گردشبان (gardeshban.ir) : بنای نیوگرنج در ایرلند، در دره رودخانه بوین در حدود 25 مایلی شمال ایالت دوبلین، یکی از مشهورترین مکانهای نئولیتیک (مربوط به دوران نوسنگی) جهان است. این بنا که در اصل یک گورستان ساخته شده از تخته سنگ های بزرگ است، به عنوان میراث جهانی ایرلند در یونسکو نیز ثبت شده است.
نیوگرنج در شهرستان میث ایرلند قدیمی تر از استون هنج و اهرام مصر است و علیرغم اینکه یکی از بناهای باستانی کمتر شناخته شده است به همان اندازه مهم است. ساختار دایره ای چشمگیر به حدود 3 هزار و 200 سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد و برخی نیز آن را به 5 هزارسال پیش نسبت میدهند.
به دلیل پوشیده شدن از چمن در نگاه اول به راحتی می توان آن را یک تپه بزرگ دانست اما در واقع یک مقبره است. باستان شناسان این سازه را سالها مورد مطالعه قرار داده اند اما همچنان نظرات مختلفی درباره آن وجود دارد. در حفاری ها چندین سرنخ در مورد چگونگی عملکرد اشیای دفن شده کشف شده است، از جمله بقایای اسکلت و اشیای درون قبر مانند گردنبندهای مرمر.
برخی دانشمندان معتقدند که این مکان "آیین مردگان" برای یک آیین باستانی است که در اطراف پرستشگاه اجداد متوفی بنا شده است. برخی دیگر فکر می کنند این سازه بر اساس اعتقادات مربوط به نجوم ساخته شده و ورودی آن با طلوع خورشید در انقلاب زمستانی همسو است. در این زمان از سال، داخل مقبره از طریق تعبیه سقف واقع در بالای محفظه داخلی پر از نور می شود.
دانشمندان در ابتدا از این حفره گیج می شدند تا اینکه فهمیدند که قرار است در کوتاه ترین روز سال نور به اتاق می رود. رمز و راز کشف نشده دیگر، مدت زمان ساخت این سازه است، بعضی از کارشناسان مدت زمان پنج ساله و برخی دیگر حداقل 30 سال را تخمین می زنند. نیوگرنج در سال 1993 به عنوان میراث جهانی یونسکو اعلام شد و گردشگران می توانند از آن بازدید کنند.