شهرستان تنکابن، یکی از زیباترین شهرهای استان مازندران است که در سراسر ایران و جهان آن را به سرزمینی با طبیعتی زیبا و چشمنواز و رویاییترین مقصد گردشگری در شمال کشور میدانند.
در مورد شهرت این شهرستان به «تنکابن» روایات متعددی وجود دارد. در کتاب سفرنامه مازندران و استرآباد که به تالیف «ظهیرالدین مرعشی» درآمده است، پسوند بُن را بهمعنای پایین بیان کرده است.
بنابراین با استناد به این کتاب، تنکابن بهمعنای «زیر تنکا» یا «پایین تنکا» است.برخی دیگر معتقدند که «تنکابن» یا «تنک آب بن» به محلی گفته میشود که جلگه ساحلی دریای کاسپین تنک یا اندک و کم میشود. در واقع «تنک آب بن» به «تنکابن» تغییر یافته است.
جالب است بدانید که برخی دیگر از فلاسفه معتقدند که بهدلیل وجود تابستانهای شرجی که تحمل آن برای گردشگران و مسافران و حتی ساکنین این منطقه از کشور، بسیار طاقتفرسا و سخت است، و همچنین زمستانهای سرد، این منطقه به «تنکابن» یعنی کاهنده جسم و تن که نشاندهنده سختی از «تن کاه بن» به «تنکابن» تغییر یافته، شهرت یافته است. «شهسوار»، «دیلم خاصه»، «رسولی محله» و «فیض» از نامهایی است که در گذشته در مورد این شهرستان به کار برده میشد. این شهرستان، هم بهواسطه تاریخ کهن و هم بهدلیل طبیعتی زیبا و فوقالعاده یکی از زیباترین مقاصد گردشگری در استان مازندران و کشور است که سالانه میزبان جمع زیادی از مسافران و توریستهای بسیاری از سراسر ایران و جهان است.
در ۳۰ کیلومتری از شرق شهرستان تنکابن، پدیدهای طبیعی و یکی از جاهای دیدنی مازندران قرار دارد که به «غار آبی دانیال» شهرت یافته است. این جاذبه زیبای گردشگری که پس از غار «قوری قلعه» واقع در پاوه کرمانشاه، دومین غار بزرگ رودخانهای ایران است، در «سلمانشهر» و در ارتفاعاتی که به این منطقه زیبا مشرف است، واقع شده و میتوان شباهتهای بسیاری در این غار با غار شگفتانگیز علیصدر در استان همدان یافت.
درون غار میتوان شاهد جریان آبی گوارا بود که همانند دمای خود غار، بسیار سرد است. درون غار، منظرهای بسیار دیدنی را میتوان مشاهده کرد که بواسطه مواد آهکی آویزان شده از سقف، به وجود آمده است. پدیدهای بسیار زیبا که به نظر میرسد زمان ایجاد هر سانتیمتر از آن حدود ۱۰۰ سال به طول انجامیده است، نظر گردشگران را بهمحض ورود به خود جلب میکند.
در ۳۰ کیلومتری محور تنکابن به چالوس، در فاصله بین نشتارود و عباسآباد، منطقهای حفاظت شده و بسیار دیدنی قرار دارد که فاصله آن با دریا تنها ۱۲۰ متر است. این منطقه حفاظت شده که به «پارک ملی خشکه داران» شهرت دارد، عنوان یگانه جنگل جلگهای شمال ایران را به خود اختصاص داده است. جنگلی کاملا بکر که میتوان آن را آخرین بازمانده از اکوسیستمهای جنگلی جلگهای شمال کشور معرفی کرد که دارای وسعتی حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار متر مربع است. در این منطقه میتوان گونههای مختلفی از جانوران و گیاهان را مشاهده کرد. گیاهانی مانند توسکا از نوع کرک، انار، ممرز، بلوط، خرمندی، لرگ، ازگیل جنگلی و ... و نیز گونههایی از حیوانات وحشی مانند شغال، گرگ، خوک، گربه وحشی و همچنین پرندگانی مانند خاکستری، قره، غاز، مرغابی، اگوت بزرگ و کوچک و دار غاز باکلان، از جمله جاندارانی هستند که این منطقه را بهعنوان زیستگاه خود برگزیدند. جالب است بدانید که در حاشیه این پارک زیبا میتوان موزه تاریخی طبیعی را مشاهده کرد که نمونهای جالب از مجموعه تاکسیدرمی از حیوانات وحشی در شمال ایران را برای گردشگران و محققان به نمایش گذاشته است.
یکی از زیباترین و فوقالعادهترین مناطق گردشگری و توریستی در شهرستان تنکابن، «جنگل دوهزار» این شهرستان است که قطعا میتوان چشماندازی بینظیر را در آن مشاهده کرد. منطقهای کوهستانی با چمنزارها، دره سرسبز و جنگلهای مرتفع جلگهای، امروزه به یکی از مقاصد گردشگری در کشور تبدیل شده است.
همچنین برخورداری این ناحیه از اقلیم و آب و هوایی مناسب، باعث ایجاد مجموعه زیستی و طبیعی بینظیری همچون جنگلها، مراتع، یخچالهای طبیعی، چمنزارها و قلههای مرتفع شده است. و اما رودخانه خروشان دو هزار که از ارتفاعات الموت استان قزوین و تخت سلیمان سرچشمه گرفته است، منظرهای بسیار دیدنی و جذاب را به وجود آورده است که از دلایل اصلی حضور گردشگران در این منطقه از ایران، محسوب میشود.
از دیگر جاذبههای گردشگری در شهرستان تنکابن، پدیده طبیعی با خاصیت درمانی است که به «چشمه آبگرم فلکده» شهرت یافته است. این جاذبه ارزشمند طبیعی در منطقهای به همین نام و در دل جنگلهای دوهزار شهرستان تنکابن قرار دارد. منطقه فلکده، بهدلیل همین چشمه آبگرم که در دل جنگل و از زیر کلاهک صخرهای بیرون میتراود، شهرت قابل توجهی را کسب کرده است.
منظرهای که آبگرم از آن عبور میکند بسیار زیبا و تماشایی است که از جنگل سرسبز و باشکوه درختان کاج و سرو، تشکیل شده است. از ویژگیهای این پدیده طبیعی، نداشتن گوگرد و شرب بودن آن است که با آبتنی در آن میتوان در درمان برخی از بیماریها مانند دردهای مفصلی، نتیجه مناسبی را شاهد بود.
از دیگر جاذبههای محبوب و دوستداشتنی شهرستان تنکابن، روستایی است بسیار زیبا، با اقلیمی مطبوع، طبیعتی بکر و فوقالعاده و دیدنیهای مجذوبکننده که قطعا گزینهای مناسب برای مسافرت در ایام مختلف سال بویژه فصل بهار است. زیبایی روستای قلعهگردن تنکابن بهاندازهای است که لقب بهشت کوچک شمال ایران را از آن خود کرده است. منطقهای بکر و مسحورکننده با منظرهای بسیار دیدنی و فوقالعاده که به اعتقاد بسیاری از گردشگران، تمامی زیباییهای شمال را در خود گنجانده است.
پارکی زیبا با چشماندازی منحصربهفرد در ۱۸ کیلومتری جاده تنکابن به جنگل دوهزار استان مازندران قرار دارد که به «پارک جنگلی چالدره» شهرت یافته است. این ناحیه از شمال کشور دارای مساحتی بالغ بر ۹۴ هکتار است و در نقطه اتصال دو رود دوهزار و سههزار قرار گرفته است. در واقع چالدره، درهای است عمیق و سرسبز که میتوان با حضور در آن آرامشی وصفناشدنی را تجربه کرد. به همین دلیل این پارک به چالدره شهرت یافته است. حضور انبوهی از درختان افرا و توسکا در کنار بوتههای سرخس که در وسعت زیادی از منطقه به چشم میخورد و نیز کلبههای جنگلی با نمایی کاملا سنتی در کنار تسهیلات امروزی، بر زیبایی این منطقه افزوده است.
در منطقهای مملو از درختان زیبا و سرسبز توسکا، افرا و بلوط، در جنوب غربی شهرستان تنکابن، در مسیر رودخانه دوهزار و کمی بعد از هلوکه و روستای عسل محله، یکی از زیباترین پدیدههای طبیعی استان مازندران به چشم میخورد که از آن به نام «آبشار سنگ بن چشمه» تنکابن یاد میشود.
آبشاری که با حضور در منطقهای مملو از چشماندازهای زیبا و خیرهکننده، ناحیهای بکر و دستنخورده و قرار گیری در مجاورت جنگل سوتهچال، به یکی از محبوبترین جاذبههای توریستی در استان مازندران تبدیل شده است. بازدید از این منطقه بسیار جالب و سرشار از لحظاتی بهیادماندنی خواهد بود.
یکی دیگر از جاهای دیدنی تنکابن، پلی است قدیمی که پروسه ساخت آن در سال ۱۳۰۹ شمسی با طراحی مهندسین کشورهای روسیه و آلمان شروع و تا سال ۱۳۱۱ هجری شمسی به اتمام رسید. این سازه ایران کهن دارای قدمتی برابر با دوران پهلوی اول است و بهعنوان یکی از زیباترین پلهای تاریخی کشور و نمادی از شهرستان تنکابن شناخته میشود. این پل قدیمی، در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسیده است. اثری که دارای طولی بالغ بر ۱۱۲ متر، عرضی حدود هفت متر و ارتفاعی نزدیک به پنج متر است و امروزه به یکی از جاذبههای تاریخی شهرستان تنکابن تبدیل شده است.
در شهرستان زیبای تنکابن، آثار تاریخی ارزشمند و دیدنیهای طبیعی بسیاری وجود دارد که میتوان به قله سیالان، آبشار فرهاد جوی، دشت دریاسر، شهر ساحلی نشتارود، عمارت شهرداری تنکابن، محوطه کورسر، محوطه گورستانی جارمت، بنای سنگی کوره سر، پل فلزی ولی آباد، پل قلعه گردن، حمام مَکرود، مسجد امیراسعد، خانه حاج خلیلی، روستای زیبای مازوبن، مرداب نشتارود و ... اشاره کرد