gardeshban.ir

اسپهبد خورشید ، بزرگ‌ترین طاق طبیعی جهان به شماره ۸۷۳۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و جزو بی‌نظیرترین و منحصربه‌فردترین استحکامات نظامی کشور است. 

این طاق طبیعی با دهانه‌ای به طول ۸۵ متر با بقایای قلعه‌ای کهن در سینه کش کوهی بلند، در نزدیکی روستای بالا دوآب شهرستان سوادکوه از کیلومترها فاصله، خودنمایی می‌کند. 

در دو سوی دهانه داخلی این اثر طبیعی سازه‌هایی مطبق از کف تا زیر طاق با کاربری فضاهایی مسکونی و تدافعی شامل پلکان ، حوض، انبار و آب‌انبار، از جنس لاشه سنگ و ملات آهک و گچ بنا شده است.

تاریخچه و داستان غار

نام اسپهبد خورشید ، نامی است که به نام سلسله های کهن و باستانی کمتر شنیده شده ای چون ” پادوسبانیان ” و ” دابویگان ” گره خورده است. داستان اسپهبد خورشید داستانی است باستانی و آمیخته به افسانه ها، و پر است از رمز و راز و پایداری مردانش. قلعه و غار اسپبهد خورشید در سینه ی کوهی سنگین و باصلابت در منطقه سوادکوه قرار گرفته است.

در حرکت به سوی آن، عمیقا تحت تاثیر طبیعت مغرور، ابهت کوه ها، غار و تاریخ غنی منطقه قرار میگیرید؛ انگار که به یکباره به هزار سال پیش و زمانی که این فرمانفرمای جوان در اوج شکوه و قدرتش می زیسته پا گذاشته اید. اینکه انسان یک هزاره قبل تر از این، چگونه توانسته بدون استفاده از ماشین در دل کوه چنان دژی ایجاد کند که پس از قرن‌ها هنوز پا برجا مانده، بسیار شگفت انگیز است. سفر به غار اسپهبد خورشید آمیزه ای از طبیعت گردی و گردشگری تاریخی است. این غار آدمی را به عمق تاریخ می برد و توامان به طبیعت پیوند می زند.

غار اسپهبد خورشید یا کرکیل دژ در ارتفاعات کوهستان البرز و در منطقه سواد کوه و در مسیر دسترسی به کوهی پر هیبت به نام خطیر کوه قرار دارد. فاصله ی آن با تهران ۱۸۲ کیلومتر است و یکی از جاذبه های مهم و تاریخی گردشگری و طبیعت گردی در استان مازندران محسوب می شود. این غار در متون تاریخی به نام « طاق عایشه گرگیلی دژ » و در زبان مردم منطقه سوادکوه به نام « لاپ کمر » معروف است، لاپ به معنی بریدگی است و چون در دل کوه طاق غار به صورت شکاف و بریدگی است مردمان این نام را بر آن نهاده‌اند. همچنین مردم روستاهای اطراف آن را « دیوکالی » به معنای «لانه‌ی دیو» می نامند. این غار با قطر دهانه‌ای در حدود ۹۰ متر ، بزگترین طاق طبیعی در دنیاست. وقتی بر دهانه غار می ایستید منظره ای منحصر به فرد و خیره کننده از طبیعت منطقه سواد کوه پیش رویتان می بینید، چشم اندازی که که هر بیننده و طبیعت گردی را مسحور شگفتی خود می کند.

اسپهبد خورشید فقط یک غار نیست؛ تاریخ پرفراز و نشیب و داستان هایی غم انگیز و باورنکردنی در دل دارد. در گذشته این غار به عنوان دژی طبیعی، همواره مورد استفاده اسپهبدان طبرستان بوده‌است. اسپهبد خورشید یکی ازسرداران طبرستان بوده است که در زمان حمله اعراب، زن و فرزندان خود را در این غار می‌گذارد و خود راهی جنگ می‌شود. اما اعراب این دژ را محاصره کرده و چون راهی به درون نمی‌یابند آب ورودی به غار را مسموم کرده و همه سکنه‌ی‌ غار از جمله همسر و فرزندان اسپهبدخورشید را قتل عام و دژ را فتح می‌کنند.

طاق اسپهبد خورشید از طاق‌های معروف جهان به شمار می‌آید و در داخل آن قلعه، برج، آتشکده، آب انبار، حمام و تنور وجود دارد که به سبکی بسیار زیبا و با سنگ و ساروج ساخته شده و قدمت آن‌ها به دوره ساسانیان برمی‌گردد. از نکات حیرت‌انگیز این غار ورودی آب به داخل غار است که از بالا دست روستای « کمر پشت » مسیر سنگی را به صورت جوی آب در آورده و آب را از داخل سنگ ها پس از طی مسافت زیاد آن را به داخل غار هدایت می کردند.

جاذبه های گردشگری اطراف غار

از دیگر جاذبه های گردشگری نزدیک به غار اسپهبد خورشید و منطقه سواد کوه می توان کاروانسرای گدوک و قلعه کنگلو را نام برد. در این سفر می توانید لذت پیاده روی در جنگل های سواد کوه را نیز تجربه کنید. علاوه بر این ها جنگل راش نیز در نزدیکی این منطقه قرار دارد که به شما توصیه می کنیم در صورت داشتن فرصت کافی حتما از این جنگل زیبا و خیره نیز بازدید کنید.

اهمیت تاریخی و طبیعی این میراث ملی به گونه ای است که همه ما می بایست در حفط آن بکوشیم. اما متاسفانه در نزدیکی این میراث ملی لودرها و ماشین های سنگین در حال خاک برداری و برداشت نا آگاهانه از معادن شن و ماسه و غیره هستند که این موضوع علاوه بر تاثیر مخرب بر زیبایی های بصری منطقه ، آهسته و به آرامی به اکولوژی منطقه و غار اسپهبد خورشید آسیب می رساند و هم اکنون نیز این تجاوز به حریم و عرصه اثر توسط معادن فلوئورین روی سقف غار و دهانه طاق مشهود است.

بهترین زمان سفر به غار دژ اسپهبد خورشید

از معروف ترین طاق های جهان می توان به طاق غار دژ اسپهبد خورشید اشاره نمود که با ورود به داخل طاق این غار می توان شاهد برج، آتشکده، قلعه، حمام، آب انبار و تنور را مشاهده نمود. جریان آب به داخل غار از جمله ویژگی های ناب این جاذبه گردشگری طبیعی بوده و مسیر سنگی را در اثر جریان و حرکت آب به جوی آب تبدیل شده است. گردشگران و مسافران می توانند با سفر به این منطقه لحظات بسیار نابی را تجربه کرده و از شگفتی های متعددی در غار دژ اسپهبد خورشید دیدن خواهند نمود. با توجه به موقعیت جغرافیایی این غار می توان گفت بهترین زمان سفر و بازدید از غار دژ اسپهبد خورشید فصل تابستان بوده و گردشگران می توانند با در اولویت قرار دادن این ایام در سال در بهترین شرایط اقلیمی و به دور از تغییرات شرایط آب و هوایی در دل کوه ها، صخره ها به تفریح و گشت و گذار بپردازند.

نحوه دسترسی غار دژ اسپهبد خورشید

در سفر به غار دژ اسپهبد خورشید از پیاده روی در جنگل های سوادکوه نهایت لذت را خواهید برد هم چنین پیشنهاد می کنیم فرصت را غنیمت شمرده و در زمان حضور خود در این منطقه حتما از جنگل راش در نزدیکی این جاذبه طبیعی بازدید بعمل آورید. برای دسترسی به غار اسپهبد خورشید بایستی فاصله ۱۸۲ کیلومتری از تهران به مازندران را طی نموده و تا ۱٫۵ کیلومتری جاده فیروزکوه خود را برسانید و با عبور از ورسک و کلیسای اوریم رودبار، سمت راستتان یک خروجی می بینید .این جاده مستقیم به خطیر کوه می‌رسد که غار اسپهبد خورشید در آن واقع شده است. برای رسیدن به اسپهبدان خورشید حدود ۳ ساعت رانندگی پیش رو خواهید داشت.