گردشبان (gardeshban.ir) : از جمله زیباترین و ارزشمندترین اماکن فرهنگی و هنری باکو، موزه ادبیات نظامی گنجوی است. معماری این موزه به جهت ذوق و قریحهای که در آن به کار رفته، یکی از برجستهترین شاهکارهای هنر سازهای است که در نزدیکی میدان فانتین قرار گرفته است.
سبک معماری این بنا تلفیقی از سبک عثمانی و اسلامی است. کاشیهای آبی و فیروزهای با سنگهای مرمرین، نمای یک سازه کاملا کلاسیک و باستانی را به رخ میکشد. تلفیق سنت و هنر کلاسیک در زیبایی نمای معماری این بنا بسیار نقش داشته و آن را دیدنیتر کرده است.
این بنا از جمله معدود سازههایی است که در نمای بیرونی آن از مجسمههای گچی که هر یک از آنها نوابغ ادبی و هنری جمهوری آذربایجان را به تصویر کشاندهاند، استفاده شده است. این مجسمهها از چهرههای مشاهیر بزرگی مانند ملا پناه واقف، میرزا فتحعلی آخوند زاده و سایر چهرههای فاخر برگرفته شده است که زیبایی وصف ناپذیری به بنا بخشیدهاند و از این نظر در میان باستان شناسان، معماران و فرهنگ دوستان بسیار جالب و چشمگیر است.
جمهوری آذربایجان و شهر توریستی باکو به دلیل نزدیکی با ایران مورد استقبال بسیاری از ایرانیان قرار گرفته و هر ساله ایرانیان بسیاری برای سپری کردن اوقات تعطیلات خود به این سرزمین سفر میکنند.
اگر چنانچه سفر به باکو را مقصد تفریحی خود انتخاب کردید، بازدید از اماکن فرهنگی آن را از جمله موزهها و سایر بناهای تاریخی آن را از یاد نبرید. در ادامه به شرح مختصری در ارتباط با مشخصهها و ویژگیهای موزه میپردازیم؛
تاریخچه ساخت موزه نظامی باکو
پیشینه ساخت این بنا به سال ۱۸۵۰ میلادی بازمیگردد که در ابتدا به صورت یک کاروانسرای یک طبقه بود. در طی سالیان متوالی طبقه دوم بنا نیز ساخته شد و حتی بین سال ای ۱۹۱۸ الی ۱۹۲۰ محل اقامت کابینه وزیران جمهوری آذربایجان بود و به دنبال آن بین سالهای ۱۹۲۰ میلادی تا ۱۹۳۰ میلادی، این بنا مختص به شورای کارگری آذربایجان قرار گرفت.
در تاریخ ۱۹۳۹ میلادی، موزه به جهت یادبود نظامی گنجوی شاعر شهیر ایرانی افتتاح شد که با بهرهمندی از معماران متبحری مانند صادق اکبر اوغلو داداشاف و میکائیل عسگر اوغلی حسیناف ساخته و پرداخته شد و گفتنی است که تندیس این دو معمار هنرمند نیز در این موزه به نمایش درآمده است. برخی به این موزه، موزه ادبیات آذربایجان نیز میگویند
مشخصه های موزه نظامی باکو
موزه نظامی گنجوی باکو، از جمله موزه های فرهنگ، هنر و ادبیات جمهوری آذربایجان است که در شهر توریستی باکو واقع شده است و اگر چنانچه علاقمند به آشنایی با آثار ادبیات فاخر دارید میتوانید بازدید از این موزه را جزو فهرست گردشگری خود در سفر به باکو قرار دهید. گفتنی است که از این موزه به عنوان گنجینهای از فرهنگ آذربایجان یاد میکنند.
موزه نظامی گنجوی دارای ۲۳ سالن است که در تمامی آنها بخشی از آثار هنری به نمایش گذاشته شده است. همچنین بالغ بر سیصد نمایشگاه که شامل نسخههای خطی، خوشنویسی، نقاشی، عکسها و تصاویر میشود را به خود اختصاص داده است. اگر چنانچه در صدد بازدید از این موزه بر آمدید، پیشنهاد میشود یک روز تعطیلی خود را صرف دیدن از آثار فاخر این موزه کنید. آثار ارزشمند و هنری این موزه برای علاقمندان بسیار دیدنی و جذاب خواهد بود
طراحی داخلی موزه نظامی باکو
درون موزه با سالنها و نمایشگاههای متعدد که هر یک آثار هنری و ادبی از جمله کتیبههای قدیمی، آثار خوشنویسی، نقاشی، عکاسی، صنایع دستی، هنرهای تجسمی، نسخههای خطی، کتابهای کمیاب و قدیمی و غیره را به نمایش گذاشتهاند، مواجه خواهید شد. طراحی داخلی و نمای درونی موزه با هنرمندی لطیف کریماف انجام شده است. اگر چه تاسیس این موزه به سال ۱۹۳۹ میلادی برمیگردد اما درهای خود را برای بازدیدکنندگان در سال ۱۹۴۵ میلادی گشود. گفتنی است که برنامههای مرتبط با بزرگداشت این شاعر شهیر ایرانی نیز در موزه برگزار میشود که مورد استقبال عموم بازدیدکنندگان از جمله گردشگران قرار میگیرد
مشخصات ساختمان
مساحت بنا در حدود ۲۵۰۰مترمربع میباشد و ۱۴۰۹ مترمربع از آن به نمایشگاهها اختصاص یافته است. همچنین بالغ بر سه هزار نسخه خطی، کتابهای نادر، نقاشیهای نفیس، تصاویر، تابلوهای مینیاتور، آثار نمایشی و سایر آثار در حدود سی سالن به نمایش گذاشته شده و همچنین سالنهای فرعی هم به کتابخانه، عرضه و فروش کتابهای شعرا و دیگر آثار هنری پرداخته شده است. گفتنی است که مجسمههای شعرا، مشاهیر فرهیخته ادبی نیز جزئی از نمای داخلی موزه به شمار میرود.
در هر یک از سالنها با نقاشیهای تاریخی رنگ و روغن و تصاویر زیبایی مواجهیم که یادآور فرهنگ، هنر و ادب روزگاران گذشته است. با گشت و گذار در این موزه و بازدید از هر یک از سالنهای آن میتوان دیدگاه تازهتری را نسبت به ادبیات پارسی این گهر ارزشمند به دست آورد
موقعیت قرارگیری موزه
همانطور که از پیش به آن اشاره شد، این موزه در پایتخت جمهوری آذربایجان یعنی شهر باکو قرار گرفته و اگر به منظور بازدید از این موزه به باکو سفر میکنید بایستی به ایچری شهر رفته و پس از آن به میدان فانتین بروید. فاصله ورودی ایچری شهر و میدان فانتین بسیار اندک بوده و به راحتی قابل دسترس است. همچنین برای دسترسی به این منطقه با تمامی وسایل نقلیه عمومی اعم از تاکسی و یا مترو امکانپذیر است
بازدید از موزه
همانطور که گفته شد، علاقمندانی که تمایل به آشنایی با ادب و فرهنگ ایران باستان از جمله شاعر بزرگ ایرانی نظامی گنجوی دارند، با بازدید از این موزه میتوانند لحظات به یاد ماندنی را برای خود به ثبت برسانند.
هر گوشهای از این موزه گفتنیهای بسیاری در ارتباط با آثار هنری و ادبی نظامی گنجوی را به تصویر میکشد که نه تنها بازدید از نمایشگاهها و غرفههای این موزه خالی از لطف نیست، بلکه بیش از پیش میتوانید با پیشینه ادبیات این سرزمین آشنا شوید و به دیدگاه تازهتری از ادبیات ایران و جمهوری آذربایجان برسید.
علاوه بر ایرانیانی که به وفور به باکو سفر میکنند، گردشگران و توریست های بسیاری نیز از سراسر جهان برای بازدید از این موزه ادبی به جمهوری آذربایجان سفر کرده و به شهر باکو میآیند تا بتوانند از اماکن فرهنگی این سرزمین از جمله موزه نظامی گنجوی دیدار نمایند