دامغان از کهنترین و باستانیترین شهرهای پارتی ایران در استان سمنان است که سر راه جاده ابریشم قرار گرفته و از گذشتههای دور تا به امروز مسیر گذر از غرب به شرق بوده است. نام دامغان از «مغان» یعنی «آتش پرستان» گرفته شده و در قدیم به «ده مغان» معروف بوده که طی گذر زمان، حرف «ه» از میان رفته و حرف «الف» جای آن را گرفته است.
وجود کاروانسراها، قلعهها، قدیمیترین مسجد ایران، تپههای قدیمی، برج و باروهای قدیمی و جاذبههای طبیعی فراوانش این شهر را به یکی از دیدنیترین شهرهای ایران تبدیل کرده است. در این مطلب قصد داریم که شما را به دامغان زیبا و دوستداشتنی ببریم و با دیدنیهای آن شما را بیشتر آشنا کنیم.
مسجد تاریخانه یکی از عبادتگاههای باشکوه و ارزشمند ایران کهن در دوران حکومت ساسانیان است که به باور بیشتر محققان و کارشناسان، مهمترین و کهنترین عمارت شهر دامغان و دومین مسجد قدیمی ایران است.
محوطه تاریخی تپه حصار یکی از باارزشترین میراث ایران زمین است که پیشینهای به قدمت ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ سال پیش از میلاد دارد.
خانه لطفی، عمارتی زیبا و تاریخی متعلق به دوران حکومت قاجاریان است که از بخشهای متعددی از جمله خانه مستخدمین، اصطبل، حیاط بیرونی و حیاط اندرونی تشکیل شده است. معماری طرح این خانه تاریخی بسیار جالب و باشکوه است و تزیینات چشمگیری در آن انجام شده است.
برج طغرل، بنایی در بخش جنوبی روستای «مهماندوست» است و از جاذبههای تاریخی و کهن شهر دامغان به شمار میرود. این برج دوازده تَرک دارد که یکی از ترکها ورودی است.
چشمهعلی از دیدنیترین نقاط گردشگری شهر دامغان است. در این تفرجگاه دو بنای باشکوه از دوران قاجار وجود دارد که در میان انبوهی از درختان بید جای گرفتهاند. این ساختمانها شامل «ساختمان آغامحمدخانی» که دوران حکومت «آغامحمدخان» قاجار ساخته شده و نیز «ساختمان فتحعلی شاهی» که در دوره حکومت «فتحعلی شاه» قاجار ساخته شده است، میشود. چشمهعلی از زمانهای بسیار دور، به خاطر سرسبزی و خوش آب و هوا بودنش، مورد توجه گردشگران، بهویژه پادشاهان قاجار بوده است.
غار شیربند
غار شیربند از دیدنیترین و شگفتانگیزترین غارهای استان سمنان و شهر دامغان است که در ارتفاع ۵۰ متری از سطح رودخانه قرار گرفته است. جالب است بدانید که پیشینه این غار زیبا بین ۱۳۶ تا ۱۹۰۰ میلیون سال است.
این آرامگاه، برجی آجری و بسیار زیبا بهجای مانده از دوران حکومت «سلطان مسعود غزنوی» است که به «برج پیرعلمدار» معروف شده است. گفته میشود که این برج، آرامگاه یکی از فرمانروایان دامغان قدیم به نام «محمد بن ابراهیم» پدر «ابوحرب بختیار» است و در اوایل قرن ۵ هجری قمری احداث شده است.
برج چهل دختر بنایی آجری و کهن است که با توجه به کتیبهای که به خط میخی در بخش خارجی آن قرار دارد، گفته میشود که قدمت آن به اواسط قرن پنج هجری قمری میرسد.
مسجد جامع دامغان یکی از مسجدهای زیبا و از جاهای دیدنی دامغان است که با وجود سالم بودن ظاهر مسجد، قدمتی حدود یک هزار سال دارد. در این مسجد منارهای آجری و اعجابانگیز وجود دارد که تاریخ ساخت آن به اواسط قرن چهارم هجری میرسد.
کویر حاج علیقلی در جنوبشرقی شهر دامغان قرار گرفته است و ۱۰۵۰ تا ۱۰۹۴ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این کویر دارای سطوح مختلف کویری از جمله مخروط افکنه آبرفتی، سطوحرسی، حوزه خیس و شورهزار است.
امامزاده جعفر بنایی هشت ضلعی است که آن را بقعه «امامزاده محمد» از اولاد «امام موسی کاظم» میدانند. بنای گنبد دارای ۱۲ متر ارتفاع است و بر اساس کتیبهای در داخل بنا، قدمت آن به دوران حکومت «شاهرخ تیموری» برمیشود. در صحن امامزاده و در مجاورت آن نیز یک بنای چهار ضلعی آجری وجود دارد که بهعنوان مقبره «شاهرخ تیموری» از آن یاد میشود. عدهای معتقد هستند که این بنا در گذشته خانقاه بوده است.
سد شاهچراغی در کنار تنگهای به نام «بزپل»، مجاور کوه «چکلشیر» روی رودخانه «چشمهعلی» احداث شده است. دریاچه پشت سد، منطقهای زیبا با مناظر رویایی خلق کرده است و گردشگران میتوانند اوقات فرحبخشی را در کنار دریاچه این سد سپری کنند.
غار چاه دیو، پدیدهای زیبا و منحصربهفرد در شهر دامغان است که برخلاف غارهای دیگر در دل کوه قرار نگرفته است و گردشگران میتوانند آن را از درون چاهی که در دل دشت قرار گرفته است، تماشا کنند.
دامغان شهری قدیمی است که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است و همیشه در زمانهای مختلف مورد تهاجم بیگانگان قرار میگرفته است. به همین دلیل در زمانهای قدیم به دور این شهر، حصاری کشیدهاند که هنوز آثارش در اطراف شهر قابلمشاهده است و از جاذبههای تاریخی و دیدنی دامغان به شمار میرود.
بازار دامغان در خیابان امام واقع شده است و دارای سه دهنه ورودی از خیابان امام و یک دهنه از طرف بلوار جنوبی و دهنه ورودی دیگر از سمت میدان امام است. اکثر مغازههای این بازار دارای سقف گنبدی هستند.
گنبد زنگوله از بناهای به یادگار مانده از قرن هفتم هجری است و از خشت خام ساخته شده است. وجود چند نمای قبر مانند در داخل بنا و عدم شناخت هویت واقعی بنا، روایت زیادی را در مورد مدفونین زیر این گنبد به وجود آورده است. برخی شخص مدفن در این بنا را یکی از سرداران «یعقوب لیث صفاری» به نام «زنگارود» میدانند و نام زنگوله را تغییری از همین نام میدانند.
کاروانسرای قوشه از بناهای مهم دامغان است که در زمان صفویه به سبک معماری چهارایوانی ساخته شده است. در مقابل این کاروانسرا نیز آبانباری تاریخی نیز وجود دارد.
دریاچه نمک در جنوب شهر دامغان نزدیک روستای حسنآباد قرار دارد و از جاهای دیدنی استان سمنان به شمار میرود. در طول مسیر رسیدن به این دریاچه از روستاهای زیبایی چون ورکیان، کلا، صلحآباد، صیدآباد و امامزاده هفتنان عبور خواهید کرد که هریک از قلعهها و یخچالهای گِلی بسیار زیبایی برخوردار هستند.
تپههای مریخی، تپههایی واقع در جنوب شهر دامغان هستند که فضانوردان روسی و اوکراینی آن را شبیهترین نقطه کره زمین به مریخ میدانند. اگر به دامغان دیدنی سفر کنید، حتما سر راه رسیدن به آن، این تپهها را خواهید دید.
تنگه زندان از جاذبههای طبیعی شهر دامغان است که سالانه گردشگران و طبیعتدوستان زیادی را مجذوب دیدنیهای بیشمار خود میکند. در مسیر رسیدن به این تنگه، میتوانید از دشت گلهای شقایقی که در سر راهتان قرار دارد نیز دیدن کنید.
کاروانسرای سپهسالار امیریه در ۳ کیلومتری جاده آسفالته دامغان به سمنان واقع شده و از آثار تاریخی دوران قاجار است. کاورانسرای سپهسالار همچنین بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد شکرالله در نزدیکی مسجد تاریخانه قرار گرفته است و از بناهای خشتی شهر دامغان به شمار میرود. پلان بنای این مسجد به مربع شکل است و سقف آن بهصورت گنبدی ساخته شده است.
قلعه دولتآباد در روستای دولتآباد، کنار جاده تهران قرار گرفته است و از آثار تاریخی و جذاب شهر دامغان مربوط به اواخر دوره صفوی تا اوایل دوره قاجار محسوب میشود.
امامزاده بکیر ابن اعین یکی از زیارتگاههای شهر دامغان است که مدفن عالم برجسته و متقی «بکیر ابن اعین» است. «بکیر ابن اعین بن سنسن کوفی» از خاندان با فضیلت و معروف به تشیع و از شاگردان و اصحاب نامدار «امام محمد باقر» است.
اگر از علاقهمندان علم ستارهشناسی و نجوم هستید، پیشنهاد میکنیم که حتما از پایگاه نجوم دامغان دیدن کنید. از امکانات این مجموعه میتوان به بهترین ادوات نجومی و همچنین مجربترین کارشناسان نجوم اشاره کرد.
چشمه انگورستانی در شمالیترین قسمت دره سرسبز تویه دروار قرار گرفته است. آب این چشمه بهدلیل اینکه از کوهها سرچشمه میگیرد، بسیار گوارا و قابل شرب است. سرسبزی اطراف این چشمه و پدید آمدن چشماندازهای طبیعی، چشم هر بینندهای را خیره میکند و این چشمه را به محلی مناسب برای تفریح خانوادهها تبدیل کرده است.