گردشبان (gardeshban.ir) : گراند بازار استانبول از ۵۶ گذرگاه طاقی مرتبط به هم تشکیل شده که مجموعاً ۴۰۰۰ مغازه دارد. فروشندگان تمام تلاش خود را در به کار گیری مهارتهای فروش میکنند. این بازار بلافاصله بعد از فتح استانبول توسط ارتش عثمانی، از سمت سلطان «محمد دوم» در سال ۱۴۵۳ سفارش داده شد تا منبع مالی برای ساخت ایا صوفیه باشد.
ساخت بازار در سال ۱۴۶۱ آغاز گردید. این مجموعه در ابتدا سازهای چوبی بود اما امروزه از سنگ و آجر ساخته شده است. برای طاقها از آجر، پایه طاقها از سنگ برش خورده و برای دیوارها از گچ روی آجر استفاده کردند.
گراند بازار پس از آن که خیابانهای اطراف سرپوشیده شدند و کاروانسراهای نزدیکش بعد از اتمام به آن پیوستند به اندازه فعلی در آمد. کاروانسراهای نامبرده از ساختمانهایی دو یا سه طبقه تشکیل شدهاند. حجرههای کوچکی که در این کاروانسراها میبینید رو به یک حیاط اندرونی مربع یا مستطیلی قرار داشتند. هر خیابان در بازار مربوط به یک صنف خاص میشد، ولی امروزه بسیاری از آن اصناف ناپدید شدهاند و جز خاطراتشان که در نام خیابانها پیوند خورده چیزی باقی نمانده است.
در گذشته رقابت در بازار ممنوع بود و تا قرن ۱۹ هیچ مغازهای نام یا تابلویی نداشت. حتی صنعتگران حق کار در جلوی جمعیت را نداشتند و هیچ کس نباید بالاتر از نرخ مصوب دولت قیمت گذاری میکرد.
بعد از زلزله سال ۱۸۹۴ گراند بازار تحت یک پروژه بازسازی قرار گرفت. بعد از این پروژه بود که تابلوهایی به سبک غربی و ویترین در مغازهها ظاهر شدند. بعد از بازسازی تنها ۱۷ عدد از ۲۹ کاروانسرای قبلی باقی ماندند. این بازار بزرگ در گذشته ۵ مسجد، ۱ مدرسه، ۷ آبنما و ۱۰ چاه آب داشت که امروزه تنها ۱ مسجد و ۱ وضوخانه هنوز پا بر جا هستند.
گراند بازار به مدت چند قرن زندهترین مرکز تجارت، صنایع دستی و مالی مدیترانه به شمار میرفت. اکنون بسیاری اعتقاد دارند که این بازار تنها یک تله برای گردشگران است، اما این واقعیت ندارد. البته اگر بدون آمادگی و اطلاعات لازم به بازدید بازار بروید ممکن است به سادگی طعمه مغازه داران فصلی شوید، اما اگر بلد باشید چگونه مانند یک ترک معامله کنید، میتوانید خریدهایی عالی از کالاهای چرم، فرش، طلا، نقره یا سوغاتی داشته باشید.
بازار بزرگ استانبول در تمام ساعات روز شلوغ بوده و فروشندگان با پافشاری بازدیدکنندگان را به مغازه خود دعوت میکنند. امروزه مغازههای بزرگی که در ورودی اصلی قرار دارند هر گونه کالای تولیدی و صنایع دستی صادراتی مانند فرش و جواهرآلات سنتی این کشور را به فروش میرسانند. تمام این کالاها با ضمانتنامه فروخته شده و میتوانند به هر نقطهای از جهان فرستاده شوند. نقرهکاریهای معروف ترکی، آثار مسی، برنزی، سوغاتیها، اشیای تزئینی، سرامیک و کالاهای چرمی، همگی مجموعهای غنی را در میان فرشها و جواهرآلات تشکیل میدهند. نویسندگان غربی درباره بازار بزرگ در سفرنامهها و خاطراتشان بسیار نوشتهاند.
بازار جواهر فروشان گراند بازار استانبول یکی از بزرگترین بازار طلا و جواهر در جهان است. برای گردش کامل در این قسمت باید حداقل سه روز کامل وقت صرف کنید! شاید این عدد به نظر اغراق بیاید اما زمانی که با تعدد و تنوع مغازهها روبهرو شدید آن را درک خواهید کرد. اگر بعد از یک گشت و گذار حسابی در بازار احساس گرسنگی یا تشنگی کردید، وقت آن رسیده که بر رستورانهای سنتی و کافههای داخل آن نیز سری بزنید. معروفترینِ آنها رستوران «هاوزلو» (Havuzlu) بوده ولی «قهوه خانه شرق» (Şark Kahvesi) و «یالیک چیلر» (Yağlıkçılar) نیز از گزینههای خوبی هستند.