gardeshban.ir

چای به عنوان یک نوشیدنی معروف و محبوب جهانی، سال هاست که به شکل ها و اسم های مختلف در تنهایی و دورهمی هایمان حضور دارد یا حتی برخی افراد به شیوه عجیبی به نوشیدن آن در ساعات مشخصی از روز اعتیاد دارند. اگر هم اطلاع ندارید، همین اول بگوییم که ۱۵ دسامبر مصادف با (۲۵ آذر) هر سال، روز جهانی «چای» است. اما همین نوشیدنی به ظاهر ساده، راه بسیار درازی را پشت سر گذاشته تا به صورت کنونی و همه گیر در آمده است.

بد نیست بدانید همه انواع چای در جهان از گیاه چای و با نام علمی (Camellia Sinensis) به دست می‌ آیند اما تفاوت در رنگ و مزه این چای‌ ها به دلیل تفاوت در میزان اکسیداسیون و نحوه فرآوری آن ‌ها است. مثلا برخلاف چای سیاه که از طریق تخمیر به دست می‌ آید، چای سبز با فرآیند هایی غیر از تخمیر به حاصل می‌ شود. محض اطلاع، چای سیاه ۷۸ درصد از کل تولید و مصرف چای را تشکیل می‌ دهد.

در کل ۹ نوع چای در دنیا وجود دارند که بر اساس همان شیوه فرآوری یا اکسیداسیون برگ های این گیاه طبقه بندی می شوند. این چای ها عبارتند از: چای سیاه، چای سبز، چای سفید، چای زرد، چای قرمز، چای اولونگ (Oollong)، چای پوئر (Pu-erh)، چای کوکیچا (Kukicha)، چای ژنمایگا (Genmaicha) و چای گل. که البته بنا به فرهنگ و سنت هر کشور، به گونه های مختلفی عمل می آیند و سرو می شوند.

اکتشاف چای و خاستگاه انواع چای در جهان

هنوز مشخص نیست که چای، اولین بار از کجا سر در آورد و چه کسی یا کسانی آن را کشف کردند و به شیوه امروزی به کار بردند، ولی کشورهای زیادی مدعی استفاده از این گیاه، برای نخستین بار هستند و هر کدام هم به شیوه ای، داستان اکتشاف چای را در هاله ای از اسطوره و داستان و حکایت قدیمی قرار داده و در آثار مکتوب و غیر مکتوبشان آورده اند. از چین و هند گرفته تا ژاپن و تبت، همگی این افتخار را به نام خود می زنند. اما فارغ از تفصیل طولانی در مورد این که خاستگاه چای کجاست، بیایید درباره انواع چای در جهان بیشتر بدانید.

چای سنتی و قدیمی ماسالا

چای ماسالا را یکی از قدیمی‌ترین نوشیدنی‌ های گرم دست ‌ساز بشر می دانند. آن‌ طور که از شواهد تاریخی بر می آید، پنج هزار سال (برخی هم معتقدند ۹ هزار سال) پیش، ماسالا را در آسیای جنوبی یعنی کشورهایی مثل هند و سریلانکا به صورت گرم و سرد و به خاطر خواص مفیدش در درمان بیماری ها، سرو می‌ کردند.

برای تهیه چای ماسالا به توجه به ذائقه از ادویه‌ های مختلفی استفاده می‌ کنند اما شیر و زنجبیل دو ماده اصلی در تهیه چایی ماسالا هستند و هرگز حذف نمی شوند. مصرف چای ماسالا به خصوص در فصل پاییز و زمستان برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با بیماری ‌های ویروسی بسیار توصیه می‌ شود.

طرز تهیه چای ماسالا در خانه

چای آسام

برای دم کردن برگ های خشک شده چای آسام ، حدود ۱ قاشق چای خوری (۱۵ گرم) چای را در ۸ اونس (۲۴۰ میلی لیتر) آب سرد بریزید. ابتدا آب را به نقطه جوش رسانده و اجازه دهید ۱۰ الی ۲۰ ثانیه بجوشد.سپس زیر گاز را خاموش کرده و اجازه دهید در قوری ۲ دقیقه در همان حالت بسته بماند.مراقب باشید که زیاد چای را نجوشانید زیرا جوشاندن آن باعث ایجاد مزه تلخی در چای می شود.برای بهره مندی از خواص بیشتر، چای آسام را بدون هیچگونه مواد افزودنی مصرف کنید. اگر طعم شیرین را ترجیح می دهید کمی شیر یا شکر به آن اضافه کنید، فقط مراقب باشید که شیرین کننده مصنوعی استفاده نکنید.

چای دارجیلینگ

این چای هم هندی است و در کوهپایه های هیمالیا کشت و به شیوه چای سیاه هم فرآوری می شود. این چای در ۳ فصل از سال برداشت می شود. و موقعی که آن را دم می کنید، بویی شبیه انگور دارد. رنگش هم روشن است. بنا بر تحقیقاتی هم که انجام شده است، این چای در درمان سرطان پروستات، موفق عمل کرده و تکثیر سلول های سرطانی پس از مصرف این چای، به نسبت چای سیاه و چای سبز کمتر شده است. در ضمن به کمک بیماری های کبدی هم آمده است و در بهبود عملکرد این عضو حیاتی موثر بوده است.بهبود عملکرد قلب و عروق و معده هم از دیگر خواص مفید چای دارجیلینگ است. به همین دلیل هم برخی افراد به خاطر خواص فوق العاده این چای، آن را در لیست نوشیدنی های محبوب خود قرار داده اند.

بهترین زمان برای نوشیدن چای قبل از ظهر و ابتدای غروب است. چای دارجیلینگ حاوی مقداری کافئین است که می‌تواند باعث بد خوابی شود. بهتر است از نوشیدن چای دارجیلینگ در ابتدا و طول شب خودداری کنید. اگر معده شما حساس است، بهتر است از نوشیدن چای دارجیلینگ با شکم خالی اجتناب کنید.

نحوه درست کردن چای دارجیلینگ

یک قاشق غذاخوری از چای خوش کیفیت دارجیلینگ را داخل یک قوری گرم بریزید. آب را جوش بیاورید و پس از یک دقیقه روی چای در قوری بریزید و سه دقیقه صبر کنید. برخی افراد این چای را بدون شیر و شکر با لیمو استفاده می‌کنند. هر کس بنا به سلیقه خود می‌تواند ‌‌‌ترکیبات مختلفی را امتحان کند.

میزان کافئین موجود در چای دارجیلینگ به دوره رویش برگ‌ها بستگی دارد. یک فنجان از این چای ۵۰ میلی گرم کافئین دارد. این میزان کافئین بالا‌تر از چای سبز بوده ولی از چای سیاه کم‌تر است. این چای در مقایسه با چای سیاه اسیدیته پایینی دارد. به طور کلی می‌توان گفت چای دارجیلینگ حاوی کافئین است که به جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کند.

چای چینی پوئر

یکی از معروف ترین انواع چای در جهان به چین تعلق دارد. «پوئر» به شکل قالب های مکعبی یا گرد درست می کنند و آنها را در آب می اندازند. از این چای علاوه بر نوشیدن، به هنگام رفع خستگی و کسالت، برای خواص مفید درمانی و حتی در طرز تهیه برخی غذاها هم استفاده می کنند. استفاده و به عمل آوردن این چای هم آداب و رسوم خاص خودش را دارد.مثلا چینی ها اول چای را بو می کنند، بعد به رنگ آن نگاه می اندازند. سپس در اولین مرحله کمی از چای را می چشند و بعد آن را می نوشند. ظرفی هم که چای را در آن سرو می کنند، دارای سه قسمت پایه، کاسه و درپوش است.

نحوه فراوری چای پوئر

چای پوئر شنگ (پوئر خام یا تخمیر نشده) از برگهای بزرگ درخت مخصوصی در استان یونان چین تولید می شود.پس از چیدن برگها، آنها را تحت اثر نور آفتاب خشک میکنند، آنچه که به دست می آید مونچا moncha نامیده میشود.سپس مونچا را تحت شرایط کنترل شده انبار و زماندهی میکنند. این دوره ممکن است به مدت ۱۵ تا ۲۰ سال طول بکشد.اگرچه این نوع چای پوئر با عنوان تخمیر نشده شناخته میشود اما علت نامگذاری آن به این نام درصد بسیار کمتر تخمیر نسبت به نوع دوم (رایپ یا تخمیر شده) است،

هر چه مدت زماندهی طولانی تر باشد عطر و طعم چای غلیظ تر، دلنشین تر و متفاوت تر خواهد بود.پس از این دوره برگهای چای را در اشکال کیک یا خشت فشرده میسازند.در فرایند شوو استفاده همزمان رطوبت و گرما الزامی است.همچنین در طول این فرایند برگهای چای با باکتریهای مفید تلقیح میشوند.تقریبا یک سال زمان لازم است تا برگهای تازه چای به نوع فراوری شده تبدیل شوند.گاهی اوقات چای پوئر فراوری شده زماندهی نیز می شود تا عطر و طعم آن بیشتر شبیه به انواع سنتی (خام) شود.

عطر و طعم چای پوئر

انواع باکیفیت چای پوئر بوی غلیظی مشابه بوی خاک یا قارچ خوراکی دارد. اما انواعی از چای پیوئر که کیفیت پایینی دارند عطر و طعمی مانند کپک دارد.چای پیوئر معمولا با سلیقه افرادی که به قهوه علاقه دارند سازگار بوده و همراه بسیار مناسبی برای انواع دسر به شمار میرود.در صورتی که با عطر و طعم ذاتی چای پیوئر میانه خوبی نداشته باشید میتوانید انواعی از چای های پیوئر ترکیبی یا چاشنی دار شده را خریداری نمایید.

طریقه مصرف چای پوئر

خوراکی : چای پوئر را می توان برای درمان بیماری های مختلف و پاک سازی بدن به صورت خوراکی استفاده کرد.

موضعی : چای پوئر را می توان به صورت موضعی بر روی پوست مالید تا مانند یک ضد آفتاب طبیعی عمل کرده و به درمان بیماری های پوستی کمک کند.

چای ماچا

۲. محلول به دست آمده را با آب داغ مخلوط کرده و نوش جان کنید.

چای ترکی و مدل های مختلف و مجلسی

ترک ها چای خورهای قهاری هستند که سرانه مصرف و تولید چای را یک تنه چند پله بالا برده اند. به این ترتیب که ترکیه به تنهایی ششمین کشور تولید و کشت کننده چای در دنیاست که ۶ درصد از نیاز سالانه انواع چای در جهان را تامین می کند. ترک ها هم به صورت میانگین سالانه ۳ کیلوگرم چای می نوشند. این موضوع نشان می دهد چای تا چه حد در فرهنگ ترک ها ریشه دوانده است. روش دم کردن چای ترکی هم مشابه دم کردن چای به روش ایرانی و در قوری و کتری است. معمولا هم ترک ها، چای را در استکان های کمر باریک با شکر یا حبه های قند سرو می کنند.

در ضمن اگر دیدید که ترک ها چای را با نارگیل سرو کردند، تعجب نکنید. همچنین گاهی اوقات این نوشیدنی خوش طعم را با لیمو و پرتقال هم مصرف می کنند. البته یک نوع چای به نام «اورالت» هم دارند که به جای استفاده از برگ چای، از یک مخلوط با طعم های میوه ها، مثل لیمو، گیلاس، سیب و … استفاده می شود. این نوع چای ها رنگشان شفاف است ولی در کنار مزه میوه، طعم چای هم می دهند. معمولا با آنها قند نمی خورند و برای تزیین انواع کیک هم به کار می روند.

طرز تهیه چای دو رنگ مجلسی

نکته: مواد بالا برای تهیه یک استکان کمرباریک میباشد

برای تهیه این چای در تعداد بالا بهتره که در قابلمه ای آب و قند درست کنید و با ملاقه داخل استکان های کمرباریکتون بریزید و بعد چایی رو آرام بهش اضافه کنید این کار باعث میشه چایی هاتون زیاد سرد نشه و سرعت کارتون هم بالا بره.فقط چون این چای، هم شیرین و هم خیلی داغ نیست قبل از اینکه برای مهموناتون سرو کنید مطمئن بشید که مهمونها همه چای شیرین و ولرم رو دوست دارند.

چای شیرین یا چای نعناع مراکشی

چای مراکشی یک نوشیدنی فوق ‌العاده معروف در این کشور است که در مورد اصل گره خوردن این چای با فرهنگ و آیین مردم این سرزمین اطلاع زیادی در دست نیست. ولی برخی افراد بر این باورند که فنیقی‌ ها چای را به مراکش آوردند و بعضی دیگر هم این کار را به عشایراهایی نسبت می دهند که از آسیا به این کشور وارد شده اند. البته داستان‌هایی هم در مورد ارائه چای از سمت ملکه ویکتوریا به نماینده برجسته مراکش وجود دارد و هنوز صحت همه این ماجراها تایید نشده است. به هر حال تقریبا امروز همه مردم این کشور طرز تهیه چای مراکشی را بلد هستند و با فرهنگ و آداب خوردن این چای را یاد گرفته اند.

چای مراکشی برای اهل مراکش مثل چای مجلسی دو رنگ برای ما ایرانی‌ ها و چای ماسالا برای هندی هاست. مراکشی های قدیمی می گویند که درست کردن چای مراکشی یا چای نعناع باید به وسیله یک مرد انجام شود. آن‌ ها بر این باور هستند که درست کردن این چای موجب می‌ شود مردها صبورتر شوند. اما این موضوع باعث نمی شود که زنان مراکشی این چای را تهیه نکنند. در کل چای مراکشی، نشان دهنده مهمان نوازی مردم این سرزمین است.

ترکیبات اصلی چای مراکشی

دوسوم یا سه‌چهارم از فنجان یا استکان را با چای پر کنید. اگر دوست داشته باشید، امکان اضافه‌کردن یک برگ نعنای تازه به چای هم وجود دارد. این چای خوشمزه و پرطرف‌دار را با قند، میوه خشک، شکلات تلخ، نبات یا حتی به‌تنهایی می‌توانید نوش‌جان کنید و لذت ببرید.

چای کوهی و چای فاسکومیلو از یونان

اگر به یونان سفر کنید و پایتان به خیابان های این کشور باز شود، حتما این دمنوش معروف را خواهید دید. چای کوهی خشک شده برگ و گل های گیاهی به اسم سیدریتیس (sideritis) است که در دامنه های سنگی و کوهستانی و ارتفاعات بیش از ۱۰۰۰ متر کشت و برداشت می شود. به همین خاطر هم اسمش را چای کوهی گذاشته اند. ولی در همه خانه های یونانی چای کوهی را می توانید پیدا کنید.چای فاسکومیلو هم در این کشور حسابی مشهور است. این چای را به خاطر تقویت حافظه درست می کنند. این چای هم در ارتفاعات رشد می کند و از خانواده نعناع به حساب می آید. حتی گل های این گیاه در طیف های آبی تا صورتی تغییر می کنند.

برای دم کردن چای کوهی، می‌توانید از برگ‌ها، ساقه و گل‌های آن استفاده کنید. حدود چند سانتی‌متر از برگ یا ساقه‌های تازهٔ این گیاه را به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب جوش قرار دهید و بگذارید دم بکشد. البته اگر برگ‌های این گیاه به‌شکل خشک‌شده بود، حدود ۲ قاشق غذاخوری از آن را در ۱,۵ فنجان آب جوش بریزید و در ظرف را ببندید و بگذارید به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. سپس چای را از صافی رد کنید و آن را بنوشید. می‌توانید این چای را همراه با عسل، شیر یا لیموترش مصرف کنید.

می‌توانید این چای را صبح‌ها هنگام صبحانه یا شب‌ها همراه با زیتون، پنیر فتا یا نان بنوشید.این نوع چای معمولا در خواروبارفروشی، داروخانه‌های گیاهی و عطاری‌ها به فروش می‌رسد. همچنین می‌توانید چای کوهی را خودتان بچینید و در خانه خشک کرده و نگهداری کنید.

چای سرد یا آیس تی

۱۰ ژوئن (۲۱ خرداد) روز جهانی چای سرد، یخ چای یا iced tea نام گذاری شده است. این نوشیدنی خنک و احیانا یخ که در بیشتر کشورهای جهان به ویژه کشورهای شرق آسیا از جمله نوشیدنی‌ های سنتی و محبوب محسوب می‌ شود، مناسب روزهای گرم سال است و هواداران زیادی هم دارد. چای سرد در سال ۱۹۰۴ وارد تاریخچه چای در جهان شد. داستان این ورود هم چنین روایت شده است: «یک تاجر آمریکایی چای که می خواست با طعم چای وارداتی‌ خود، مشتری‌ های نمایشگاهش را شگفت‌ زده کند، به خاطر آب و هوای گرم ایالت میسوری در آن فصل از سال می‌ ترسید کسی از محصولاتش استقبال نکند. به همین دلیل از یک بستنی فروش در همان نزدیکی یخ قرض گرفت و در لیوان چای انداخت که اتفاقا مشتری ها هم حسابی خوششان آمد.»

به این ترتیب چای سرد یا «آیس تی» وارد تاریخچه نوشیدنی چای در جهان شد و حالا ۸۰ درصد چای مورد استفاده آمریکایی‌ ها را همین آیس تی تشکیل می‌ دهد. این نوشیدنی به قدری مشهور و محبوب است که در بعضی از ایالت های آمریکا، همراه با اکثر وعده های غذایی سرو می شود. برخی مواقع هم به آن شکر و لیمو اضافه می کنند.آیس تی را معمولا با انواع میوه و مرکبات و چای کیسه‌ ای تهیه می‌ کنند. آیس تی لیمو، آیس تی هلو، آیس تی چای سبز و آیس تی توت از جمله پرطرفدارترین و مفیدترین انواع چای سبز در کل دنیا محسوب می‌ شوند.

چای انگلیسی

در مورد ورود چای به انگلیس، حرف و حدیث زیاد است. ولی خب این نوشیدنی، در ابتدا مخصوص اشراف و شاهزاده ها بود. معمولا چای را در ظرف ها و کاسه های چینی سرو می کردند و در کنار آن هم شکر می گذاشتند. بعدها فنجان، جای کاسه را گرفت و نوشیدن چای هم به یک عادت برای کل مردم این کشور تبدیل شد. پای چای که به کافی شاپ ها باز شد، سر در عموم این مکان ها را یک جمله تبلیغی برای چای می نوشتند: «بدن خود را پر انرژی کنید و از پیری در امان بمانید». به هر حال تا قبل از آن چای نماد اشرافی گری بود و چنین تبلیغی هم طبیعی به نظر می رسید.امروزه چای انگلیسی ترکیبی از چای سیاه، شیر و ادویه های مخصوص و خوش عطر است که به صورت گرم سرو می شود. در کنار چای انگلیسی هم قند یا شکر سرو می شود. چای انگلیسی یکی از پر طرفدارترین انواع چای در جهان است که در مناسبت های مجلسی هم سرو می شود.

برای تهیه چای به سبک انگلیسی چند روش وجود دارد. اما به طور معمول مواد زیر برای چهار نفر لازم خواهند بود:

چای سفید

چای سفید در درجه اول از زمان های دور در چین و بیشتر در استان فوجیان برداشت شده است. اما اخیراً در نپال شرقی، تایوان، تایلند، گاله (سریلانکا جنوبی) و شمال شرقی هند هم تولید و کشت می شود. در حال حاضر هیچ تعریف کلی پذیرفته شده ای از چای سفید وجود ندارد و توافق بین المللی بسیار کمی در مورد این مسئله وجود دارد. بعضی از منابع این اصطلاح را برای چای خشک شده و بدون هیچگونه فرآوری اضافی به کار می برند. برخی به چای تهیه شده از جوانه ها و برگهای نارس چای که اندکی قبل از باز شدن کامل جوانه ها چیده شده و در معرض آفتاب طبیعی خشک می شوند چای سفید می گویند.

در حالی که سایر موارد شامل جوانه های چای و برگهای بسیار جوان است که قبل از خشک شدن بخارپز شده یا حرارت دیده اند. چای سفید نه بو داده می شود و نه رول می شود و به همین خاطر اکسیده نشده و کمترین فراوری روی آن انجام شده است. در نتیجه طعم آن "سبک تر” از بیشتر چای های سیاه و سبز یا سنتی است. علی رغم نام آن، دم کرده چای سفید زرد کم رنگ است. انواع مختلف چای سفید عبارتند از: چای سوزن نقره ای، بای مادان، چای سفید برداشت میمون و چای سفید دارجیلینگ.

چای سفید، مانند چای سیاه و سبز، از گیاه Camellia sinensis تهیه می شود (بوته همیشه سبز چینی و هندی) و حاوی پلی فنول ها است. مجموعه ای از عناصر گیاهی که تصور می شود مسئول خواص مفید چای بر سلامتی هستند. انواع چای سفید دارای مقادیر مختلف کاتچین، دسته ای از پلی فنول ها هستند و دامنه کلی غلظت آن با چای سبز همپوشانی دارد و شبیه آن است. این مسئله ممکن است به دلیل تنوع گیاه چای که چای از آن چیده شده است، روش کشت و روش فرآوری چای باشد.

طبیعت چای سفید سرد و خشک می باشد. چای سفید حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، پلی فنول ها، کاتچین، تانن و فلوراید است.این محصول به طور عمده در چین برداشت می شود اما در سایر مناطق مانند تایلند، هند، تایوان و نپال هم تولید می شود.

انواع چای سفید

انواع مختلفی از چای سفید وجود دارد که براساس بخشی از برگ ها که برای تهیه آن استفاده می شوند و همچنین طعم و کیفیت محصول نهایی با هم متفاوت هستند؛

تفاوت چای سفید با چای سبز و چای سیاه

همان طور که گفتیم، انواع چای در جهان با برندها و آداب مختلف سرو می شود اما خود گیاه چای یکی است و در گذر زمان و با توجه و فرهنگ و ذائقه ملل مختلف، طرز تهیه و سرو متفاوتی دارد. در کنار همه این ها باید بدانید که هر چند چای، از هر نوعی که استفاده می کنید، خواص مفیدی دارد ولی در مصرف آن هرگز زیاده روی نکنید.