گردشبان (gardeshban.ir) : تحقیقات زیادی صورت گرفته است و بسیاری از آنها نیز حکایت از این دارند که پروازها حامل بیماری سرماخوردگی هستند. بر اساس گزارشی که والاستریت ژورنال ارائه داده است، حدود ۲۰ درصد از پروازها باعث سرماخوردگی در مسافران میشوند. بر اساس گزارش مجله بهداشت محیط زیست نیز گفته میشود که در هواپیماهای مسافربری حتی در یک روز معمولی نیز سرماخوردگی وجود دارد. توجه داشته باشید که گرچه رعایت نکات پیش رو امری موثر در پیشگیری از بیماریهاست، انجمن بینالمللی حملونقل هوایی درصد ابتلای مسافران به بیماری کرونا در حین پروازها را بسیار اندک عنوان کرده است.
با وجود اینکه نتایج بهدست آمده کمی نامفهوم هستند، اما مجله دوم تاحدودی در خصوص دلایل ایجاد این بیماری گزارشاتی را اعلام داشته است. بر این اساس، دلایل بسیار زیادی وجود دارند که باعث انتقال سرماخوردگی در سفرهای هوایی میشوند که در این بین میتوان به محیط بسته هواپیما، تهویه و رد بدل شدن هوا و موارد مشابه اشاره کرد. البته باید تقصیر اصلی را رطوبت کم هوا در کابین هواپیما دانست.
مقصر اصلی: رطوبیت کم در کابین هواپیما
مجله بهداشت محیط زیست تحقیقات متعددی را در خصوص دلایل انتقال بیماری انجام داده است که رتبه نخست در خصوص انتقال بیماری، مربوط به رطوبت کم در کابین هواپیما میشود و البته این میزان رطوبت در ارتفاعهای بالاتر کاهش بیشتری دارد. تحقیقات نشان دادهاند در هواپیماهایی که هوا بهصورت چرخشی تهویه و منتقل میشود، درصد انتقال بیماری پایینتر است.
ضدعفونی کابین برای پیشگیری از بیماری در هواپیما
بسیاری از هواپیماها در ارتفاعی بین ۳۰ تا ۳۵ هزار پا پرواز میکنند و در این ارتفاع نیز میزان رطوبت هوا به ۱۰ درصد یا کمتر از آن میرسد. در چنین مقدار رطوبتی، مخاط دهان و بینی خشک میشود و عملا توانایی زیادی را نمیتواند از خود برای سیستمی دفاع نشان دهد. همین دلیل باعث میشود که بیماریها بهسادگی وارد بدن مسافران شوند. این سیستم دفاعی اصطلاحا سیستم پاکسازی Mucociliary نامیده میشود و در واقع اولین سیستمی است که در مقابل نفوذ بیماریها به بدن مقاومت میکند و باعث میشود که میکروبها و باکتریها وارد بدن فرد نشوند.
به عبارت دیگر اگر در طول پرواز گلوی خود را مرطوب نگهدارید، در این صورت به احتمال زیاد هیچ میکروب بیماریزایی نمیتواند وارد بدنتان شود. اما خشک نگهداشتن گلو باعث از کار افتادن این سیستم دفاعی خواهد شد و به همین دلیل بیمار شده و مجبور هستید که چند روز در تختخواب بمانید.
نکاتی برای مقابله با بیمار شدن در هواپیما
۱- بدنتان را هدریته نگهدارید
با وجود اینکه آب خوردن در طول پرواز باعث میشود سیستم مخاطی بدن فعال بماند، اما باید بدین نکته نیز توجه داشت که نوشیدن آب زیاد در پروازها باعث ایجاد سردرد در مسافران نیز میشود. مشکلات معده، دلپیچه، خستگی و موارد مشابه از جمله تاثیر نوشیدن آب زیاد در طول پرواز هستند. اما این کار بهطور قابل ملاحظهای سیستم ایمنی بدن را ارتقا میدهد و در این صورت ریسک کمتری در خصوص بیمار شدن وجود دارد.
گفتنی است که نوشیدن آب زیاد در روزهای عادی (بدون پرواز کردن) نیز نقش زیادی در بیمار نشدنتان ایفا خواهد میکند. پس بهتر است زمانی که ورزش میکنید یا مدت زیادی را در برابر خورشید هستید، حتما گاهگاهی آب بخورید. توجه داشته باشید که خوردن چای و سایر نوشیدنیها نیز باعث مرطوب شدن گلو میشود. در حقیقت در طول پروازها بهدلیل کاهش رطوبت هوا، دماغ و گلو بسیار بیشتر از سایر اجزای بدن رنج میبرند.
آب خوردن در هواپیما
گفتنی است که جرعه جرعه خوردن آب در طول پرواز بسیار تاثیرگذارتر از خوردن آب زیاد در طول پرواز یا قبل از آن است. انجام این کار باعث میشود که در طول پرواز، همیشه گلو و سیستم مخاطی مرطوب باشند. استفاده از اسپریهای دماغ (Nasal mists) نیز در افزایش کارایی سیستم دفاعی بدن در طول پرواز نقش مهمی دارند. نوشیدنیهای داغ نیز در فعال نگهداشتن سیستم مخاطی بسیار تاثیرگذار هستند. باید توجه داشت که این روشها، درمان بیماری نیستند، بلکه عواملی بسیار تاثیرگذار در خصوص افزایش کارایی سیستم دفاعی بدن هستند.
۲- دستانتان را تمیز نگهدارید
در اغلب موارد، دستها یکی از اولین عواملی هستند که باعث سرماخوردگی در فرد میشوند و میکروب و آنفولانزا از طریق دستها به فرد منتقل میشوند. البته این موضوع در خصوص روزهای عادی و بدون پرواز نیز صادق است و زمانی که بخشهای گوناگونی نظیر صندلیها، دسته صندلی، شیشهها و موارد مشابه را لمس میکنید، میکروبها به دستانتان میچسبند و با نزدیک کردن دست به دهان، میکروبها نیز به بدن فرد منتقل میشوند و فرد در چند روز آتی احساس بیماری خواهد کرد.
نتایج تحقیقات دانشمندان حاکی از این است که میکروبها و آنفولانزا میتوانند برای چند ساعت روی دست یا صندلیها زنده بمانند. با این اوصاف کنترلر تلویزیون، موبایل، سینی صندلیهای هواپیما و سایر اشیایی که در هواپیما قرار دارند امکان بیماریزا بودنشان وجود دارد. شستن دست با آب گرم و صابون باعث از بین رفتن میکروبها خواهد شد و در این صورت دیگر میکروارگانیسمها نمیتوانند وارد بدن فرد شده و بیمارش کنند.
شستن دست قبل از صرف غذا
باید توجه کرد که دست شستنهای پی در پی تنها مربوط به افراد مشغول در رستورانها و مسافران سفرهای هوایی نیست. دانشمندان و پزشکان مختلف در تلاش هستند تا کمپینی را در این خصوص هدایت کنند که مردم در هر جایی از دنیا همه روزه چندین بار دستان خود را بشویند و این کار را تقریبا همانند غذا خوردن روزانه تکرار کنند. البته انجام دادن این کار در کشورهای در حال توسعه گاهی به فراموشی سپرده میشود که مردم باید این موضوع را حتما رعایت کنند.
قبل از صرف غذا از پاکیزگی دستهای خود مطمئن شوید
در صورت امکان، بهتر است قبل از خوردن هر خوراکی در هواپیما، دستان خود را بشورید. البته انجام دادن این کار بعد از هر پرواز نیز ضروری است. بدون شک کابین هواپیما بسیار کوچک و تنگ است و به همین دلیل بلند شدن از صندلیها و شستن دست در هر بار خوراکی خوردن، تاحدودی غیرممکن است. در چنین شرایطی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها اعلام میکنند که استفاده از تجهیزاتی که ساختار الکلی دارند، میتوانند در تمیز کردن دست مسافران نقش زیادی داشته باشند (وسایلی نظیر ضدعفونیکنندهها).
۳- بهداشت دهان و دندان را فراموش نکنید
در کنار اینکه شستن دستها باعث کاهش ریسک بیماری میشود، باید توجه داشت که استفاده از دهانشویهها نیز در طول پرواز یک لایه ایمنی دیگر را نیز به بدنتان اضافه خواهد کرد و در کنار سیستم مخاطی، باعث جلوگیری از نفوذ میکروبها به بدن خواهد شد. البته توجه داشته باشید که بطری دهانشویه کوچک و مناسب با قوانین حمل وسایل در هواپیما باشد.
۴- از ویتامینها استفاده کنید
اثرگذاری سریع ویتامینها تاکنون اثبات نشده است اما بسیاری از مسافران حاضر هستند سر این موضوع قسم بخورند که استفاده از ویتامینها باعث جلوگیری از سرماخوردگی میشود. Charles Westover که یک بازنشسته بخش مدیریتی در VP است مدعی شده که دو روز قبل از پروازهای خود اقدام به خوردن ویتامین میکند و در این خصوص میگوید:
من هیچ ایدهای در خصوص اینکه ویتامین باعث جلوگیری از سرماخوردگی میشود ندارم، اما در طول صدها و هزاران پروازی که تاکنون داشتهام، اغلب سرماخوردم. به همین دلیل من از ویتامینهای استاندارد استفاده میکنیم و همین باعث میشود که بیمار نشوم.
همان طور که گفته شد، اطلاعات دقیقی در خصوص پیشگیری ویتامین C از سرماخوردگی وجود ندارد اما ممکن است باعث کاهش شدت و مدت زمان آن شود.
۵- از ماسکهای صورت استفاده کنید
میکروبهای موجود در هوا یکی از دو دلیل اصلی سرماخوردگی هستند. به همین دلیل برخی از مسافران از ماسک استفاده میکنند تا از ورودی میکروب به بدن خود جلوگیری کنند. اما باید توجه داشت که استفاده از ماسکهای صورت برای بسیاری از افراد ناراحت کننده است و نمیتوانند چندین ساعت آنها را در مقابل صورت خود قرار دهند. اما با این وجود تاثیر زیادی در جلوگیری از ورود میکروبها دارند.
ضربالمثلی وجود دارد که میگوید خرج کردن ۱ پوند برای پیشگیری بسیار بهتر از پرداخت ۱۱۳ پوند برای درمان است. البته نمونه مشابه این ضربالمثل در فارسی نیز بهصورت پیشگیری بهتر از درمان است وجود دارد.