gardeshban.ir

نراق یکی از ناشناخته‌ترین شهرهای تاریخی ایران است که شاید کمتر کسی اسم آن را شنیده باشد. این شهر کوهستانی که در نزدیکی دلیجان در استان مرکزی واقع شده است، جاذبه‌ها و دیدنی‌های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که اغلب از دید گردشگران پنهان می‌ماند. 

در گذشته این شهر را شهر آسیاب‌ها می‌نامیدند چراکه در نراق می‌توان آب انبارها و آسیبا‌های آبی بسیاری را با شاهکار بی‌نظیر معماری تماشا کرد. این شهر که قدمت تاریخی بسیاری دارد در ابتدا از مجاورت چندین روستا در دوران پیش از اسلام شکل گرفته است. به پشتوانه همین قدمت تاریخی و کوهستانی بودن منطقه، جاذبه‌های متنوعی را می‌توان در نراق جست‌و‌جو کرد. با ما همراه باشید تا با جاهای دیدنی نراق بیشتر آشنا شویم.

مسجد جامع نراق

مسجد جامع نراق در دوران حکومت فتحعلی شاه قاجار در حوالی سال‌ ۱۲۰۶ هجری شمسی توسط حاج علی محمد نراقی از تاجران مشهور شهر ساخته شد. این مسجد جامع که در بافت تاریخی و مرکزی شهر نراق قرار گرفته است از نظر معماری بسیار به مسجد آقا بزرگ کاشان شباهت دارد. سبک معماری این مسجد کاملا از دوران قاجار تاثیر پذیرفته است. طرح مسجد مستطیل شکل است و دارای سه ناو در شمال و ۶ ناو در شرق است. این مسجد مساحتی حدود دو هزار متر مربع دارد و درب ورودی آن از چوب گردو ساخته شده است. کارشناسان معماری اسلامی بر این باورند که وجود مسجد جامع در هر شهری نشان از رونق و آبادانی آن شهر است که بر اساس همین گفته می‌توان انتظار داشت که روزگاری این شهر رونق بسیاری داشته است. این مسجد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بازار تاریخی نراق

بازار تاریخی نراق که در حوالی مسجد جامع شهر قرار گرفته است به شمس‌السلطنه شهرت دارد و قدمت آن به قرن سیزدهم می‌رسد. دیوارهای این بازار تاریخی از آجر تهیه شده است و درب حجره‌ها نیز چوبی است. معماری بنای این بازار همراه با حجره‌ها و تیمچه‌ها از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است. سقف‌های گنبدی شکل این بازار ویژگی منحصر به فردی به آن بخشیده است. در قسمت بالای بازار نیز استراحتگاه‌هایی برای کاروانان ساخته شده است که بر ارزش این مجموعه تاریخی از لحاظ معماری و قدمت می‌افزاید. این بازار تاریخی توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است.

کاروانسرای شمس‌السلطنه

کاروانسرای شمس‌السلطنه یادگاری از دوران قاجار است که توسط حاج مهدی نراقی بنا حدود ۱۵۰ سال پیش بنا شده است. این کاروانسرای دو طبقه از بناهای زیبایی معماری عهد قاجار است که در میان بازار تاریخی شهر بنا شده است. طبقه اول محل نگهداری چار پایان و طبقه فوقانی به استراحتگاه تاجران اختصاص داشته است. گفته می‌شود که با توجه به اینکه نراق در مسیر راه تجاری ابریشم واقع شده بوده است، حدود ۱۵ نانوا برای مهمانان این کاروان‌سرا در شهر نان تهیه می‌کردند که گواهی بر رونق و آبادانی این منطقه در سال‌های دور است.

آب‌انبار حاج مهدی

آب‌انبار حاج مهدی که به آب‌انبار محله بالا شهرت دارد از آثار تاریخی دوران قاجار به شمار می‌رود. این آب‌انبار توسط شخصی به نام حاج مهدی در مقابل مسجد جامع شهر بنا شده است که به آب‌انبار مسجد جامع نیز شهرت دارد. این آب‌ انبار دارای منبع ذخیره آب، پوشش منبع آب، بادگیر، راه پله، پا شیر و سردر تزیینی است. در بالای این آب‌انبار کتیبه‌ایی وجود دارد که روی آن تاریخ ۱۲۲۶ هجری شمسی حکاکی شده است. آجر، سنگ، آهک و ساروج از منابع اصلی ساخت این آب‌انبار هستند. این آب‌انبار در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

موزه مردم‌شناسی نراق

موره مردم‌شناسی نراق با همت داوطلبان برای جمع‌آوری آثار تاریخی از خانه‌های مردم راه‌اندازی شد. هر خانواده در این موزه به‌نوعی برای نمایش آثار تاریخی خاندان خود غرفه‌ایی دارد که آن را به سلیقه خود تزیین می‌کنند. در این موزه ادوات کشاورزی و فعالیت‌های سنتی در فضای باز به نمایش گذاشته شده است. و در بخش درونی آن آب‌انبار تاریخ شهر قرار دارد که مخزن آن تبدیل به موزه شده است. در این موزه تجهیزات زندگی، اشیاء، اسناد، مدارک، تصاویر و آیین‌ها و صنایع دستی معرفی می‌شود. یکی از آثار دیدنی که در این موزه نگهداری می‌شود، دو نخل معروف این شهر است که هر سال مناسبتی همچون عاشورای حسینی، توسط مردم از موزه خارج می‌شود و بر دوش آن‌ها در بافت قدیمی شهر به حرکت درمی‌آید.

موزه شهاب سنگ

موزه شهاب سنگ در محل برخورد شهاب سنگی که در سال ۱۳۵۳ یک شهاب سنگ ۳ کیلوگرمی در شهر نراق فرود آمد، شکل گرفته است. این شهاب سنگ سقف مدرسه‌ایی را سوراخ و قطری حدود ۲۰ سانتی‌متر ایجاد کرد. در حال حاضر ۲۰ نمونه شهاب سنگ از سراسر دنیا در آن به نمایش گذاشته شده است.

 موزه آب

موزه آب نراق در مخزن آب‌انبار حاج عبد الباقی قرار دارد که در آن ابزار و ادوات مرتبط به آب، قنات و کشاورزی برای تماشا معرفی شده‌اند.

امامزاده یحیی (ع)

امامزاده یحیی (ع) بنایی آجری متعلق به دوران سلجوقیان است که قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال پیش می‌رسد. معماری این امامزاده از طرح‌های چینی و مغولی تاثیر گرفته است و تزیینات خاصی ندارد. بنای این امامزاده هشت ضلعی با گنبد تک پوش آجری و عمده مصالح به کار رفته در این بنا آجر و خشت است.

امامزاده سلیمان (ع)

امامزاده سلیمان (ع) با معماری هشت ضلعی و گنبد دو پوش در عصر صفویه و در قرن هفتم با مصالحی چون آجر بنا شده است.  این امامزاده در واقع، برجی با گنبدی بلند است که گنبد آن هیچ ایوانی نداشته و در دوره صفویه در اطراف آن سه ایوان ساخته شده است. 

آبشار گیسو

آبشار گیسو از جاذبه‌های طبیعی این منطقه به شمار می‌رود. از آنجایی که این شهر در ارتفاعات و کوهستان واقع شده است، آبشارهای مرتفعی نیز دارد. این آبشار در انتهای دره‌ای به نام آبشتا و کوهی به نام ال واقع شده است. آب این آبشار فصلی است و در بهار بسیار پرآب و در تابستان تقریبا خشک می‌شود. به‌دلیل وجود گیاهی به نام پرسیوشان در نزدیکی این آبشار که تداعی‌گر گیسوان بلند سیاوش است، این آبشار را گیسو می‌نامند.

کوه و غار ال

کوه ال با ارتفاع حدود یک هزار متر بر اثر فعالیت‌های طبیعی در طول قرن‌ها شکل گرفته است. این کوه را ال می‌نامند چراکه در فرهنگ مردم عامه ال به‌معنای جن است و این کوه را محل زندگی جن‌ها می‌دانند. در میان این کوه یک غار در ارتفاع ۷۰۰ متری نیز واقع شده است که ورودی غار به‌لحاظ شیب تند و تردد زیاد صخره سنگی بسیار صیقلی شده است و مجبور شده‌اند در آن جای پای انسان را در سنک حک کنند تا امکان ورود فراهم شود. بر اساس اکتشافات در درون غار ساخت و سازهای قلعه‌ایی نیز وجود داشته است که متاسفانه تخریب شده‌اند. در بین فرهنگ مردم این باور وجود دارد از این قلعه به پشت کوه ال راهی مخفی وجود داشته است که چنانچه دژ سقوط کند بتوانند فرار کنند. از این قلعه تاریخی در کتاب تاریخ قم در قرن چهارم یاد شده است.

غار چال‌نخجیر

غار چال‌نخجیر در کوهی به نام تخت قرار گرفته است. این غار را متعلق به دوره سوم زمین‌شناسی می‌دانند که در سال ۱۳۶۸ کشف شد و از شگفتی‌های طبیعی جهان به شمار می‌رود. قدمت این غار را حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده‌اند. دهانه اصلی این غار ۱۰ متر عرض و بین ۱۰ تا ۴۰ متر ارتفاع دارد و دارای یک شاخه‌ اصلی و چند شاخه فرعی است. هوای این غار درطول تابستان خنک و در زمستان سرد است. در درون غار می‌توان سنگ‌‌های تزئینی با اشکال متنوع مانند عقاب، لاک پشت، گوزن، انسان، کبوتر و تندیس‌های عظیم ‌الجثه بلورین را دید که بیشتر از جنس آهک هستند. در بخش انتهایی و زیردست غار نیز یک دریاچه قرار دارد که ۶۰۰ متر از آن شناسایی شده است و وسعت آن بیش از ۳ هزار متر تخمین زده می‌‌شود.

پناهگاه حیات وحش جاسب

پناهگاه حیات وحش جاسب با مساحت ۱۷ هزار هکتار در میان کوه‌های خشک صخره‌ای، دره‌ها، تپه‌ها و دشت تشکیل شده است. در این پناهگاه ۱۳۵ گونه گیاهی و انواع حیوانات همچون قوچ و میش، گرگ، روباه، خرگوش، گراز، تشی و خارپشت در آن زندگی می‌کنند.  بلندترین نقطه این پناهگاه قله کوه ولیجا با ارتفاع حدود سه هزار متر و کمترین ارتفاع آن در تنگه رودخانه ازنا با ارتفاع حدود یک هزار و ۸۰۰ متر است.