گردشبان (gardeshban.ir) : کوهنوردی یکی از مفرحترین ورزشهای هوازی است که علاوه بر تاثیر در بعد جسمانی، در روح و روان افراد هم تاثیر مثبتی دارد و از آن جا که در طبیعت انجام میشود به انسان این فرصت را میدهد تا با برخورداری از فضای طبیعت و هوای پاک و سالم سلامت جسمی و روحی خود تضمین کند. کوهنوردی سیستم قلبی و ریوی افراد را درگیر میکند و در بالا بردن ظرفیت و توان این دستگاهها تاثیر بسزایی دارد و از بروز مشکلات تنفسی و قلبی جلوگیری میکند. با ما همراه باشید تا با فواید کوهپیمایی آشنا شوید .
کوهپیمایی هورمونهای آدرنالینی که از یک هفته کاری پر استرس در بدن تولید شده است را آزاد میکند و باعث کاهش استرس و اضطراب میشود . کوهپیمایی هر نوع ورزش، خطر ابتلا به فشار خون، دیابت و انواع بیماریهای قبلی را به شدت کاهش میدهد و میتواند تراکم استخوان را افزایش دهد و به طور موثر اثرات ناشی از پوکی استخوان را معکوس کند.
مویرگهای بدن در شرایط عادی و در موقع استراحت به مقدار ۱۵ درصد ظرفیت خودشان باز و فعال هستند، ولی در حین کوهپیمایی مویرگها ۹۵ درصد فعال میشوند، چون اکسیژن و غذای مورد نیاز بدن از طریق مویرگها به نقاط مختلف بدن میرسد. بنابراین با باز شدن و فعال تر شدن مویرگها مواد غذایی و اکسیژن با سرعت بیشتر و کیفیت سودمندتر به مغز و عضلات بدن میرسد.
عدم مبتلا شدن به بیماری نقرس
همانگونه که گفتیم ورزش کوهنوردی از فواید بسیار متعددی برخوردار است و یکی از این فواید جلوگیری از ابتلا به نقرس میباشد. به وجود آمدن رسوبات در تاندونها و مفاصل بدن باعث مبتلا شدن به بیماری نقرس میشود. اما فعالیت در ورزش کوهنوردی از ایجاد رسوبات در مفاصل و تاندونها جلوگیری میکند.
تاثیر کوهپیمایی در جلوگیری از بیماریهای دیابت
در موقع کوهپیمایی متابولیسم (سوخت و ساز) مواد شناور در خون مانند قند، کلسترول، پروتئینها و اسید اوریک به بهترین وجه صورت میگیرد و در نتیجه سوخت و ساز کامل خون از ابتلا به بیماری قند جلوگیری به عمل میآورد.
تاثیر کوهپیمایی در از بین رفتن چربی بدن
در موقع فعالیت ورزشی به ویژه کوهپیمایی کالری مورد نیاز بدن به سه برابر افزایش پیدا میکند. بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود بالجبار چربیهای بدن را میسوزاند و مصرف میکند. از طرفی در موقعیت فعالیت ورزشی انسان به شدت عرق میکند و مقدار چربیهای زیر پوست در اثر تعریق دفع میشود.
تاثیر کوهپیمایی در زیاد شدن میزان خون در عضلات
در موقع کوهپیمایی مقدار خون موجود در عضلات بدن ۲۰ برابر افزایش پیدا میکند و پر خون شدن عضلات سبب میشود که غذای بیشتری به عضلات برسد و عضلات قویتر شوند.
عدم ابتلا به افسردگی و اضطراب
یکی از نکات بسیار جالب در رابطه با ورزش کوهنوردی این است که فعالیت در این ورزش علاوه بر اینکه از آسیبهای جسمی جلوگیری کرده و سبب سلامت جسمانی انسان میشود، کمک بسیار بزرگی به بهبود وضعیت روحی انسان نیز میکند. در مواقعی که شما کوهنوردی میکنید افکارهای منفی دور خواهند شد و این ورزش باعث میشود که شما خلق و خوی بهتری پیدا کنید. از دیگر فواید کوهنوردی برای روح میتوان به بالا رفتن اعتماد به نفس انسان اشاره کرد.
فواید کوهنوردی برای جلوگیری از بیخوابی
یکی از مشکلاتی که امروزه در جامعه ما وجود دارد، بیخوابی است. یکی دیگر از فواید کوهنوردی منظم این است که بیخوابیهای شبانه را درمان میکند. این موضوع کاملا ثابت شده و علمی است. برای کسب اطلاعات در مورد این نظریه میتوانید با افرادی که در ورزش کوهنوردی فعالیت میکنند، مشورت کنید.
فواید کوهنوردی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان
در این مطلب اشاره کردیم که ورزش کوهنوردی از بیماریهای گوناگونی جلوگیری میکند. دیابت و نقرس از جمله بیماریهای هستند که در صورت کوهنوردی انسان به آنها مبتلا نخواهد شد. مطالعات بسیار زیاد نشان داده است که فعالیت در ورزش کوهنوردی خطر ابتلا با چندین گونه سرطان را نیز کاهش خواهد داد. برای مثال:
– سرطان ریه
– سرطان کولون
– سرطان پستان
– آندومتر
فواید کوهنوردی برای بانوان
بانوان به دلیل آناتومی خاصی که از نظر استخوانها و عضلات دارند نسبت به مردان، نیاز بیشتری به برخی ورزش ها از جمله کوهپیمایی و پیاده روی دارند، چرا که اولاً مقدار آب و چربی در بدن بانوان به طور طبیعی ، ۱۵ درصد بیشتر از آقایان است؛ و ثانیاً به دلیل مسائل باردار شدن و زایمان ، مقداری از کلسیم بدنشان به جنین منتقل شده و مستعدتر به بروز درگیریهای استخوانی و آرتروز در میانسالی هستند.
در کنار نقش مهمی که فعالیت و ورزش بر سلامت جسم و روان افراد عادی داراست، از تأثیر مفید فعالیت و ورزش بر جسم و روان افراد با شرایط خاص بسیار زیاد یاد شده است.
در بین افراد با شرایط خاص، یقیناً می توان به زنان باردار اشاره کرد. طبیعی است برای این عده که تغییرات ساختاری و عملکردی مهمی را برای یک مدت نسبتاً طولانی متحمل می شوند، توجه خاص لازم است.
امروزه بر خلاف گذشته به دلیل آگاهی بیشتر متخصصان پزشکی از تأثیر مثبت فعالیت و ورزش بر سیستمهای بدن، فعالیت و ورزش در کنار تغذیه مطلوب، استراحت کافی، داروهای تقویتی و مکملها، برای زنان باردار شدیداً توصیه می شود.
ناگفته نماند که فعالیت برای این عده باید تحت نظارت پزشک متخصص و براساس دستورالعمل صحیح، متناسب با وضعیت فرد انجام شود. مقدار ، شدت و نوع فعالیت ، سه عامل مهم به شمار می آید که در تجویز فعالیت برای این عده توجه بیشتر و دقیق تری را طلب می کند.
شواهد نشان می دهد پوکی استخوان نیز در سنین پیش از یائسگی شروع می شود. برای پیشگیری از پوکی استخوان و دردهای عضلانی در سالهای آینده، ضرورت دارد از سنین جوانی با ورزشهایی که سیستم اسکلتی آنها را مستحکم تر می کند و مقاومت بدنشان را نسبت به بروز برخی از بیماریها بیشتر می کند همگام شوند.
کوهنوردی یکی از مفیدترین ورزشهایی است که سیستم عصبی، اسکلتی بدن دختر خانمها و خانمها را تقویت می کند زیرا در جریان کوهپیمایی بر میزان برون ده قلبی افزوده خواهد شد و مقدار خون در عضلات به ۲۰ برابر افزایش می یابد.
فواید کوهنوردی برای کودکان
هر چند ورزش کوهنوردی کمی برای کودکان خطرناک است، اما رعایت نکات ایمنی و مراقبت والدین از فرزندان باعث میشود که کوهنوردی برای آنها فواید بسیار زیادی داشته باشد. حضور کودکان در کوهپیمایی زمینهساز افزایش روحیه و نشاط، تقویت عضلات، بهبود یافتن عملکرد قلب کودک و همچنین مستحکم شدن استخوانبندی آنها خواهد شد.
اثرات روانی کوه پیمایی منظم
تاثیر کوهنوردی منظم بر خلق و خو
کوهنوردان عموماً افرادی خوش بین آرام و شاداب هستند، زیرا مسمومیت ناشی از هوای آلوده شهر با تنفس عمیق هوای کوهستان، از خون زایل میشود.تمام سلولهای بدن با جریان سریع خون پر اکسیژن، شسته و شاداب شده که موجب رفع رخوت و سستی از جسم و روح میگردد.در حین کوهنوردی هورمونهایی مانند آندروفینها و سروتونین در خون افزایش یافته و با اثرات ضد درد خود قادرند در فرد کوهنورد نشاط و نیرو ایجاد کنند.کوهنوردی منظم و مرتب آندورفینها را که باعث احساسات مثبت در انسان میشوند در خون وارد میکنند. این ماده خاصیت آرامش بخشی دارد.
تاثیر کوهنوردی بر شخصیت
چه کسی است که نداند در هر صعودی کوهنورد با چالش های متفاوتی مواجه می شود.عبور از گردنه ها, صعود به ارتفاعات, بالا رفتن از صخرهها و رسیدن به قلل مرتفع، مواجه شدن با برف و بوران و عبور کردن از پرتگاه ها تولید مسئله و حل مسئله می کند.کوهنورد تجربه می کند تنها با خونسری و آرامش می تواند بر چالش های زندگی فائق آید.پیدا کردن مهارتهایی مثل نرم خویی و سرعت عمل در انجام کارهای معمول زندگی, امیدواری و تلاش مداوم, از خصوصیات شخصیتی کوهنوردان می شود.و همه این خصوصیات از خمودگی, افسردگی و پیری زودرس جلوگیری میکند.
تاثیر مناظر زیبا بر روان انسان
نشریه بینالمللی "ایکتایمز” در تحقیقاتی نشان میدهد صحنههای آرامش بخش، از طریق ایجاد تغییراتی در جریان و گردش خون، موجب آرامش در مغز میشوند.قدم زدن در میان گلها، بوته ها و سبزههای خوش بو، مشاهده پرندگان و جانداران ظریف و زیبا و تماشای مناظر دیدنی و دست نخورده طبیعی باعث آرامش روح انسان میگردد.دانشمندان ژاپنی به این نتیجه رسیدهاند که احساس ما ناشی از دیدن خورشید، بوی عطر درختان و شنیدن صدای آب میتواند تاثیری آرام بخش داشته باشد.
تاثیر طبیعت گردی منظم بر جسم و جان
روانپزشکان بر این نکته تاکید کردهاند که ارتباط آدمی با طبیعت، نتایج و اثرات بسیار مفیدی بر روح و روان انسان دارد و قطع ارتباط با طبیعت انسان را از بسیاری خوشیها محروم میسازد.طبیعت گردی منظم همراه با کوه پیمایی آرام و طولانی در پایان هرهفته میتواند درعرض چند هفته حال یک فرد افسرده را بهبود بخشد.صدای طبیعت شفا بخش هست، پس بکوشیم براساس برنامهای منظم در زندگی روزمره زمانی را در طبیعت و از جمله کوه سپری کنیم یا کوهنوردی منظم و مرتب، تیشه به ریشه استرس بزنیم.
یکی از بهترین راههای ساده و سالم ایجاد آرامش و برطرف کردن استرس، حضور در طبیعت به صورت مستمراست.کوهنوردی منظم یا طبیعت گردی مداوم آلودگیهای ذهنی بصری و عوامل فشار روحی را متوازن میکند. طبیعت مرهم بسیار خوبی برای ذهنهای دردمند است
"ویلیام وردزورت” میگوید: طبیعت هیچگاه به قلبی که او را دوست دارد، خیانت نمیکند.
وقتی انسان در احاطه طبیعت قرار میگیرید بسیار شاد می شود. به همین دلیل است که بیشتر مردم در تعطیلات به جنگل, کوهستان یا کنار دریا میروند تا استراحت کنند، بیاسایند و سرحال شوند.
فواید کوهنوردی مداوم و طبیعت گردی منظم
فراموش نکنیم کوهنوردی آرام و مداوم، یک آرامش دهنده عمومی و عامل موثری در پیشگیری از بروز ناراحتیهای روحی است.مطالعات انجام شد در افراد میانسال نشان داده است که افرادی که کوه پیمایی و پیاده روی منظم و مداوم را شیوه زندگی خود قرار دادهاند کمتر دچار اضطراب و فشارهای روحی، افسردگی و خستگی میشوند. کوهنوردی یکی از بهترین راهها برای کنترل فشار روحی است.کوهنوردی صرف نظر از سرعت گامها، بهطور طبیعی میزان استرس(فشار روحی) را کم میکند. کوه پیمایی آرام و طولانی به طور قابل توجهی در مقابله با استرس نقش فراوان دارد.
مبارزه با افسردگی
هنگامی که فرد فعالیتهای کوهنوردی و سنگ نوردی را با پشتکار و علاقه انجام میدهد این امر موجب رهایی او از احساس ناکامی و دلسردی می شود.آزمایشهای متعدد روانپزشکی نشان داده است که ورزش های هوازی از جمله کوهپیمایی، پیادهروی، دوچرخهسواری، دویدن، حرکات نرمشی، از جمله ورزشهای بسیار موثر در درمان طبیعی افسردگی به شمار میآیند.
خواب نیروبخش
ورزشهایی مانند پیاده روی، کوه پیمایی، دویدن آرام و شنا کردن میتوانند کمک کنند تا خواب آرام و نیروبخش باشد.انجام تمرینهای ورزشی منظم و مرتب مانند کوهنوردی و پیادهروی به تنظیم ریتمهای طبیعی بدن و نیز آرامش اعصاب کمک میکند. برای رفع خستگی جسمانی حاصل از کار زیاد، با کوهنوردی آرام و طولانی احساس آرامش خواهیم نمود. همچنین دردهای جزیی را که مانعی برای خواب خوش است، برطرف خواهند ساخت.
تقویت اعتماد بنفس
تحرک تمام اندامهای بدن در هنگام کوه نوردی حیات بخش است وبه سلولهای بدن نشاط و جان میدهد.کوهنوردی باعث انگیزه و میل به زندگی، تقویت اعتماد به نفس و درکل خوش بینی به آینده در انسان میشود.تحقیقات نشان داده است افرادی که فعالیت ورزشی مانند کوهنوردی را به طور منظم انجام میدهند، دارای احساس خشنودی بیشتر و اعتماد به نفس بالاتر هستند.
معایب و مضرات کوهنوردی
در این قسمت از مطلب قصد داریم که به چندین مورد از معایب کوهنوردی اشاره کنیم. موارد ریز و درشتی در این خصوص وجود دارد که به سلامت جسمی انسان آسیب میرساند. این موارد متشکل از گم شدن، آسیبدیدگی، درد در ناحیه زانو، ارتفاع زدگی و اشعه خورشید میباشد. در ادامه به ۳ مورد از معایب کوهنوردی میپردازیم که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.
سرمای شدید و کاهش رطوبت
کوهنوردی در اواخر پاییز و در فصل زمستان ممکن است که شما را به بیماری سرما خوردگی مبتلا کند. همچنین افزایش ارتفاع باعث کاهش رطوبت و سرد شدن هوا خواهد شد. توصیه میکنیم که سعی کنید برای کوهنوردی در فصل زمستان با کوهنوردان باتجربه همراه شوید. قبل از کوهپیمایی نیز چگونگی آب و هوای منطقه مورد نظر خود را بررسی کنید. همچنین سعی کنید لباس مناسب تهیه کرده و از نفوذ سرما به بدن خود جلوگیری کنید.
کمر درد
از دیگر معایب کوهنوردی میتوان به کمر درد اشاره کرد. امکان دارد که شما در زمان کوهنوردی کولهپشتیهای سنگینی را حمل کنید. در این صورت طبیعی است که به کمر دردهای شدید دچار شوید. کوهپیمایی طولانی مدت و استفاده از کولهپشتیهای سنگین برای شما بسیار مضر خواهد برد. با توجه به این مسأله، شما باید از کولهپشتیهای سبک استفاده کنید. کولههایی که وسایل درون آن حداقل یک پنجم وزن شما باشد.
حیوانات وحشی
حجوم حیوانات وحشی نیز یکی از بزرگترین معایب کوهنوردی به حساب میآید. اگر ساکن شهر تهران هستید و فعالیت کوهنوردی خود را در این شهر به انجام میرسانید، باید به اطلاع شما برسانیم که کوههای تهران حیوانات وحشی نداشته و خطری از این نظر شما را تهدید نمیکند. اما چنانچه برای کوهنوردی به شهری خارج از تهران میروید، سعی کنید با افرادی همراه شوید که مسیرهای کوه را به خوبی میشناسند و در صورت خطرات احتمالی، توانایی جلوگیری از آنها را دارند.
توصیه هایی برای شما که در محیط شهری زندگی می کنید:
– با کوه پیمایی و کوهنوردی منظم طراوت تازگی و شادابی را تجربه کنید. رفتن به کوه و طبیعت، آرامش عمیقی را برای شما به همراه خواهدداشت. بنابراین، آنرا بهعنوان یکی از اهداف خود قرار دهید.
– با حضور در طبیعت از فضای زیبای آن لذت ببرید. و با کوهنوردی در سکوت کوهستان، آرامش و گستردگی, اراده بیشتر را بازیابید.
– بهتراست برنامه هفتگی خود را طوری تنظیم کنید که بتوانید با توجه به توانایی جسمیتان چند ساعتی را به پیاده روی در طبیعت یا کوهنوردی بپردازید.
– در طبیعت حضور کامل داشته باشید و با توجه به آسمان جنگل کوه دشت سبزه ها و گیاهان و سنگها نگاه کنید
– از خانه بیرون بروید و یک سری به کوهستان بزنید. بیرون رفتن از فضایی که زندگی میکنید و قدری پیادهروی در طبیعت و کوهنوردی زیر نورآفتاب میتواند شما را از فشار و تنش خارج کرده و انرژی لازم برای شروع دوباره را به شما بدهد.