طی آخرین رتبه بندی پاسپورت های جهان ۲۰۲۱ اعلام شده با ارزشترین پاسپورتهای دنیا، پاسپورت کشور ژاپن صدر جدول این ردهبندی را مانند دو سال اخیر کسب کرد.
سازمانهای معتبر در رتبهبندی پاسپورتها در دنیا
از اوایل قرن جدید میلادی، چندین مؤسسه مهاجرتی دنیا بر اساس معیارهایی مشخص، رتبهبندی پاسپورتهای تمامی کشورهای دنیا را آغاز کردند که دو شرکت معتبر از بین آنها بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند. ابتدا شرکت هنلی (Henley) از سال ۲۰۰۶ این رتبهبندی را آغاز کرد و سپس در سال ۲۰۱۴، شرکت آرتون (Arton) نیز به این شرکت پیوست.
تفاوت عمده این دو رتبهبندی، تعداد کشورهایی است که هرکدام از این دو مؤسسه به رسمیت میشناسند. شرکت آرتون، ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل را همراه با ۶ منطقه خودمختار از قبیل موناکو و تایوان را تنها به رسمیت شناخته که مجموع آنها ۱۹۹ رده را شامل خواهند شد. اما شرکت هنلی تمامی کشورهای موجود در دنیا که ۲۲۷ کشور هستند را مورد بررسی قرار میدهد، که ۲۸ کشور بیش از رتبهبندی شرکت آرتون مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
معیارهای ارزش پاسپورت هر کشور
برای ارزشگذاری روی پاسپورت هر کشور، معمولاً در میان سازمانهای مربوطه، معیارهای ثابتی وجود دارد. امکان دارد ارزش هرکدام از این معیارها برای هر کشور هر ساله تغییر پیدا کرده و جایگاه این کشورها نسبت به این تغییرات صعود یا سقوط را تجربه کند. اولین و شاید مهمترین معیار ارزش هر پاسپورت، قدرت سفر بدون ویزا برای دارندة آن خواهد بود. به این معنا که شهروند هر کشوری با پاسپورت خود به چند کشور بدون محدویت میتواند سفر کند. تعداد این مقاصد سفر میتواند هر ساله تغییر پیدا کرده، یعنی کم یا زیاد شود که بهطور مستقیم در رتبه آن پاسپورت تأثیر خواهد گذاشت.
معیار بعدی، شرایط سیاسی و اقتصادی و نیز اجتماعی هر کشور است که میتواند بهطور واضح بر ارزش پاسپورت آن کشور تأثیر زیادی داشته باشد. معمولاً، کشورهایی که از لحاظ سیاسی و اقتصادی شرایط غیر پایداری را تجربه میکنند یا جنگ داخلی در آنها جریان دارد، ارزش پاسپورت کمتری داشته و کشورهایی که بهسمت توسعه و پایداری سیاسی حرکت میکنند رتبه بالاتری را هر ساله کسب خواهند کرد.
رتبه بندی پاسپورتهای جهان
در سال ۲۰۲۱ و طی آخرین رتبه بندی پاسپورت های جهان ۲۰۲۱ اعلام شده با ارزشترین پاسپورتهای دنیا، پاسپورت کشور ژاپن صدر جدول این ردهبندی را مانند دو سال اخیر کسب کرد. شهروندان این کشور بدون اخذ ویزا میتوانند به ۱۹۳ کشور سفر کنند. این تعداد در سال گذشته ۱۹۱ مقصد بود. بدین ترتیب، شهروندان ژاپنی نسبت به شهروندان افغانستان که در انتهای این ردهبندی قرار گرفته است، میتوانند بدون گرفتن ویزا به ۱۶۷ کشور بیشتر سفر کنند.
رتبههای بعدی در این ردهبندی را پس از ژاپن، دو کشور آسیایی دیگر، یعنی سنگاپور و کرهجنوبی، کسب کردهاند. پس از آنها بالاترین امتیازها را در سال ۲۰۲۱، کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا و کانادا مانند سالهای اخیر به دست آوردهاند. در انتهای این جدول، از ۱۰ کشور آخر، ۸ کشور از قاره آسیا و ۲ کشور از قاره آفریقا جای گرفتهاند.
رتبهبندی پاسپورتها و تأثیر شیوع همهگیری بر آن
با مشاهده رتبهبندی پاسپورتهای دنیا در چند سال اخیر، و شیوع پاندمی کووید ۱۹ در دو سال اخیر، نهتنها تغییرات ناچیزی در این رتبهبندی مشاهده شده است بلکه اکثر کشورهای بالای جدول ردهبندی به تعداد مقصدهای قابل سفر خود بدون ویزا نیز اضافه کردهاند. بهطور ضمنی میتوان این طور نتیجه گرفت که همچنان ارزش پاسپورت یک کشور و سفر آزادانه به نقاط مختلف دنیا یک مزیت غیرقابلانکار برای آن کشور، حتی در دوران محدودیت سفر، به حساب آمده و درخواست برای اخذ پاسپورت این کشورها با شرایط کنونی نیز در حال افزایش است.
رتبه ایران در ردهبندی پاسپورتهای دنیا در سال ۲۰۲۱
شاید برای ما همچنان این اهمیت داشته باشد که جایگاه پاسپورت ایرانی در سال ۲۰۲۱ کجاست و نسبت به سال گذشته چه تغییری داشته است؟
در رتبهبندی با ارزشترین پاسپورتهای دنیا در سال ۲۰۲۱، کشور ایران در جایگاه ۱۰۱ و در کنار کشور بنگلادش قرار گرفته و شهروندان کشور ما میتوانند بدون اخذ ویزا به ۴۱ کشور سفر کنند. نسبت به سال گذشته، جایگاه ایران یک پله سقوط کرده است، در حالی که در سال ۲۰۲۰ رتبه ایران سه پله صعود را نسبت به سال ۲۰۱۹ تجربه کرده بود.
پاسپورت دوم و آزادی سفر بیشتر
بسیاری از شهروندان کشورهایی که همواره در انتهای رتبهبندی باارزشترین پاسپورتها قرار میگیرند، هم برای آزادی سفر بیشتر و هم برای مهاجرت معمولا به کشورهایی چشم دوختهاند که بهطور معمول در صدر این جدول قرار دارند. البته باید در نظر داشت که برای اخذ پاسپورت هرکدام از کشورهای بالای این جدول، کدامیک برای مهاجرت شرایط بهتری داشته و همچنین کدامشان برای متقاضی مناسبتر خواهد بود. در حال حاضر، برای شهروندان ایرانی که میخواهند پاسپورت با ارزشتری را بهعنوان پاسپورت دوم خود کسب کنند، مهاجرت به آمریکا و کانادا از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
اقامت سرمایهگذاری آمریکا، طی چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از صاحبان کسبوکار ایرانی قرار گرفته است. این برنامه که با نام EB5 در آمریکا شناخته میشود، اجازه میدهد یک سرمایهگذار خارجی با خرید مقدار معینی از سهام یکی از پروژههای تعیین شده از سوی دولت آمریکا، برای خود و خانوادهاش اقامت دایم آمریکا یا همان گرین کارت آمریکا را به دست آورد.
کشور کانادا نیز با برنامههای متنوع مهاجرتی خود، در چند سال گذشته مقصد بسیاری از مهاجران ایرانی بوده است. در حال حاضر، ثبت شرکت در کانادا و اقدام از طرق تاسیس یک کسب و کار در این کشور مناسبترین گزینه برای ورود و اخذ اقامت دایم این کشور است.
مجموعه «EndVisa» با سالها تجربه در امور مهاجرتی، در دسترس افرادی است که برای آزادی بیشتر سفرهای خود با کمترین هزینه و در اسرع وقت میخواهند پاسپورت با ارزش کشوری دیگر را کنار پاسپورت ایرانی خود داشته باشند.