گردشگرانی که به سومین شهر بزرگ سوئیس میآیند، میتوانند بیش از یک موزه در هر کیلومتر مربع پیدا کنند؛ تقریباً در بازل بیش از ۴۰ موزه وجود دارد! علاوه بر این، بیشتر آنها در بناهایی قرار دارند که خود به تنهایی اثر هنری معماران برجسته هستند.
دو قسمت شهر بازل با شش پل روی رودخانه راین به هم پیوند داده شدهاند و در این تقسیمبندی، قسمت قدیمی شهر و جاذبههای فرهنگی در کرانه چپی قرار دارند. بعد از حکومت «بورگاندی» و امپراتوریهای آلمان و اتریش ، بازل در سال ۱۵۰۱ به اتحادیه سوئیس پیوست. دانشگاه بازل نیز در قرن ۱۶ تبدیل به مرکز اومانیسم شد و مانند آهنربایی محققین و استادان برجسته را جذب کرد؛ شاید بتوان این عامل را یکی از علل میراث قابل توجه فرهنگی امروزش دانست. اگر با تور سوئیس راهی شهر بازل شدید، بازدید از جاذبههای زیر را فراموش نکنید.
آن قسمت از بازل که دقیقاً بین رودخانه و دروازه قدیمی شهر در اسپالنتور (Spalentor) قرار گرفته، بزرگ نیست اما با خیابانهای سنگفرش، کلیساهای قرون وسطایی، خانههای قدیمی و فوارههای درخشانش فضایی پر حس و حالی را در خود جای داده است. در میان این خانههای تاریخی باشکوه، فوارهای کاملاً مدرن و خاص اثر مجسمه ساز سوئیسی، ژان تَنگی (Jean Tinguely) قرار دارد. آبهایی که از این آبنما بیرون میریزد در زمستان منجمد شده و مجسمه یخی خارق العادهای را تشکیل میدهند. با قدم زدن در خیابانها و گذرگاههای این قسمت شهر، میتوانید بناهای شاهکاری از قرون مختلف با سبکهای گوتیک، باروک و رنسانس را تماشا کنید.
اینجا نقطه کانونی قسمت قدیمی شهر بازل است، جایی که هنوز میتوانید بازارهای روزانه رنگین که محصولات محلی، گل و گیاه و غذاهای گوناگون میفروشند را پیدا کنید. «تالار شهر» بازل نیز با رنگ قرمز درخشان و سر درِ رنگین نقاشی شدهاش در میدان خودنمایی میکند. ساختمان اصلی به سبک گوتیک بورگاندی متأخر طراحی شده و متعلق به سالهای ۱۵۰۴ تا ۱۵۲۱ است. جناح جدید سمت چپ و برج بلند در سمت راست از الحاقات قرن ۱۹ هستند؛ ساعت آن نیز که اثر استاد ماهر، ویلهلم است، به سالهای ۱۵۱۱ تا ۱۵۱۲ بازمیگردد. برای مشاهده نقاشیهای دیواری حتماً به حیاط آن وارد شوید، این نقاشیها در قرن 17 خلق شده و مورد بازسازی قرار گرفتهاند. مجسمهای که در راهروی بیرونی قرار دارد نیز نمایشگر مؤسس افسانهای شهر، موناتیوس پلانکوس (Munatius Plancus) است. علاوه بر تمام این موارد، دو عدد از اتاقهای شورا هم در اینجا قرار دارند که میتوانید تزئینات ارزشمندی را در آنها تماشا کنید.
بر بلندای تپه صومعه، بنای صومعه بازل (Basel Minster) با منار مخروطی و کاشیهای روشن و درخشان سقفش به راحتی قابل شناسایی است. میدان صومعه که در قدیم محوطهی دژی رومی بوده، به قرن 17 تعلق دارد. این صومعه که از ماسه سنگ قرمز کوههای «وُژ» فرانسه در بین قرون ۹ الی ۱۳ ساخته شده است، بعد از زمین لرزه سال ۱۳۵۶ میلادی تحت بازسازیهایی به سبک گوتیک قرار گرفت. محراب بلند و بسیاری از اثاث اینجا در سال ۱۵۲۹ توسط پروتستانها نابود شد، اما بزرگترین گنجینه در اتاق مخصوص نگهداری اشیای مقدس پنهان شده بود و نجات یافت. میتوانید قسمتی از آن را در موزه تاریخی تماشا کنید.
حتماً بازدید از درگاهی سنت گالوس در جناح شمالی کلیسا با حکاکیهای سنگی قرن دوازدهمی رومانسکش که یکی از قدیمیترین درگاهیهای پیکرهدار در اروپای آلمانیزبان است را فراموش نکنید. در فضای داخلی، سرستونهای کنده کاری شدهای با تزئینات غنی گیاهی و حیوانی را مشاهده خواهید کرد؛ همچنین سر ستونهای رومانسک راهروی اصلی بسیار ارزشمند هستند.
این موزه هنری (Kunstmuseum Basel) که با اضافه کردن فضای نمایشگاهی جناح ۲۰۱۵ بهبود و ارتقا پیدا کرد، بهترین مجموعه نقاشی سوئیس به شمار میآید که شاهکارهای قدیمی را در کنار هنر مدرن به نمایش گذاشته است. در طبقه اول شاهکارهای قدیمی و مجموعه نقاشیهای فرانسوی و هلندی قرار دارند. مصلوب شدن مسیح، اثر «گرونِوالْد» و داوود و سر جالوت، اثر «رامبراند»، نمونهای از این آثار برجسته هستند. طبقه دوم مجموعهای برجسته از امپرسیونیستها، اکسپرسیونیستها و سورئالیستهای قرن ۱۹ و ۲۰ را نمایش میدهد. در اینجا میتوانید شاهکارهای گوگن، ونگوگ، کورو، سِزان، براک، پیکاسو، کاندینسْکی، لِژه، شاگال، کِله، سالوادور دالی ، ماکس ارنْست و سایر هنرمندان را پیدا کنید.
اسپالنتور (Spalentor)، دروازه مستحکمی متعلق به سال ۱۳۷۰ بوده که انتهای قسمت قدیمی شهر را مشخص میکند. دروازه شهر که زمانی بخشی از دیوارهای شهر قدیمی بوده، بعد از تخریب آنها در سال ۱۸۶۶ به تنهایی پا بر جا ماند. اگر به قسمت چپی دروازه نگاه کنید، صندوق پستی قرن نوزدهمی با نشان کبوتر بازل را خواهید یافت. کلیسای سنت پیتر در همسایگی اینجا، در قرن ۱۵ بازسازی شده و نقاشیهای دیواری در نمازخانه اِبِرلِر (Eberler) و راهرو دارد.
هاوس زوم کرْشگارتِن (Haus zum Kirschgarten) یکی از ظریفترین خانههای اشرافی بازل بوده که بین سالهای ۱۷۷۵ تا ۱۷۸۰ به سبک کلاسیک ساخته شده است. این مکان، خانه و محل کار تولید کنندهی موفق روبان ابریشمی در بازل بود و در میان بهترین موزههای زندگی خانوادگی سوئیس قرار دارد. در ۲۵ اتاق مبله، اثاثیههای یک خانواده متمول تاجر قرن ۱۸، به همراه مجموعههای با اهمیت بین المللی هنرهای تزئینی قرار دارند. مجموعه چینیهای بنیاد پائولز آیزِنبایس (Pauls-Eisenbeiss)، مجموعه ساعتهای دیواری و مچی و گروههای بزرگ ابزارآلات علمی و نقرهای بازل در اینجا به نمایش گذاشته شدهاند.
چون بازل دقیقاً کنار مرزهای بین المللی واقع شده، برخی از نواحی حومه آن به سمت آلمان و فرانسه گسترده شدهاند؛ بنابراین موزه ویترا دیزاین (Vitra Design) که موسسهای بازلی محسوب میشود، تنها ۵ دقیقه با قطار تا مرز آلمان فاصله دارد. به هر حال، این موزه یکی از مهمترین موزههای دیزاین جهان به شمار میآید. ساختمان این موزه خود به تنهایی یک اثر برجسته محسوب میشود که توسط معمار کانادایی «فرانک او گِری» (Frank O. Gehry) طراحی شده است. درون این ساختمان نمایشگاههای موقتی که دو یا سه بار در سال تغییر میکنند وجود دارد. موارد به نمایش گذاشته شده از دیزاینهای تاریخی تا امروزی هستند که برای بازدیدکنندگان خیرهکننده و بحث برانگیزنده خواهند بود.
باغ وحش بزرگ بازل در میان مردم منطقه به زولی (Zolli) شناخته میشود. این باغ وحش در سال ۱۸۷۴ با ۵۱۰ جانور بازگشایی شد و امروزه بیشتر به خاطر گونههای نادرش شهرت دارد. از پستانداران، خزندگان، پرندگان، جانواران دریایی و حیواناتی از اسب دریایی گرفته تا فیل را میتوانید در اینجا تماشا کنید. نقاط برجسته این باغ وحش، قفس شیرها و خانه میمونهاست. همچنین پنگوئنها در زیستگاهی شبیه سازی شده به همراه خزندگان و ماهیها نیز تماشایی هستند. از موفقیتهای این باغ وحش میتوان به پرورش کرگدنها و چیتاها اشاره کرد.
کلیسای راهبان پابرهنه (قرن ۱۴)، در دهه ۱۹۷۰ نوسازی شد و تبدیل به مکانی برای موزه تاریخی با مجموعههای با اهمیت درباره تاریخ و فرهنگ منطقه گشت. این موزه به ویژه تأکید بر موقعیت بیهمتای شهر در تقاطع فرهنگهای سوئیس، آلمان و فرانسه میکند. در راهروی اصلی کلیسا، پردههای منقوشی از گوتیک متأخر به همراه پادشاه پرحرف (Lällenkönig)، سری تاجدار با زبان و چشمهای متحرک که نشان بازل در قرن ۱۷ بود قرار دارند. در سردابه، گنجینه صومعه که بعد از تخریب در زمان رفرماسیون نجات داده شده و ترمیم گردیده قابل رؤیت است. نمایشگاههای جذابی با موضوع اهمیت کارخانه روبان ابریشم در بازل از اواخر قرن ۱۸ تا قرن ۱۹ در اینجا وجود دارند.
این موزه که در کارخانه تولید کاغذی قدیمی با الحاقات مدرن قرار دارد، نمونههایی از هنر ۱۹۶۰ تا امروز را به نمایش میگذارد. میتوانید در اینجا آثار نقاشی و مجسمه از هنرمندانی چون شاگال، دِکیِریکو، دالی، براک، موندْریان، کله، جاکومِتی، مور و ... را پیدا کنید. موزه هنر معاصر اولین موزه عمومی در اروپا بود که انحصاراً وقف آثار خلق شده در اواخر قرن ۲۰ شده است.
موزه عتیقهجات بازل و مجموعه لودویگ، آثار هنری مصری، یونانی ، ایتالیایی، اتروسکی و رومی را در بازه زمانی ۴۰۰۰ قبل از میلاد تا قرن ۶ میلادی را پوشش میدهد. اگرچه نمایشگاههای خارق العادهای از طلا و جواهرات، مجسمههای برنزی و فیگورهای گلی هم در اینجا وجود دارد، اما قویترین بخش این مجموعهها، مجسمهها و گلدانهای یونانی هستند.
در نزدیکی پل وِتشْتاین (Wettstein) روی رودخانه راین، کلیسای گوتیک متأخر سنت تئودور، متعلق به قرن ۱۴ قرار دارد. این کلیسا بیشتر به خاطر حوضچه غسل تعمید ماسه سنگیاش متعلق به سال ۱۵۰۰، پنجرههای قدیمی قسمت سرایندگان متعلق به سال ۱۳۷۵ و قسمت سرایندگانش قابل توجه است. بین میدان و رودخانه نیز، صومعه کارتوزیان (Carthusian) که از سال ۱۶۶۹ مورد استفاده قرار میگرفته قرار دارد.