gardeshban.ir

ساعت فردوسی واقع در میدان مارکار یزد از سوی فردی به نام «پشوتن‌ جی دوسابایی مارکار» ساخته و به همین دلیل میدان نیز به همین نام نامگذاری شده است.تاریخچه ساعت مارکار به سال ۱۳۱۳ بر می گردد. زمانی که تصمیم بر آن شده تا ساعتی به نام شاعر بزرگ فردوسی در میدان پهلوی ساخته شود در سال های بعد (۱۳۱۵) محل دقیق این برج در میدانی کنار دبیرستان مارکار انتخاب شد و امروزه به همین نام مشهور است.

ساعت مارکار یزد ابتدا در میدان پهلوی ساخته شد به طوری که حدود ۴ متر ارتفاع آن را نیز ساخته بودند اما بعدها با نظر کارشناسان این محل مناسب شناخته نشد و محل قرار گیری ساعت در میدانی نزدیک به مجموعه ی فرهنگی مارکار در نظر گرفته شد و کار ساخت و ساز پیش رفت به طوری که در سال ۱۳۲۱ در حضور نماینده مارکار کیخسرو به بهره برداری رسید.

برج ساعت مارکار در ابتدا توسط فرماندار یزد شخصی به نام مدبر نوری پیشنهاد گردید، قرار بر آن بود تا ساعت مارکار در میدان پهلوی و به یاد بود از شاعر بزرگ ایران زمین فردوسی نامدار، به نام ایشان نامگذاری شود. می توانید در طرح اجرایی بیت هایی از اشعار شاعر گرانقدر مرحوم ناصر را بر پیکره ی برج ساعت مشاهده کنید.

اما به دلیل قدمت ساعت مارکار و مجموعه ی فرهنگی مارکار که توسط شخصی به نام پشوتن مارکار (یک خیر زرتشتی پارسی) بنا شده بود، مردم محله نام ایشان را به نشان قدر دانی بر آن نهادند. پشوتن مارکار به دلیل شخصیت فرهنگی و ادیبانه ای که داشت مدام در صدد خدمت به سرزمین بود، از این رو در اصفهان بناهایی از جمله دبیرستان، مجموعه فرهنگی و … توسط ایشان بنا گردید.

ساعت قدیمی مارکار که دارای پلانی مربع شکل است که در ارتفاع برج شاهد کم شدن مساحت آن می شویم. دارای سه قسمت پایه، بدنه ی برج و کلاهک بالای برج است و تمام بدنه ای خارجی از مصالح سیمانی بکار گرفته شده است. از ابیات حک شده بر بدنه ی برج می توان اطلاعاتی نظیر سال ساخت و نام بانی و نام ابتدایی بنا را دریافت. ساعت مارکار مرکز ایران است، به گفته ی محققان به روایتی محل قرار گیری این ساعت مرکز ایران می باشد.

این ساعت با اشعاری از شاعر بومی به نام مرحوم ناصر در هر کدام از اضلاع بنا مزین شده که با حرکت مطابق عقربه ساعت و خلاف حرکت خودروها، تاریخ ساخت و هنر این شاعر بر بازدیدکنندگان آن روشن می‌شود . البته در چرخش اول بیت‌ها و در چرخش دوم مصرع‌ها ملاک هستند.

ابیات درج شده روی اضلاح این بنا که در قسمت بالایی بنا نقش بسته شامل این ابیات است؛

ز فردوسی اکنون سخن یاد گیر / سخن‌های پاکیزه و دلپذیر

بزرگی سراسر به گفتار نیست / دو صد گفته چون نیم کردار نیست

به داد و دهش دل توانگر کنید / ز آزادگی بر سر افسر کنید

جز از نیکنامی و فرهنگ و داد / ز رفتار گیتی نگیرید یاد

چهار مصرع درج شده که در قسمت پایین برج ساعت نقش بسته نیز به ترتیب در مصرع اول: چون به سعی و اهتمام مارکار / مصرع دوم: گشت در این برج ساعت برقرار / مصرع سوم: روح فردوسی پی تاریخ گفت و در مصرع چهارم: شادم از کردار نیک مارکار است.

گفتنی است؛ مصرع آخر با بهره‌گیری از حروف ابجد و کاربرد عدد مرکب، تاریخ ساخت بنای ساعت یعنی سال۱۳۲۰ هجری شمسی را یادآور می‌شود.

ساعت تاریخی مارکار یزد هفته ای یکبار کوک می شود. به گفته ی مدیر کل میراث فرهنگی، موتور ساعت مارکار در بالای پلکان چوبی قرار گرفته که با گذشت ۷۰ سال هنوز هم هر هفته این ساعت کوک می شود. به دلیل حمله سوسک های چوب خوار به پلکان بنا این برج طی دو ماه در سال ۱۳۹۴ توسط استاد سیروس هماوندی و زیر نظر اداره میراث فرهنگی مرمت شد.

آدرس ساعت مارکار  : یزد، تقاطع بلوار بسیج و خیابان آیت الله کاشانی، میدان مارکار