گردشبان (gardeshban.ir) : این بنا از آجر و بر روی سه ردیف سنگ سبز تراشیده، ساخته شده و ترکیب کلی آن از دو چهارطاقی چسبیده به هم تشکیل یافته است. چهارطاقی نخستین به عنوان هشتی با پوشش گنبدی احداث شده که سقف آن بر چهار جرز استوار گشته است. در حدّفاصل دو جرز از سمت غرب، درِ ورودی بقعه قرار دارد.
این قسمت به سبک چهارطاقی بوده با این تفاوت که دیوار به جرز باربر تبدیل گردیده است. تا ارتفاع یک متری دور تا دور بنا با کاشیهای شش گوش، به رنگ فیروزه، بنفش، سیاه و سفید پوشیده شده و بر فراز آن گنبد دو جداره قرار دارد. جدار نخستین که سقف بقعه را تشکیل داده از قسمت درون با گچبریهای بسیار زیبایی پوشیده شده است.
ترکیب کلی تزئینات از موتیفی به نام شمسه از وسط عرقچین با کاربندی زیبایی منشعب شده و این کاربندی به نوبه خود تصاویر را محدود نموده است. گچبریها از گل و بوته، لچک و ترنج، تصویر خیالی فرشتگان، درخت تزئینی که همان درخت معروف زندگی است، همراه با پرندگان بسیار زیبا طراحی شده است.
گنبد این بنا در عین سادگی بسیار جالب و به سبک خاص و از نوع گنبدهای زنگولهای است. در گوشوارههای جرز شرقی تزئینات اولیه بر اثر رطوبت حاصله از فیلپوشهای سقف فرو ریخته و در دوران قاجاریه مرمت شده است.
ضریح قیدار نبی به طرز زیبایی از چوب گردو ساخته شده و تزئیناتی شامل طرحهای هندسی، گل و بوته به روش حکاکی در آن منقوش است. در دوران صفویه به جهت حفاظت آن ضریح دیگری در این محل نصب گردید و با ترکیبی از گرهسازی و شمسه اجرا شده است.
این بقعه را زائرسرای بزرگی محصور کرده که با پلان مستطیلی به سبک خاصی اجرا شده است و تقلید ناقصی از سبک بناهای چهار ایوانی میباشد. به استثنای ضلع شرقی صحن که طاق نماست، در بقیه اضلاع، حجرههایی به عنوان محل سکونت زائرین دیده میشود. حجرههای ضلع غربی به جهت شیب تند زمین، در دو طبقه احداث شده که طبقه زیرین اختصاص به محل احشام زائرین دارد. در ضلع جنوبی، درِ ورودی با دو برج کنترل میشود که زنجیر عدالت جهت تَظَلُم مردم در آن آویزان است.
در مورد تاریخ احداث بنا دو کتیبه سنگی در جبهه جنوبی بقعه و هشتی دیده میشود. بنابر کتیبه داخل بقعه، این بنا در سال ۷۱۹ به دلیل ارادت بسیار بلغان خاتون همسر غازان خان به قیدار نبی، احداث و گنبد آن در سال ۷۵۱ ساخته شده و گچبریهای بنا متعلق به قرن ۱۱ هجری قمری یعنی زمان صفویان است.