gardeshban.ir

محمدصادق رحمانیان - دبیر جایزه احمد اقتداری - با بیان این‌که احمد اقتداری دهم مرداد سال ۱۳۸۷ در نامه‌ای از او خواسته تا با هماهنگی خانم امید اقتداری برخی از کتاب‌های او را چاپ کنند و عواید حاصل از آن را به مصارف فرهنگی برسانند، گفت: در همین نامه نیز به جایزه فرهنگی احمد اقتداری اشاره شده است، که پس از دو سال از درگذشت این دانشمند، تمهیدات این جایزه فراهم شده تا علاوه بر زنده نگه داشتن یاد او، ظرفیت‌های تازه و جدیدی را برای مطالعات در حوزه جنوب ایران ایجاد کنیم.

او با بیان این‌که این جایزه فعلاً به صورت دوسالانه برگزار می‌شود، ادامه داد: دوره نخست جایزه در سال ۱۴۰۲ برگزار می‌شود و تا آن زمان دبیرخانه دائمی این جایزه در شهرستان گراش و مؤسسه فرهنگی هنری هفت برکه مستقر است تا آثار پژوهشگران و نویسندگان را دریافت کند.

رحمانیان با تاکید بر این که داوری این جایزه در سه شکل کتاب، پایان‌نامه و مقاله علمی در حوزه‌های تاریخ جنوب و خلیج فارس، مطالعات فرهنگی و زبان‌شناسی در قلمرو جنوب ایران انجام می‌شود، افزود: منظور از حوزه جنوب جغرافیای سه استان‌ بوشهر، فارس و هرمزگان در محدوده خلیج فارس است که در صورت استقبال و اعلام آمادگی نهادهای فرهنگی، استان‌های خوزستان و کرمان نیز به آن افزوده می‌شوند.

او اضافه کرد: تلاش می‌شود تا از متخصصان و سرآمدان حوزه‌های تخصصی اعلام‌شده برای داوری استفاده شود. ساختار اجرایی این جایزه فرهنگی شامل هیات امنا، دبیر علمی و دبیر اجرایی است که پس از نهایی شدن آیین‌نامه اجرایی، نام هیات امنا و داوران نیز منتشر خواهد شد.

دبیر جایزه فرهنگی احمد اقتداری گفت: در دومین سال‌روز درگذشت ایشان، تأسیس جایزه دوسالانه احمد اقتداری را برای مطالعات خلیج فارس و شناخت جنوب ایران اعلام می‌کنیم. فراخوان این جایزه در روز دهم اردیبهشت همزمان با روز خلیج فارس، در اختیار  دانشجویان، نویسندگان و علاقه‌مندان به شناخت جنوب ایران قرار می‌گیرد.

احمد اقتداری از پیشگامان مطالعات خلیج فارس و جنوب ایران از سال ۱۳۳۴ نخستین پژوهش‌های خود را منتشر کرد. اطلاعاتی که او در زمینه‌های شناخت تاریخ، جغرافیا و فرهنگ جنوب ایران  عرضه کرد، همه بر پایه تجربه‌ها و مشاهدات خود اوست. او با سفرهای دور و نزدیک، مصاحبه، تصویربرداری و یادداشت‌های روزانه خود پژوهش‌های میدانی خود را سامان بخشیده است. اقتداری در کتاب کاروان عمر چنین نوشته است: «می‌توان گفت همه شهرها و دیه‌های کشور را دیدم. همه آثار قدیمی و منابع طبیعی و زیبایی‌های هنری و معماری و تاریخی کشور را با دقت بازدید نمودم. بیشتر مردمان و بیشتر لهجه‌های محلی را دیدم و شنیدم و در کار زبان‌شناسی ایرانی بیش از پیش شور و شوق پیدا کردم. به این نتیجه رسیده بودم که از روی یک واژه قدیمی یا نام یک آبادی یا کوه و دشت و روستا، از مطالعه یک ترانه محلی، از تطبیق یک فعل و ریشه مصدری آن در یک زبان محلی دورافتاده، از دقت در یک اثر تاریخی، از توجه به یک روایت و حکایت سینه‌به‌سینه، حتی از دقت در خطوط چهرۀ یک مرد روستایی یا یک دختربچۀ ایلی می‌توان به تاریخ و تمدن و فرهنگ اقوام مختلف ایران‌زمین با نژادها و زبان‌ها و آداب و رسوم مختلف‌شان پی برد و دانست که این اقوام با هم چگونه ارتباط فرهنگی و فکری و تعلقات ملی و وطنی دارند.»

سفرهای تحقیقاتی احمد اقتداری از خوزستان و بوشهر و کرمان تا سیستان و بلوچستان، نگارش چندین کتاب پرحجم از زندگی و فرهنگ مردم جنوب ایران را به دنبال داشت. تصحیح کتاب‌های سدیدالسلطنه کبابی بندرعباسی، کتاب خلیج فارس (برگزیده جایزه ویژه کمیسیون ملی یونسکو در ایران، سال ۱۳۴۶)، تاریخ مسقط و عمان، بحرین و قطر و روابط آن‌ها با ایران،  دیار شهریاران و خوزستان و کهگیلویه و ممسنی نیز در همین رهگذر قابل بررسی است. عکس‌های او از جوامع، مساجد، خانه‌ها و رودها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا بسیاری از بناهایی که عکاسی ‌شده از بین رفته‌اند و دیگر اثری از آن‌ها باقی نمانده‌ است.

او علاوه بر تاریخ و آثار باستانی علاقه‌مندی خود به زبان‌شناسی و مطالعات فرهنگی را با انتشار کتاب‌های فرهنگ لارستانی و لارستان کهن در سال ۱۳۳۴ خورشیدی نشان داد.

احمد اقتداری پس از سال‌ها زندگی در تهران وصیت کرد او را در زادگاهش گراش فارس به خاک بسپارند. او ۲۷ فروردین‌ماه ۱۳۹۸ در تهران درگذشت و پیکرش پس از تشییع در  دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تهران، سوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸، به شهر گراش منتقل شد تا طبق وصیتش در آرامگاه خاندان دهباشی به خاک سپرده شد.