راجع به حفظ آثار ملی، مصوب ۱۳۰۹ و تبصره دو قانون مدیریت خدمات باستانشناسی، موزه و موارد دیگر مصوب ۱۳۲۳ مجلس شورای ملی و معیارهای کلی ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول بهموجب قانون ثبت آثار ملی مصوب ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی، ابلاغ شده است.
ایسنا نوشت، براساس این ابلاغیه، ثبت آثار در فهرست آثار ملی و فهرستهای ذیربط، از جمله آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی، مستند به قوانین فوق، بر اساس قدمت آثار یا اهمیت تاریخی یا شأن ملی اثر (صرفنظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش آثار) خواهد بود که تشخیص مصادیق آن بر عهده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.