بانه را شاید مردم به مراکز خریدش بشناسند؛ اما جاهای دیدنی بانه نیز کم نیستند و میتوانند پذیرای گردشگران باشند.
بانه شهری در دامنه شمالی رشته کوههای زاگرس در مرز غربی ایران است. بانه چهارمین شهر بزرگ استان کردستان به شمار میرود و نام آن از کلمه کردی «بان» گرفته شده است.
این نام بهمعنای «بام» و متاثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر است. از بانه عموما بهعنوان یک بازار مرزی یاد میشود که واردات و صادرات در این شهر رونق خاصی به آن داده است؛ اما طبیعت بکر این منطقه نیز زبانزد است.
این شهر جنگلهای طبیعی و بزرگ بلوط دارد. اگر به قصد خرید به این شهر سفر میکنید، فراموش نکنید تا از جاذبههای طبیعی آن نیز دیدن کنید. با کجارو همراه باشید تا با دیدنیهای بانه بیشتر آشنا شوید.
غار شوی که در میان طبیعت دوستان و غارنوردان شهرت بالایی دارد، در نزدیکی شهر بانه واقع شده است. این غار در روستایی با همین نام قرار دارد. ارتفاع دهانه ورودی غار حدود یک متر و عرض ان حدود دو متر است که نسبتا دهانهایی کوچک دارد. پس از ورودی از دهانه غار و گذر از چند متر مسیر افقی، پرتگاهی قرار دارد که در سمت راست آن با شیبی تند و طولانی به شعبه اصلی غار منتهی میشود. درون غار مسیرهای مسطح، پرشیب و دهلیزهایی قرار دارد که برای غارنوردان هیجانانگیز خواهد بود. بیشتر قسمتهای این غار ریزشی است و عبور از آن باید با دقت انجام شود. طول این غار ۲۶۷ متر است و با شیب بسیار تندی رو به پایین میرود.
کوه آربابا در استان کردستان با ارتفاع حدود دو هزار متر از نمادهای زیبایی و حماسی بانه است که مردم این شهر از آن برای گذران اوقات فراغت خود استفاده میکنند. داستانهای گوناگونی از علت نامگذاری این کوه مطرح است که هیچکدام سندیتی ندارد. شخصیت «آربابا» در قصهها و اشعار کردی وجود دارد و این کوه در فرهنگ عامهی مردم شهرستان بانه جایگاه خاصی دارد. این کوه مربوط به دوره دوم زمینشناسی است و پارک جنگلی دوکانان و پیرمراد بر دامنه آن واقع شده است.
پارکهای کوهستانی دوکانان و پیرمراد در نزدیکی یکدیگر روی دامنه کوه آربابا واقع شدهاند. این دو پارک کوهستانی مشرف به شهر بانه هستند. هر ساله نمایشگاه صنایع دستی این منطقه در این پارکهای کوهستانی برگزار میشود. در گذشته اهالی شهر از پارک پیرمراد بهعنوان زیارتگاهی استفاده میکردند و هر چهارشنبه به زیارت پیرمراد میرفتند. هماکنون نیز این سنت کهن باقی مانده و در روزهای چهارشنبه این پارک بسیار شلوغ است. امکانات تفریحی و رفاهی نیز در این دو پارک برای گردشگران فراهم شده است.
دریاچه سد بانه در مسیر جاده سقز به بانه قرار دارد که طبیعت و پوشش گیاهی اطراف آن، زیبایی خاصی به این دریاچه بخشیده است.
تفرجگاه نجه در محیطی جنگلی و کوهستانی در روستای نجه علیا در چند کیلومتری بانه قرار دارد. این روستا از مناطق هدف گردشگری به شمار میرود که محیط طبیعی و بکر آن، چشمهسارها، مسجد تاریخی و تولید شیلات آن مورد توجه گردشگران است.
تفرجگاه سورین در جنوب شرقی بانه در مسیر مریوان واقع شده است. پرتراکمترین قسمت این منطقه از لحاظ پوشش گیاهی، تفرجگاه سورین است. یک مسجد تاریخی نیز در یان تفرجگاه قرار دارد.
روستای هفتاش از مناطق هدف گردشگری بانه به شمار میرود که جاذبههای گردشگری طبیعی و بكر از جمله مناطق كوهستانی، مراتع زیبا، باغهای میوه، دشت سورین، رودخانه و بناهای تاریخی و مذهبی را در خود جای داده است.
روستای شوی از قدیمیترین و پرجمعیتترین روستاها و از جاهای دیدنی بانه محسوب میشود که در شمال غربی آن واقع شده است. بزرگترین دشت بانه، دشت شوی نیز در این روستا قرار دارد. همچنین این روستا پرآبترین بخش این ناحیه به شمار میرود. طبیعت بکر، چشمه مرکزی شوی، غار شوی و رودخانه نژو از جاذبههای دیدنی این روستا است.
روستای سبدلو در دامنه کوه وزنه در شمال شرقی بانه واقع شده است. این ورستا بهدلیل قرارگیری در میان ارتفاعات در زمستان بادهای شدیدی را با سرمای بسیار تجربه میکند که شهرت فراوانی دارد. پوشش گیاهی طبیعت بکر این منطقه از دیدنیهای آن محسوب میشود.
طبیعت بکر روستای مامال نیز طرفیت گردشگری در آن پدید آورده است. این روستا از شمال به کوه حوتوانه و از جنوب به روستای شیدیله و از شرق به روستاهای سیاحومه و آلیماکان و از غرب به روستای نمازگاه وصل است.
روستای نجنه علیا که از مناطق بکر و طبیعی دیدنی بانه به شمار میرود در فصل بهار و تابستان از جاذبههای گردشگری مهم محسوب میشود که زیباییهای آن دوچندان میشود. تفرجگاه نجه نیز در این روستا قرار دارد. در مسجد تاریخی روستای نجنه علیا یک قرآن تاریخی وجود دارد که توسط فردی به نام مراد بن یوسف بن عیسی مشهور به فقه مراد به خط ثلث در ۳۰ جز کامل به رشته تحریر درآمده است. این قرآن ۳۱۶ برگ دارد و جلد آن چرمی قهوهای است.
در روستای نژو آثار تاریخی به نام شارکون که فقط کوزههای بزرگ و کوچک گلی که داخل بعضی از آنها زغال پیدا میشود، باقی مانده است. مهمترین اثر باستانی روستا قلعهای است که در غرب روستا قرار دارد و در اطراف این قلعه که با نام محلی (قه لای نژو) معروف است چشمههای آب فراوانی وجود دارد. بر اساس سخن محلیان، قدمت این قلعه به پیش از اسلام برمیگردد و با توجه به اینکه مقبرههایی که در این ناحیه وجود دارد، به طرف بیتالمقدس کنده شدهاند؛ به نظر این ادعا صحیح است. تقریبا این قلعه بهجز حصار بیرونیاش تخریب شده و تنها سنگهای بزرگ و تراشیده آن همچنان برجای مانده است. خرابه قلعه شامل دو قسمت است که بهوسیله یک سنگ بزرگ بهعنوان پل به هم مرتبط شده است. ساکنان روستا به تخت سنگ بزرگی که در غرب قلعه قرار دارد اغلی بگ میگویند؛ اغلی بگ نام پهلوانی از این روستا بوده است که در هنگام لشکرکشی اعراب، در دشت میرآباد به آنها شبیخون زده و تعداد زیادی از آنها را کشته است.
مجتمعهای تجاری بانه همچون بازار بزرگ آفتاب درخشان، مجمتع تجاری گلستان، مرکز خرید سان سیتی، بازارچه مرزی سیرانبند و بازار بانه از مراکز محبوب و مهم تجاری این منطقه به شمار میروند.