استان لرستان یکی از بهترین مقاصد طبیعتگردی و آبشارگردی در ایران محسوب میشود. این استان با داشتن بیش از ۵۰ آبشار فصلی و دائمی به سرزمین آبشارها معروف است. بارندگی کافی، وجود رودخانههای پرآب و چشمههای متعدد از دلایل به وجود آمدن آبشارهای تماشایی این منطقه است.
آبشارهای لرستان در مسیر رودخانههای خروشان و در محیط جنگلی و چشمنواز جای گرفتهاند. آبشار بیشه، نوژیان، شوی، سفید آب، سرکانه یا گریت، چکان، وارک و افرینه از معروفترین و زیباترین آبشارهای لرستان است.
در این مقاله قصد داریم به استان زیبای لرستان سفر کنیم و به معرفی آبشارهای لرستان در شهرهای مختلف آن بپردازیم.
آبشار نوژیان یکی از مرتفعترین آبشارهای ایران است
آبشار نوژیان یکی از آبشارهای لرستان است که در منطقه جنگلی نوژیان واقع است. این آبشار با ارتفاع ۹۵ متر از مرتفعترین آبشارهای ایران به شمار میرود. نوژیان از آثار طبیعی و ملی کشور محسوب میشود که در سال ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی و ملی به ثبت رسیده است.
عرض تاج آبشار نوژیان به پنج متر میرسد و آب آن از چشمههای بالادست تأمین میشود. در سمت راست نوژیان رودخانه کوچکی جریان دارد. آبشار نوژیان به آبشارهای وارک و هفت چشمه گریت نزدیک است که بعد از دیدن نوژیان میتوانید به دیدن آنها بروید.
آبشار سرکانه یا گریت که در گویش محلی به آن «تاف» به معنی هفت چشمه گفته میشود، یکی از آثار ملی-طبیعی استان لرستان به شمار میرود. ارتفاع این آبشار پلکانی و زیبا ۱۵ متر و عرض تاج آن ۱۷ متر است.
آبشار سرکانه بر اثر عبور رودخانه ترس گریت از روی ناهمواریهای منطقه شکل گرفته است. این رودخانه در ادامه مسیر خود بهسمت رودخانه سزار میرود.
آبشار دوقلوی وارک در نزدیکی آبشار نوژیان و در کنار روستای دارخاتون و در نزدیکی آبشار نوژیان قرارگرفته قرار دارد. این آبشار زیبا و دلربا با سرازیر شدن از صخرهها و سنگها، صحنه تماشایی و خیرهکنندهای را به وجود میآورد. سرچشمه وارک یک صخره سنگی است که پس از طی حدود ۱۵ متر از صخره دوم فروریخته و آبشار دوم را به وجود آورده است.
ارتفاع آبشار وارک ۵۷ متر و عرض آن حدود ۵۰ متر است. در فصل کم آبی ارتفاع قسمت اول آبشار نوژیان هفت متر با عرض حدود ۱۲ متر و قسمت دوم ۱۵٫۵ متر با عرض ۵٫۵۶ است.
آبشار گُلهو یا آبشار کاکارضا یکی دیگر از آبشارهای لرستان است که در دامنه کوههای الشتر و در میان درهای پوشیده از درختان بلوط قرار دارد. نام این آبشار بهمعنای مکان گلهای خوب است و از دو واژه «گل» و «هو» تشکیل شده که هو در زبان پهلوی بهمعنای نیکو است.
آبشار گلهو حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد و در اطراف آن وجود درختان از درختان سرو و بلوط خودنمایی میکند. در طول مسير آبشار نيز سياهچادرها و رمههای بزرگ عشاير منطقه به چشم میخورد.
آبشار مخمل كوه در دره مخملی و سرسبز مخمل کوه و در تنگه شبیخون قرار گرفته است. این منطقه یکی از مناطق بکر و زیبای خرم آباد به شمار میرود و بهدلیل داشتن سنگ های مخملی رنگ به این نام شناخته میشود.
در میان رشتهکوههای سر به فلک کشیده منطقه «هشتاد پهلو» لرستان آبشار نای انگیز جای گرفته است. آب این آبشار از چشمهسارهای موجود در ارتفاعات کوههای مجاور سرچشمه میگیرد و به درون حوضچهها میریزد. با کوهنوردی میتوانید به سرچشمه اصلی آبشار نای انگیز برسید.
آب آبشار نای انگيز پس از طی کردن مسيری در سمت شرق به رودخانه سزار میريزد، در طول این مسیر آبشارهای دیگر نیز وجود دارد که به آبشارهای سرکانه معروفاند.
در نزدیکی روستای پیرجد، منطقهای صخرهای بههمراه هفت حوضچه طبیعی در مسیر رودخانه وجود دارد که به هفت حوض معروف است. این حوضچهها که به آنها دولین نیز گفته میشود در اثر فرسایش آبی ایجاد شدهاند. آب رودخانه از حوضچهها عبور میکند و در نهایت به حوضچه آخر میریزد. بعد از هفت حوض اصلی که در امتداد هم قرار گرفتهاند، تک حوضهای بزرگ قرار دارند.
آبشار دره گرم یکی دیگر از آبشارهای لرستان و از آثار ملی-طبیعی کشور به شمار میرود. این آبشار از جمله آبشارهای درون شهری ایران است که در طبیعت زیبای مخمل کوه و در منطقه مسکونی قرار گرفته است. آبشار دره گرم بعد از سرازیر شدن بهصورت یک رودخانه امتداد دارد و منطقه دره گرم و شهرک پارسیلون در شمال شهر خرم آباد را از یکدیگر جدا میکند.
آبشار هنی کلا یا آبشار دوم نوژیان است که در منطقه خوش آبوهوای نوژیان خرم آباد قرار دارد. این آبشار تا سالهای اخیر خشک بوده است و اکنون جاری و سرازیر است. وجود کوهها و صخرهها در اطراف این آبشار برای علاقهمندان به کوهنوردی و صخرهنوردی مناسب است.
تنگ پیازه منطقهای سرسبز و تماشایی است که در مسیر جاده الشتر و بریدگی زرین چغا، بهسمت روستای بسطام قرار دارد. این مکان را میتوانید بعد از تنگ حسن و نرسیده به روستای چم تکله ببنید. در تنگ پیازه آبشار و حوضچههای پلکانی وجود دارد. برای رسیدن به این آبشار باید حدود ۶ کیلومتر در دل طبیعت پیادهروی کنید.
در دامنههای کوهی بهشکل دلفین در مسیر خرم آباد به الشتر چند آبشار زیبا وجود دارد که آبشار طلایی یکی از آنها است. این آبشار این آبشار زیبا و کوچک از میان حفره غار مانندی در دل کوه بهسمت حوضچه سرازیر میشود. در دیوارههای آبشار طلایی گیاه بسیار زیبای پرسیاوشان دیده میشود.
آبشار آب سفید عروس آبشارهای ایران شناخته میشود
آبشار آب سفید یکی دیگر از آبشارهای لرستان است که عروس آبشارهای ایران شناخته میشود. این آبشار در دامنههای غربی رشتهکوه سرفراز اشترانکوه و کنار قالیکوه قرار دارد. سفیدآب از دل صخره بیرون میآید، به پایین سرازیر میشود و به رود رودبار لرستان و سرانجام به دز میپیوندد.
ارتفاع آبشار آب سفید حدود ۶۵ متر و عرض تاج آن در فصل پر آبی حدود هشت متر است. امتداد مسیر رسیدن به این آبشار، زیارتگاه مومد حسن قرار دارد که در میان بختیارینشین این منظقه قابلاحترام است
آبشار برنجه شول آباد یا تاف یکی دیگر از آبشارهای لرستان است. این آبشار مرتفع از سه طبقه تشکیل شده و ارتفاع آن بهطور دقیق مشخص نیست؛ البته گفته میشود که از قله کوه تا دامنه، ۷۹۶ متر است. اگر بهطور تقریبی ارتفاع این آبشار ۸۰۰ متر باشد، لقب بلندترین آبشار آسیا به این آبشار زیبا تعلق میگیرد.
وجود گیاهان و درختانی گردو، انگور وحشی، گلابی کوهی، تمشک در طراف آبشار برنجه چهرهای زیبا به آن هدیه کرده است. اگر اردیبهشت به دیدن آبشار تاف میروید پیشنهاد میکنیم از ارتفاعات کوه برنجه و تماشایی لالههای واژگون غافل نشوید. علاوه براین میتوانید کوهنوردی در این منطقه خاطرات خوبی را برای خود رقم بزنید.
آبشار چکان در نزدیکی روستاهای حسینآباد و دهقادی و مشرف به دره چکان جای گرفته است. این آبشار از درون غاری بیرون میآید و با فورانهایی به طول ۱۰ متر بهسمت پایین سرازیر میشود. ارتفاع آبشار به ۳۰ متر و عرض تاج آن به چهار متر میرسد.
آبشار چکان بعد از آبیاری زمینهای کشاورزی با چشمه داسار یکی میشود و رودخانه چکان را به وجود میآورد و در انتها به رود زز میپیوندد. وجود پوشش گياهی و درختانی چون گردو، زالزالک، گلابی، چنار، كيكم، بيد، بلوط منظره زیبایی به چکان بخشیده است. در دو تا سه كيلومتری آبشار چکان امامزاده ابوعلی (ع) قرار دارد
آبشار بیشه یکی از معروفترین آبشارهای لرستان است
آبشار بیشه یکی از زیباترین آبشارهای ایران است که در منطقهای چشمنواز و تماشایی جای گرفته است. این آبشار در نزدیکی جنگلهای پهناور بلوط و روستای زیبای بیشه قرار دارد و عبور ریل قطار از میان این طبیعت بکر، منظره دلنواز و زیبایی را به وجود آورده است.
آبشار بیشه از چند آبشار کوچک تشکیل شده است که از میان کوه و درختان بهسمت پایین سرریز میشود و در به رودخانه دائمی و پر آب سزار میریزد. ارتفاع بیشه تا نقطه برخورد به زمين ۴۸ متر و عرض تاج آن ۲۰ متر است. در کنار آبشار بیشه امکاناتی چون پلاژ، چادر، بازار چه محلی، تلفن، آب، برق، خانه بهداشت و پاسگاه انتظامی وجود دارد.
آبشار شوی بزرگترین آبشار خاورمیانه محسوب میشود
آبشار شِوی یا تله زنگ که در زبان محلی طاف شوی نام دارد در مرز دو استان لرستان و خوزستان و در بین کوههای سر تنگ قرار دارد. این آبشار ۱۰۰ متر ارتفاع و ۴۰ متر عرض دارد و از سه آبشار تشکیل شده است. شوی بزرگترین آبشار خاورمیانه به شمار میرود و به نیاگارای ایران معروف است.
آب آبشار شوی از درون غار در دل کوه بیرون میآید و با سرازیر شدن به داخل حوضچه و عبور از میان درختان انجیر، بید، مو، افرا و بلوط به دریاچه سد دز میپیوندد. در نزدیکیهای آبشار شوی دو آبشار دیگر نیز وجود دارد. آبشار دوم یا سنگ مار در فاصله ۱۵ دقیقه از آبشار شوی واقع است و آبشار سوم سرسره نام دارد.
آبشار فصلی از نادر یا دره اسپر در منطقه کوهستانی و جنگلی در شرق تنگه ازنا قرار دارد. آبشار از نادر، پس از جاری شدن از ارتفاعات در مسیر رودخانه به حرکت درمیآید. در اطراف این آبشار چشمههای فصلی و دائمی متعددی میجوشد که در کنار پوشش جنگلی و بلوط زیبایی دوچندانی به این منطقه میدهد.
آبشار آب گرمه که به نامهای بیشه گرمه و چم چیت نیز شناخته میشود در ۱۰ کیلومتری آبشار بیشه واقع شده است. مسیر دسترسی به این آبشار خاکی و بسیار بکر و در این راه آبشارهای پلکانی کوچکی وجود دارد. ارتفاع این آبشار بیش از ۲۰ متر و عرض تاج آن ۱۰ متر است.
گلهای نرگس، زنبق، نعنا و پونه از جمله گیاهانی با خاصیت درمانی هستند که در اطراف آبشار آب گرمه دیده میشود. خرس قهوهای، پلنگ، گرگ، گراز، اسبهای وحشی و بز کوهی نیز از گونههای مختلف جانوری این منطقه به شمار میرود.
آبشار افرینه، لقب آبشار عریض در میان آبشارهای لرستان از آن خود کرده است
در نزدیکی بزرگراه خرم آباد به انديمشک و در حوالی روستای افرینه یکی از شگفتانگیزترین آبشارهای لرستان جای گرفته است. آبشار افرینه بهصورت نیمدایره است و بهدلیل آن که بهسمت پایین سرازیر نمیشود و از لالهبهلای صخرهها عبور میکند، لقب آبشار عریض را به خود گرفته است. آب این آبشار از رودهای افرینه و چشمک تأمین میشود و سپس به رودخانه کشکان میپیوندد.
آبشار دره گرگ در میان رشته کوه مهله و در تنگهای باریک جای گرفته است. علت نامگذاری این آبشار فصلی به دره گرگ، وجود دستههای گرگ در گذشته بوده است. آبشار دره گرگ از ارتفاع حدود ۳۰ متری به داخل حوضچهای به شعاع چهار متری میریزد.
آبشار چشمه گوش، چشمه گوشه یا آبشار واشیان از جمله آبشارهای فصلی و پلکانی لرستان است که در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد. ارتفاع بلندترین آبشار واشیان به ۳۰ متر میرسد.
در اطراف آبشار چشمه گوش، انواع گیاهان خوراکی، دارویی، صنعتی، درختان میوه و انواع درختان صمغی دیده میشود. درخت ون یا سقز، درختچه بادام، بوته کتیرا،گون و بلوط از گونههای این منطقه است.
دره کول چپ یکی از جاذبههای طبیعی لرستان است که در نزدیکی رکه در خود آبشارهای تماشایی را جای داده است که آبشار زیبا و زلال کول چپ از جمله آنها است. ارتفاع این آبشار ۹۲۳ متر از سطح دریا است. دسترسی به این آبشار حدود یک ساعت پیادهروی لازم است.
آبشار غسلگه که یکی از آبشارهای لرستان است که در گویش محلی به آن خسلگه یا حسن گار گفته میشود. ارتفاع این آبشار هفت متر است و در میان منطقهای کوهستانی قرار دارد. آب این آبشار از چشمهای در کوه بزکن تأمین میشود و به داخل حوضچهای به مساحت تقریبی ۲۵ مترمربع میریزد.
آبشار غسلگه در گذشته یک مکان مقدس برای فرقه اهل حق به شمار میرود است و بقعه یکی از رهبران این فرقه معروف به حسن گاویار در نزدیکی آن قرار دارد که زیارتگاه مردم منطقه محسوب میشود.
مهراب کوه یکی از مناطق بکر و طبیعی شهرستان دلفان است که آبشاری زیبا به نام داله لان را در آغوش خود جای داده است. این آبشار بیش از ۵۰ متر ارتفاع دارد و از آنجایی که در اطراف آن آشیانه عقابها وجود دارد به این نام خوانده میشود.
در زبان محلی نیز به این آبشار تاف داله لان گفته میشود. تاف به معنی آبشار و دال نیز در زبان لكی به معنی عقاب و لان مخفف لانه به معنی خانه و آشیانه است.
آبشار کبوتر لو یا کبوتر لانه که در گویش محلی کموتر لو خوانده میشود که در یکی از مناطق مهم طبیعتی لرستان و در جوار منطقه حفاظتشده اسبی کوه خرمآباد قرار دارد. این منطقه از زیستگاههای پلنگ ایرانی به شمار میرود.
استان لرستان آبشارهای فراوانی دارد. آبشارهای تنگه شگفتانگیز شیرز، آبشارهای تیندر، لوچ، چونگ شنه، دره ماهی، مبارک آباد و ماهیچال در الیگودرز و آبشار روستای پيردوستی در شمال نورآباد نيز از دیگر آبشارهای لرستان به شمار میرود.
آبشار یخ میزند، با فریاد سنگفروش، زیر رگ راه میرود، ستم چکش به سنگ، نفس تازه میکند استخوان، تا گیسوان آبی آبشار دوباره شانه شوند، با نوازش آفتاب، تا مسیر باز شود، به رودخانه زندگی، نفس تازه کند، زمان زیر سنگ...