گردشبان (gardeshban.ir) : همانطور که در بخشهای مختلف جهان با تنوع زیاد زبان، چهره و مزههای غذایی… آشنا میشویم؛ رو به رو شدن با تنوع پوششی نیز برایمان دور از تصور نیست. گاه این پوششها در مراسم مذهبی و گاه در جشنهای خاص مثل عروسی کاربرد دارند. برخی از این پوششها به دلیل اینکه شاید کمتر در رسانهها با آنها مواجه شدهایم ممکن است برایمان جالب و حتی عجیب باشد.
به علت وجود قبیلههای گوناگون در جهان، تنوع پوششی زیادی در جهان وجود دارد که در این مقاله نمیگنجد. اما در ادامه به ۵ پوششی که در عین گستردگی، کمتر به چششممان آمده است میپردازیم.
پوشیدن لباسهای رنگی قبیلهی ماسای
از پوششهای متفاوت و عجیب میتوانیم به قوم ماسای اشاره کنیم. قوم مشهور ماسای در مرز میان کنیا و تانزانیا هستند و در دشتهای دامنهی کوه کلیمانجارو زندگی میکنند. این قوم که از طریق دامپروری امرار معاش میکنند از لحاظ پوشش و ظاهر، تفاوتهای بارزی با دیگر اقوام ساکن آفریقای سیاه دارند. مثلا بسیاری از ماساییها در تانزانیا تا همین اواخر، صندلهای سادهای میپوشیدند که از پوست گاو ساخته شده بود.
در دشتهای وسیع این منطقه، پوشش رنگی این قوم بسیار چشمگیر است. در واقع یکی از هنرهای اصلی این قوم، منجوق دوزی رنگیست که از سنت قدیمی آنهاست. به وسیلهی این هنر رنگهای شاد، در پوشش لباس این قوم خودنمایی میکند.
منجوقهای رنگی درپوشش قبیلهی ماسای
هنر منجوق دوزی در تاریخ ماساییها سابقه طولانی دارد و توسط زنان، نسل به نسل به امروز رسید است. در واقع زنان این سرزمین به واسطهی این منجوقهای رنگی، هویت و موقعیت اجتماعی افراد را بیان میکنند. همانطور که گفتیم رنگهای شاد درلباس قوم ماسای به شدت پر کاربرد است. این تنوع رنگی منجوقها، بر گرفته از موضوعات مختلف و در واقع نمادی در اذهان مردم است. به عنوان مثال در لباس، رنگ سفید نشان صلح، رنگ قرمز نمادی از خون، جنگ و شجاعت و رنگ آبی نماد آب است.
تا قبل از تماس با اروپاییان، مهرهها و منجوقها بیشتر از مواد اولیه محلی تولید میشدند. مثل صدف، عاج فیل، آهن، ذغال، خاک رس، مس و برنج. ولی امروزه به دلیل صادرات محصولاتشان مهرهها و منجوقهای رنگی صیقل داده شده ترجیح داده میشود.
پوشش رنگی و جالب قوم ماسای
پوشش قیمتی و لباس سنتی مغولیان
پوشش مغولان برگرفته از لباسهای آسیای میانه است. هرچند که لباسهای روزانهی مغولان به سمت پوشش عادی مردم جهان کشیده شده است.
دیل Deel (اسم لباسهای سنتی مغولیان) متناسب با فرهنگ، آب و هوای مغولستان طراحی شده. همانطور که میدانید مغولستان زمستانهای طولانی، سرد و خشک دارد و بهطور کلی کشوری سرد، مرتفع و بادخیز است. از طرفی سبک زندگیشان بسیار پر تلاطم و هیجانی است.
با این وجود، آنها خواستار لباسی هستند که در کنار محدود نشدن فعالیت جسمیشان، آنها را در مقابل باد و سرما محافظت کند؛ بنابراین پوشش سنتی دیل، بهترین گزینه برای آنهاست. در میان اکسسوری لباس انها، کلاه بسیار مورد توجه است و اغلب کلاههای سنگینی بر سر میگذارند.
یکی از دلایل اصلی کلاههای سنگین ممکن است این باشد که در اندامهای انسانی، سر، از نظر مغولان به عنوان نماینده بدن و روح تلقی میشود.
لباس سنتی زنان مغولی
نکته مهم و قابل توجه در پوشش زنان اقوام مختلف مغولی، کلاهها و سرپوشهای آنهاست. در جامعهی باستان، کلاه مغول یکی از بارزترین نشانههای هویت اجتماعی بود و در واقع جایگاه و سطح اجتماعی آنها را نشان میداد. قبیلههای متعدد در مغولستان، باعث تنوع ظاهری در کلاههای آنها شده است. در واقع هر قوم و قبیلهای سرپوش مختص به خودش را دارد؛ که بیش از ۴۰۰ نوع کلاه مغولی ثبت شده است.
شاید تأثیرگذارترین آرایش مو وسرپوش مربوط به زنان متاهل خلخا باشد. این سبک یادآور شاخ گاو است؛ که برای مغولیها، گاو نشان دهنده آزادی عشایری است. به این صورت است که دسته موی ابریشمی به دو قسمت تقسیم میشود که با نقره و سنگهای فیروزهای و مرجانی قیمتی آراسته میشود. در نهایت بر روی سر کلاهی از جنس مخمل با فرم خاص با تزیینات سنگ و نقره گذاشته میشود.
لباس پوشیدن سیکها و قوانین آیینشان
در این بخش عمامههای عجیب و بزرگ پیروان آیین سیک مورد بحث ما است. سنت عمامه بر سر گذاشتن، از زمانهای دور حدود چهار هزار سال قبل و به منطقهی بینالنهرین و هند باستان بازمیگردد. سیک دینی بر پایه یکتا پرستی است که در منطقه پنچاب در شمال شبه قاره هند در سده ۱۵ میلادی پدید آمد است.
پوشش لباس این آیین چند قوانین ثابت دارد؛ مثل: به همراه داشتن دستبند فلزی یا عمامه بر سر گذاشتن در همه شرایط و کوتاه نکردن موهای خود. در واقع عمامه، پوششی است تا موهای خودشان را در آن نگهداری کنند. داشتن موی بلند نیز نماد قداست است و قدرت معنوی محسوب میشود. هر چند که برخی بر این باور هستند که عمامهها در جنگهای قدیم، محافظی در برابر ضربات شمشیر بوده است. همچنین سلاحهای سرد کوچک خود را در این عمامهها مخفی میکردند.
عمامههای بزرگ و عجیب سیک
در بین این عمامه گذاران برخی از افراد هستند که از این نشانهی پوششی برای مطرح شدن در سطح جهانی استفاده میکنند. برای عمامههای سیک که به نسبت حجیمتر از عمامههای روحانیون ما است پارچهای به طول حدود ۴۰ متر لازم است. ولی برخی از این عمامهها تا متراژ ۳۰۰ متر و حتی بیشتر، طول دارد.
برطبق رکوردهای جهانی گینس، در سال ۲۰۱۰ یک نیهانگ به نام سرگرد سینگ یک عمامه ۴۰۰ متری بر سر داشت که وزن آن ۳۵ کیلوگرم بود.اما اکنون بزرگترین عمامهی جهان متعلق به آوتار سینگ است که در گینس ثبت شده است. عمامه بزرگ او بیش از ۴۵ کیلوگرم وزن دارد و در حالت باز شده طول آن به اندازه ۱۳ خط استخر شنای المپیک (حدود ۶۴۰ متر) است. وی به دلیل ارتفاع زیاد عمامه اش برای رفت و آمد مجبور است فقط از موتور سیکلتش استفاده کند.
عمامههای غول پیکر برخی از پیروان سیک
پوشش عجیب پیروان مذهب وودو در آیین سالانه
در غرب آفریقا در کشور بنین در سال ۱۹۹۰ وودو Voodoo به عنوان یک مذهب رسمی شناخته شد. از آن زمان به بعد سالانه جشنوارههایی به مناسبت پایهگذاری این مذهب برگزار میشود. پیروان این مذهب معتقد هستند که همهی عالم از یک موجود افضل سرچشمه گرفته است و جهان زندگان و دنیای مردگان کاملاً به هم پیوسته است.
هر ساله در ماه ژانویه در سواحل شهر اویدا Ouidah جشنهای اصلی به پا میشود. این رنگارنگترین و پر جنب و جوشترین رویداد در بنین است که همراه با رقص و ساز است. در این مراسم رقصندگان نقابدار بر این باور هستند که با این پوشش، روح اجداد گذشتهی قبیلهی خود را به تصویر میکشند. این ارواح همیشه شاهد و ناظر زندگی آنها هستند و در واقع به مثابه یک راهنما عمل میکنند.