gardeshban.ir

استاندارد طلا یک سیستم پولی است که در آن واحد محاسبه اقتصادی استاندارد، وزن ثابتی از طلا است. دلیل این اعتبار، عمدتا برای قطعه‌های داخل این موزه بود؛ آثار باستانی‌ای چون ماسک مرگ توت‌عنخ‌آمون و تمام عتیقه‌های دیگری که در مقبره دست‌نخورده این پادشاه کودک، توسط باستان‌شناسی به نام هاوارد کارتر (Howard Carter) در سال ۱۹۲۲ کشف شدند؛ اما باید بدانید که گنجینه‌های مصر بیشتر از آن چیزی هستند که بتوان در یک موزه به نمایش گذاشت.

مصر در چند دهه اخیر شاهد ساخته‌شدن موزه‌هایی در اطراف نیل بوده که به ملت خاورمیانه اجازه داده است تا میراث فرهنگی و هنری خود را بیش از گذشته به نمایش بگذارند. این مقاله قصد دارد شما را با برخی از بهترین موزه‌هایی آشنا کند که می‌توان در آن‌ها به کاوش در اشیای باستانی مصر پرداخت.

توت‌عنخ‌آمون، یازدهمین فرعون مصر باستان در سال‌های ۱۳۳۳-۱۳۲۷ پیش از میلاد بر مصر حکومت می‌کرد. او در ۹ سالگی تاج‌گذاری کرد و در سن ۱۹ سالگی و پس از ۱۰ سال پادشاهی درگذشت. بعد از کشف مقبره شگفت‌انگیز توت‌عنخ‌آمون در قرن بیستم، او تبدیل به مشهورترین فرعون مصر شد. در مقبره سنگی وی، سه تابوت وجود داشت که آخرین آن‌ها تابوت طلایی حاوی بدن مومیایی‌شده توت‌عنخ‌آمون بود؛ جسدی که سه هزار سال، کاملا سالم حفظ شده بود و یک شگفتی باورنکردنی به حساب می‌آمد.

وزارت آثار باستانی در حال جابه‌جایی بسیاری از آثار با ارزش موزه مصر از مرکز شهر شلوغ قاهره به یک محوطه جدید در حومه شهر به نام موزه بزرگ مصر (GEM) است و اگرچه این روند به کندی پیش می‌رود؛ اما قطعا ادامه‌دار خواهد بود.

با افتتاح موزه بزرگ مصر در آینده، بیش از ۵۰۰ شیء باستانی مشهور از مقبره توت‌عنخ‌آمون به نمایش گذاشته خواهند شد؛ عکس از محمد ال شاهد

موزه بزرگ مصر واقع در جیزه، تمام مجموعه پادشاه توت را برای اولین‌ بار به نمایش خواهد گذاشت و از طریق یک جاده محوطه‌سازی شده و مزین به مجسمه‌های عظیم‌الجثه از گذشته باستانی مصر به اهرام مجاور متصل خواهد شد.

جالب است بدانید تنها در یکی از اتاق‌های مقبره پادشاه توت، حدود ۶۵۰ وسیله از جمله جام، کوزه، مجسمه، تخت، گنجه و غیره کشف شد که تعدادی از آن‌ها با طلا و سنگ‌های گران‌قیمت تزیین شده بودند. در این اتاق، همچنین یادگارهایی از دوران کودکی وی چون اسباب‌بازی‌های ارزشمند و میز و صندلی‌های کوچک قرار داشتند. علاوه بر این، تخت‌های روان با سرهای گاو، شیر، اسب آبی و تمساح، تخت پادشاهی فرعون، لباس‌هایی از پوست پلنگ، گنجه‌هایی از عاج و جواهرات نیز پیدا شدند. از ارزشمندترین اشیای باستانی در این اتاق می‌توان به مجسمه‌هایی از طلای خالص و درشکه شکار فرعون اشاره کرد. در کل، بیش از ۳,۵۰۰ شیء از آرامگاه توت‌عنخ‌آمون جمع‌آوری شده است.

آنچه آرامگاه توت‌عنخ‌آمون را از نظرها و دزدی به دور نگه داشت، ورودی کوچک و مخفی آن در زیر سنگ‌ها بود که در طول تمام این سال‌ها جلب توجه نکرد. به‌علاوه، وی دوره سلطنت کوتاه و آرامی داشت و گنجینه او عظیم نبود؛ به همین دلیل پس از مدت کوتاهی به فراموشی سپرده شد.

«موزه نوبه» (Nubian Museum) در اسوان مصر در یک سازه شگفت‌انگیز به رنگ شن قرار دارد که جایزه معماری آقاخان را در سال ۲۰۰۱ به خود اختصاص داد. این موزه به‌طرز بی‌نقصی با صحرای بزرگ آفریقا در مجاورت آن در هم آمیخته‌ است.

«کتابخانه جدید اسکندریه» (Bibliotheca Alexandrina) از دیگر جاهای دیدنی مصر است که در امتداد ساحل مدیترانه شامل ۶ کتابخانه تخصصی و چهار موزه مجزا در یک ساختمان مدرن و پیشرو می‌شود. در طراحی این بنا، از اهمیت طلوع خورشید در دوران مصر باستان الهام گرفته شده است.

مصر با الهام از خانه موزه‌های تاریخی اروپا و آمریکای شمالی، در حال تغییر دادن برخی از خانه‌های باستانی خود به موزه است، مانند موزه گایر اندرسون قاهره (Gayer Anderson) که در سری فیلم‌های جیمز باند تبدیل به یک ستاره شد.

۱. موزه مصر؛ قاهره

موزه مصر در قاهره برای سال‌ها، یک مکان محبوب در میان طرف‌داران مصرشناسی بوده است؛ عکس از خالد دسوکی (Khaled Desouki)

موزه مصر از زمان شروع به کار در سال ۱۹۰۲ در یک قصر متمایز صورتی رنگ بر فراز میدان تحریر قاهره قرار دارد که نخستین و برجسته‌ترین نمایشگاه اشیای باستانی مصر باستان در جهان به شمار می‌رود و تا زمان افتتاح موزه بزرگ مصر (GEM) در اواخر سال ۲۰۲۰، این عنوان را نگه خواهد داشت.

مجموعه بسیار بزرگی با بیش از ۱۶۰ هزار شیء در این موزه وجود دارد که شامل طیف گسترده‌ای از مجسمه‌های عظیم‌الجثه و مومیایی‌های سلطنتی گرفته تا رول‌های پوستی پاپیروس، جواهرات پر از جزئیات ظریف و حتی اسباب‌بازی‌هایی از هزارها سال قبل می‌شود.

۲. کتابخانه جدید اسکندریه؛ اسکندریه

این مکان با خلق دوباره کتابخانه باستانی اسکندریه، خانه چهار موزه و چندین نمایشگاه دائمی است

کتابخانه جدید اسکندریه، تناسخ کتابخانه باستانی این شهر در یک جسم جدید است که در قرن سوم در جریان اشغال رومیان تخریب شده بود. این مکان هم‌اکنون میزبان چهار موزه دائمی اختصاص‌یافته به عتیقه‌های مصری، تاریخ علم، کتب و نسخه‌های خطی و محمد انور السادات، رئیس‌جمهور سابق و همچنین چندین نمایشگاه است.

موزه کتابخانه که در سال ۲۰۰۲ افتتاح شد، توسط یک شرکت معماری نروژی به نام سنوئتا به‌شکل خورشیدی در حال طلوع طراحی شده است. طرح پیشنهادی این شرکت در یک مسابقه طراحی با اسپانسری سازمان جهانی یونسکو در میان ۱۴۰۰ طرح دیگر برای کتابخانه جدید اسکندریه انتخاب شد.

۳. موزه نوبه؛ اسوان

میراث تاریخی و فرهنگی نوبه (منطقه‌ای در جنوب مصر و شمال سودان) در موزه نوبه در اسوان متمرکز شده‌ است. این موزه که برنده جایزه آقاخان نیز شده بود، روی یک سراشیبی با چشم‌اندازی وسیع بر فراز نیل قرار دارد و مجموعه‌ای از دوران ماقبل تاریخ تا عصر اسلام را به نمایش می‌گذارد که شامل اشیای باستانی نجات‌یافته از افزایش سطح آب دریاچه ناصر و اشیای گرانبهایی از شهر مخروبه مرواه می‌شود.

مرواه، یک منطقه باستانی در سودان در کرانه راست رود نیل است که برای بیش از ۲۰۰ هرم موجود در غرب شهر مشهور است. این هرم‌ها محل خاکسپاری پادشاهان بوده‌اند و همانند اهرام مصر در آن‌ها اجساد مومیایی‌شده پادشاهان در تابوت‌های چوبی کشف شده ‌است.

۴. موزه هنر اسلامی؛ قاهره

موزه هنر اسلامی قاهره توسط یو مینگ پی، معمار مشهور آمریکایی چینی‌تبار طراحی شد. عکس از محمد ال شاهد (Mohamed el-Shahed)

از شاهکارهای به نمایش گذاشته‌شده در موزه هنر اسلامی قاهره می‌توان به زین‌های اسب ابریشمی و نقره‌ای متعلق به امپراتوری عثمانی، یک میز مسی با جزئیات ظریف از سلطنت مملوک مصر و نسخه‌های خطی نادر از قرآن اشاره کرد که با مرکب نقره‌ای خوشنویسی شده است و حاشیه‌هایی استادانه دارد.

موزه هنر اسلامی قاهره، بزرگ‌ترین مجموعه‌دار هنر و آثار اسلامی در جهان به شمار می‌آید

این موزه به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه‌دار هنر و آثار اسلامی در جهان، تمام جهان اسلام را در بر می‌گیرد؛ از شبه‌جزیره ایبری و مراکش گرفته تا شبه‌قاره هند و چین غربی.

موزه هنر اسلامی قاهره از بیش از ۱۰۰ هزار اشیای باستانی ساخته‌شده از فلز، چوب، گچ، سرامیک، شیشه، کریستال و منسوجات دوره‌های تاریخی مختلف در سراسر جهان اسلام از خاورمیانه و فراتر از آن حراست می‌کند. البته باید بدانید که در سال‌های اخیر، تنها حدود ۲,۵۰۰ آثار باستانی در ۲۵ گالری نمایش داده شده‌اند. این موزه، کاوش‌های باستان‌شناسی منطقه فسطاط و تعدادی از نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی را نیز به نمایش می‌گذارد.

موزه هنر اسلامی قاهره در سال ۱۹۰۳ تاسیس شد و درهای آن در بیشتر سال‌های قرن بیست‌و‌یکم بسته بوده است. یک بار برای بازسازی ۱۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۰۲ که هشت سال به طول انجامید و بار دیگر در پی انقلاب مصر در سال ۲۰۱۱. متاسفانه در ژانویه سال ۲۰۱۴، انفجار یک خودرو بمب‌گذاری شده موجب تخریب موزه و صدمه به بسیاری از آثار آن شد. متعاقبا پس از سه سال تعطیلی و تلاش باستان‌شناسان برای ترمیم آثار آسیب‌دیده و کمک هشت میلیون دلاری دولت امارت متحده عربی و کمک‌های مالی و فنی کشورهای ایتالیا، آمریکا، آلمان و سازمان یونسکو، بالاخره موزه هنر اسلامی در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ (اول بهمن ۱۳۹۵) دوباره درهای خود را به روی عموم گشود.

۵. دیر کاترین مقدس (St. Catherine's Monastery)؛ شبه‌جزیره سینا

دیر کاترین مقدس، یکی از قدیمی‌ترین صومعه‌های مسیحیان روی دامنه کوه سینا قرار دارد

صومعه تاریخی کاترین مقدس، یک سازه مستحکم در دامنه کوه سینا است که هم‌اکنون موزه‌ای از اشیای باستانی و عتیقه‌های مسیحیان جمع آوری‌شده از قرن سوم میلادی را میزبانی می‌کند؛ جالب است بدانید که برای اولین‌ بار، راهبه‌ها به این مکان آمدند.

کوه سینا همان نقطه‌ای است که قوم بنی‌اسرائیل سه ماه پس از ترک مصر به آنجا رسیدند و در آنجا اردو زدند؛ خداوند در اینجا شریعت را به بنی‌اسرائیل عطا کرد؛ گوساله سامری در این کوه ساخته و ۱۰ فرمان خداوند همین جا به موسی پیامبر وحی شد.

از گنجینه‌های دیر کاترین مقدس می‌توان به سکه‌های طلا، موزائیک‌ها و نقاشی‌های دیواری و نسخ خطی مذهبی اشاره کرد. یکی از اسناد این صومعه، آشتی‌نامه حضرت محمد (ص) است که به پیامبر مکرم اسلام (ص) نسبت داده می‌شود و تاریخ‌دان‌ها می‌گویند که متن آن به خط حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) است.

دیر کاترین مقدس که هم‌اکنون در مالکیت کلیسای ارتدکس یونان و کلیسای ارتدکس شرقی قرار دارد، در سال ۲۰۰۲ میلادی به‌عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته شد. در داخل صومعه، اقامتگاه‌هایی برای اسکان شبانه مسافران وجود دارد؛ بازدیدکنندگان خسته‌ای که مسیر طولانی قاهره تا اینجا را پیموده‌اند.

۶. موزه کاپتیک (Coptic Museum)؛ قاهره قبطی

این موزه، بزرگ‌ترین مجموعه اشیای باستانی مسیسحیت مصری در جهان را دارد

موزه کاپتیک با یک مجموعه قبطی، بر اشیای باستانی و آثار هنری تمدن قبطی‌ها تمرکز دارد؛ مسیحیانی که در قرن اول میلادی به‌دنبال بشارت سنت مارک به این دین گرویدند و پرجمعیت‌ترین اقلیت مسیحی مصر به‌ شمار می‌آیند.

بیشتر گنجینه‌های این موزه به دوران روم و روم شرقی بازمی‌گردند؛ زمانی که مسیحیت، دین اصلی مصر بود. موزه کاپتیک با باغ‌ها و ۶ کلیسای باستانی قبطی احاطه شده است.

۷. موزه اقصر (Luxor Museum)؛ اقصر

اولین موزه مدرن مصر بر فراز رودخانه نیل، شامل اشیای گرانبهایی چون مومیایی‌های فراعنه است

موزه اقصر که در سال ۱۹۷۵ به‌عنوان یکی از مدرن‌ترین موزه‌های مصر افتتاح شد، درست در امتداد رودخانه نیل در کنار معبد مرتفع اقصر قرار گرفته است. این موزه به‌جای یک فضای درهم‌و‌برهم باستان‌شناسی چون رقیب خود در قاهره، فقط با ارزش‌ترین اشیای خود را به نمایش می‌گذارد.

اشیای به نمایش‌گذاشته در موزه اقصر شامل معبد نادر آخناتون با بازسازی جزئی، یک مجسمه در اندازه واقعی از آمن هوتب سوم به‌همراه سوبک، خدای تمساح و مومیایی‌هایی از فراعنه رامسس یکم و اهمسه یکم می‌شود.

۸. موزه نظامی جنگ جهانی دوم العلمین (El-Alamein Military Museum)؛ مارینا العلمین

تانک‌های قدیمی، قطعه‌های توپخانه و هواپیما از برترین جاذبه‌های این موزه مصری هستند؛ عکس از پن چایو (Pan Chaoyue)

موزه نظامی جنگ جهانی دوم العلمین واقع در ساحل شمال غربی مصر، راوی داستان‌ نبردهای سال ۱۹۴۲ است؛ جنگی که با گسترش در تمام خاورمیانه، سرنوشت مصر در طول جنگ جهانی دوم را رقم زد.

نیروهای مشترک‌المنافع انگلیس تحت فرماندهی ژنرال برنارد لاو مونتگومری موفق شدند نیروهای آفریقایی ژنرال اروین رومل آلمانی ملقب به «روباه صحرا» را شکست دهند. تانک‌های قدیمی، قطعه‌های توپخانه و هواپیمای باقی‌مانده از آن دوران از برترین جاذبه‌های موزه العلمین هستند.

«گورستان جنگ مشترک‌المنافع» (Commonwealth War Cemetery) با بیش از ۷۰۰۰ قبر در نزدیکی موزه العلمین و در حاشیه شهر العلمین، دارای یادبودهای جنگ آلمان و ایتالیا است.

۹. موزه گایر اندرسون؛ قاهره

موزه گایر اندرسون یکی از الماس‌های مخفی مصر به شمار می‌آید

در قاهره چندین خانه تاریخی وجود دارد، از جمله دو اقامتگاه قرن هفدهمی در ساختمان گایر اندرسون در منطقه سیده زینب به نام‌های «بیت الکریدیلیا» (Beit el-Kiridiliya) یا خانه زن کریتی که در سال ۱۶۳۲ و «بیت امنا بنت سلیم» (Beit Amna Bent Salim) در سال ۱۵۴۰ ساخته شدند.

یک مقام ارتشی بازنشسته بریتانیایی به نام گایر اندرسون، این خانه‌ها را در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ بازسازی کرد و برای همین این موزه را که مملو از اثاثیه و آثار هنری آن دوره است، به افتخار او نام‌گذاری کردند.

مطلب جالب توجهی که در مورد موزه وجود دارد، حضور در فیلم «جاسوسی که دوستم داشت»، محصول سال ۱۹۷۷ از سری فیلم‌های جیمز باند است.

از دیگر خانه موزه‌های تاریخی شهر می‌توان به «قصر عبدین» (Abdeen Palace) اشاره کرد که خانه احمد شوقی، یکی از شاعران بزرگ عرب‌زبان مصری بوده است و قصر عایشه فهمی (Aisha Fahmy Palace) که در جزیره زمالک در نیل قرار دارد.

۱۰. موزه مومیایی (Museum of Mummification)؛ اقصر

بازدیدکنندگان در موزه مومیایی می‌توانند از مومیایی‌ ماهی، گربه، کروکودیل و همچنین انسان‌ها دیدن کنند

موزه مومیایی با مجموعه‌ای کوچک، اما جذاب در بلوار کورنیش در اقصر قرار دارد که ابزار و مصالح متعدد استفاده‌شده در فرآیند مومیایی را به نمایش می‌گذارد.

در موزه مومیایی همچنین چند اثر هنری مومیایی از جمله مومیایی‌ ماهی، گربه، کروکودیل و یک کاهن اعظم باستانی قرار دارد.

۱۱. موزه بزرگ مصر (GEM)؛ جیزه

موزه بزرگ مصر در اواخر سال ۲۰۲۰ افتتاح خواهد شد؛ عکس از محمد ال شاهد

موزه بزرگ مصر (GEM) در منطقه‌ای به وسعت ۱۱۷ هکتار، یک پروژه ۲۰ ساله در حال ساخت است که انتظار می‌رود در اواخر سال ۲۰۲۰ درهای خود را به روی عموم باز کند. این مجموعه عظیم همچون تاجی در فلات جیزه در حاشیه غربی شهر قاهره خواهد درخشید و از طریق یک جاده محوطه‌سازی شده دو کیلومتری، به اهرام ثلاثه مصر متصل خواهد شد.

بزرگ‌ترین موزه جهان با بودجه‌ای بیش از یک میلیارد دلار تنها به یک تمدن باستانی اختصاص دارد و خانه بیش از ۱۰۰ هزار شیء باستانی خواهد بود. مجموعه کامل توت‌عنخ‌آمون برای اولین بار در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد.

موزه بزرگ مصر همچنین یک فضای کنفرانس، سینما، ۲۸ فروشگاه، ۱۰ رستوران و یک بوتیک هتل را در خود جای داده است. پنجره‌های بزرگ این موزه به روی اهرام پنج هزار ساله مصر باز می‌شوند و یک کشتی ساخته‌شده از چوب و مجسمه‌ای بلند از رامسس دوم از فراعنه مصر در آن به نمایش درخواهد آمد. مقام‌های مصری امیدوار هستند که این موزه عظیم پس از افتتاح، سالانه هشت میلیون گردشگر را به خود جذب کند.