گردشبان (gardeshban.ir) : هر کدام از آثار تاریخی و میراثفرهنگی حامل پیامی از چگونگی زندگی، نبرد انسان برای زندهماندن در طول تاریخ، تلاش برای رفع نیازهای خود، نبرد برای غلبه بر طبیعت و… است که شناخت این هویت و تاریخ میتواند غنای فرهنگی هر جامعه را زمینهساز شود.
آثار باقیمانده از گذشتگان که غیرقابل جایگزینی و منحصر بهفرد هستند، همچون رد پایی است که برای تداوم خط حرکت فرهنگی و تکامل تمدن بشری راهگشا بوده و حفظ و نگهداری از آنها به دلیل اهمیت این آثار و ارزش و جایگاه آنها در بین نسلها، وظیفهای عمومی به شمار میرود تا بتوانیم با حراست از این آثار امانتدار شایستهای برای نسلهای بعدی باشیم.
بدیهی است تلاش برای فرهنگسازی و آموزش همگانی برای بالا بردن فرهنگ نگهداری از آثار باستانی و تاریخی از مهمترین راهکارهای حفاظت از میراثفرهنگی در کنار تحقق رسالتهای تعیینشده برای نهادهای دخیل در این حوزه با اقداماتی همچون نگهداری از این آثار در موزهها و حراست از ابنیهها و آثار تاریخی به شمار میرود.
با توجه به اهمیت حفاظت از میراثفرهنگی، موزهها به عنوان محلی مهم برای تبادل فرهنگی، هنری، علمی، آموزش، حفظ آثار و میراث ملموس و ناملموس و غنیسازی فرهنگی و ایجاد درک متقابل و همکاری بین مردمان تشکیل و آثار تاریخی به عنوان زینتبخش این مکان در معرض دید عمومی قرار گرفت تا نگهداری آثار گذشتگان و نمایش و انتقال آنها به آیندگان از این طریق میسر شود.
در استان اردبیل نیز با توجه به تعدد آثار و ابنیههای تاریخی و باستانی با قدمت تمدن بشری که بیانگر پیشینه تاریخی ارزشمند آن است، ضرورت توسعه موزهها برای نمایش تاریخ و تمدن منطقه و انتقال آن به نسل حاضر و آینده را نشان داد که در همین راستا در سال گذشته تعداد موزههای استان به ۱۵ مورد افزایش یافت تا گامی در راستای تحقق شعار اردبیل استان موزهها برداشته شود.
علاوه بر توسعه موزهها، با توجه به میراث فرهنگی منحصر به فرد منطقه بخشی از فعالیتهای سال گذشته در این حوزه شامل ثبت ۳۶ اثر ملی، مرمت ۲۵ بنای تاریخی، ثبت و ساماندهی ۸۳۴۱ قلم از اموال تاریخی فرهنگی، انجام چهار کاوش باستانشناسی، ثبت ۳۶ اثر از استان در لیست آثار ملی، ثبت دو پایگاه ملی کنزق و شهر یری و بسیاری اقدامات دیگر است.
وجود میراث جهانی شیخ صفیالدین اردبیلی با معماری منحصر بهفرد و اهمیت خاندان صفویه در ایجاد وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور که سالانه گردشگران مختلفی را از جای جای دنیا به سوی اردبیل روانه میکند بیانگر اهمیت جایگاه استان در حوزه تاریخ و تمدن و آثار و ابنیهها در این حوزه است که برای توسعه این مجموعه جهانی نیز سالانه اقدامات گستردهای به شکل دقیق و کارشناسی انجام میشود.
اهمیت میراثفرهنگی به قدری است که برای حفاظت و نگهداری از آنها باید بودجه و وقت بسیار در نظر گرفت و با آموزشهای عمومی و ایجاد حساسیت همگانی در بین مردم زمینه آشنایی آنها با تاریخ و تمدن بشری را با بازدید از موزهها و فرهنگسازی فراهم آورد که خوشبختانه آمار بازدید از موزهها و ابنیههای تاریخی و فرهنگی استان در سالهای اخیر (به استثنای ایام شیوع کرونا) بیانگر موفقیتآمیز بودن فعالیتها در این حوزه است.
توسعه فعالیتهای آموزشی و اطلاعرسانی برای حفاظت از میراثفرهنگی در بین مردم، مرمت و حفظ آثار و ابنیههای تاریخی، غنای موزهها، معرفی آثار باستانی و تاریخ و تمدن منطقه، برگزاری برنامههای غنی فرهنگی و مناسبتی در بناهای تاریخی، ثبت ملی آثار، اجرای طرحهای کاوش باستانشناسی برای شناسایی نقاط ناشناته تمدن بشری درمنطقه و… همچنان از اهداف پیش رو برای حفاظت از میراث فرهنگی و ادای دین به گذشتگان است که در استان دنبال میشود.
نادر فلاحی
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان اردبیل