gardeshban.ir

شهرستان خوی که به نظر می‌رسد از پیشینه‌ای حدود سه هزار سال برخوردار است، پس از شهر زیبای ارومیه، دومین شهر مهم و تاریخی استان آذربایجان غربی است. این شهرستان از گذشته به‌دلیل قرارگیری در مسیرهایی تجاری همچون مکه یولی، طرابوزان به جلفا و از همه مهم‌تر جاده‌  ابریشم، از اهمیت زیادی برای بازرگانان، تجار و رجال مملکتی برخوردار بوده است.

البته هرچند در گذشته از خوی به‌عنوان یکی از مراکز مهم اقتصادی یاد می‌شد، اما در ادوار مختلف تاریخی به‌دلایل مختلفی از جمله سوانح طبیعی و ... با مرور زمان اهمیت خود را از دست داده و رفته رفته با از بین رفتن شهر قدیمی، شهری جدید در مجاورت آن تاسیس شده است. جاذبه‌های گردشگری متعددی مانند جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی در این شهرستان زیبای شمال غرب کشور، این ناحیه از ایران را به یکی از نقاط تفریحی و گردشگری تبدیل کرده است که بازدید از آن و تماشای دیدنی‌های آن، خالی از لطف نخواهد بود.

۱. پل خاتون

بر رودخانه‌ای در فاصله‌ سه کیلومتری از شهرستان خوی، اثری تاریخی و باستانی قرار دارد که قدمت آن به اوایل قرن ۱۲ هجری قمری بازمی‌شود. به نظر می‌رسد، این میراث ملی که به «پل خاتون» شهرت یافته است، در سال‌هال ۱۱۷۰ تا ۱۲۰۰ هجری قمری به دستور «احمد خان دنبلی» تاسیس شده و در گذشته محل تردد کاروان‌هایی که از عثمانی وارد ایران می‌شدند، بوده است. پایه‌ها و موج‌شکن‌های این پل تاریخی به‌شکل پشت ماهی است و با مصالحی همچون سنگ‌های عظیم، ماسه و آهک ساخته شده است.

• آدرس: ۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان خوی

۲. مقبره علمدار

بر اساس اظهارات باستان‌شناسان، بنایی متعلق به دوران پیش از اسلام و باقی‌مانده از دوران حکومت ساسانیان در شمال غربی خوی، بر تپه‌ کوهی کوچک و در روستای «بدل آباد» قرار دارد که به نام «مقبره‌ علمدار» شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که در ابتدا این اثر تاریخی آتشکده‌ بوده است، ولی در دوران بعد تخریب شده و در زمان حکومت «شاه عباس صفوی» احداث می‌شود. آرامگاهی که متعلق به یکی از شهدای سادات جنگ چالدران است که در زمان جنگ چالدارن، پرچمدار «شاه عباس» بوده است. طبق گفته‌ محققان علت نام‌گذاری این مقبره به علمدار نیز به همین دلیل بوده است.

• آدرس: شمال غربی خوی، روستای بدل آباد 

۳. برج شمس تبریزی (مناره شمس تبریزی)

«برج شمس تبریزی» بنایی است باقی‌مانده از دوران حکومت صفویان که در شمال غربی خوی و در محله‌ امامزاده سید بهلول این شهرستان قرار دارد. به نظر می‌رسد که این بنا روی قبری که گفته می‌شود متعلق به شمس تبریزی است، به فرمان «شاه اسماعیل صفوی» احداث شده است. «برج شمس تبریزی»، با استفاده از آجر ساخته شده و با شاخ‌های قوچ و میش، تزئین شده است. جالب است بدانید که این تزیینات با استفاده از شکار حیواناتی که «شاه اسماعیل صفوی» در اقامت چهل روزه‌ خود در «کوه چله‌ خانه‌ خوی»، به‌دست آورده بود، تهیه شده است.  

• آدرس: محله امامزاده، کوچه شمس تبریزی 

۴. بازار تاریخی خوی

یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی در شهرستان زیبای خوی، «بازار قدیمی خوی» است که از پیشینه‌ای متعلق به دوران حکومت صفویان و زندیه برخوردار است. البته اقداماتی در خصوص ساماندهی این بازار قدیمی در زمان حکومت قاجاریان و به همت «عباس میرزا» انجام شده است.

با توجه به کتیبه‌ای که در گنجینه‌ خوی نگهداری می‌شود، احداث این بازار در دوران «شاه طهماست» شروع و در زمان «عباس میرزا» به دستور وی و به همت «امیر احمدخان دنبلی» اقدامات قابل‌توجهی برای توسعه و مرمت بخش‌هایی از آن، انجام شده است. این بخش از شهرستان خوی هم درگذشته و هم امروزه نبض اقتصادی خوی و منطقه است که صدای تپش آن را می‌توان در حجره‌ها، کاروان‌سراها و راسته‌های آن، به وضوح شنید. جالب است بدانید که بازار خوی، دومین بازار بزرگ کشور و متشکل از چند راسته بازار سرپوشیده، چند سرا، چهار سو، گذر قدیمی و کاروان‌سرا است.

• آدرس: خوی، ضلع جنوب شرقی چهارراه مركزی، در راستای خیابان‌های طالقانی و انقلاب

۵. دروازه سنگی خوی

از دیگر میراث تاریخی و ارزشمند شهرستان خوی، بنایی است مشهور به «دروازه‌ سنگی» که به زبان مردم خوی به «قالا قاپیسی» نیز شهرت دارد. این اثر در بخش جنوبی بازار و به‌سمت شهر سلماس قرار گرفته است. با توجه به نظراتی که در مورد پیشینه‌ این بنای تاریخی وجود دارد، قدمت آن متعلق به دوران ایلخانان یا حکومت قاجاریان است. البته با توجه به معماری انجام شده در این اثر و مقایسه‌ آن با نوع معماری بناها و آثار باقی‌مانده از دوران قاجار، احتمال ساخت «دروازه سنگی» در دوران قاجاریان بیشتر است. به نظر می‌رسد که این بنا با الگوبرداری از بناهای قاهره، از مرمر سیاه و سفید و به‌دلیل محافظت شهر از حملات دشمنان، ساخته شده است.

• آدرس: خوی، خیابان طالقانی، جنوب بازار خوی

۶. مسجد مطلب خان

یکی دیگر از آثار ملی ثبت شده، مسجدی باقی‌مانده از دوران حکومت ایلخانان است که به «مسجد مطلب خان» شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که معماری انجام شده در ساخت این مسجد، به روش معماری دوران مغول و به‌صورت روباز است. هرچند با گذشت زمان و حوادث متعدد، از بین رفته و در دوران قاجار، مسجد جدیدی بر خرابه‌های مسجد قبلی، ساخته شده است. شاه‌نشین‌های مرتفع، ایوان بزرگ، حجره‌های دو طبقه در گرداگرد شبستان روباز این مسجد، از ویژگی‌های بارز «مسجد مطلب خان» است.

• آدرس: خوی، خیابان طالقانی 

۷. موزه خوی

از دیگر دیدنی‌های خوی، موزه‌ این شهرستان است که در یک عمارت یک طبقه، با وسعتی بالغ بر ۲۵۶ متر مربع، متشکل از دو سالن و یک تالار کوچک و در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی، احداث شده است. البته در سال ۱۳۵۸ بخش‌های دیگری همچون سه تالار کوچک دیگر نیز به آن افزوده شده و اشیایی همچون اشیای باستانی آذربایجان، خراسان، ری، گیلان، کاشان، مردم‌شناسی، هنرهای تزئینی، هنرهای ملی، صنایع دستی، سنگ‌ نبشته‌های شاه تهماسب صفوی، کتب خطی، سکه‌های دوران مختلف، گل مهره‌ها و ... در این موزه نگهداری می‌شود.

• آدرس: خیابان امام، کوچه نورالله خان

۸. امامزاده سید بهلول

یکی از بزرگ‌ترین اماکن مذهبی و زیارتی در شهرستان خوی، «امامزاده سید بهلول» است که در محله‌ای به همین نام در خوی قرار دارد. در واقع می‌توان این مکان را قدیمی‌ترین مزار خوی نامید که از ارزش و اهمیت بالایی در بین مردم به‌دلیل پیکر امامزاده سید بهلول که از نوادگان امام علی‌النقی (ع) است، برخوردار است.

هرچند اطلاعات دقیقی در مورد قدمت این امامزاده وجود ندارد، ولی با توجه به سنگ‌نبشته‌ای که تاریخ دفن سید بهلول را در سال ۳۲۷ هجری قمری بیان می‌کند، می‌توان «سید بهلول» را قدیمی‌ترین امامزاده‌ آذربایجان نامید.

• آدرس:  خوی، محله امامزاده سید بهلول 

۹. ساختمان شهرداری خوی

از زیباترین عمارات تاریخی در استان آذربایجان غربی، «ساختمان شهرداری خوی» است که در دوران پهلوی اول، در دو طبقه ساخته شده است. این بنا در گذشته مورد استفاده‌ حاکمان و بزرگان خوی بوده است و در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی، فعالیت خود را به‌عنوان اولین ساختمان مستقل شهرداری خوی، آغاز کرد. از ویژگی‌های معماری در این بنا می‌توان به تزیینات چشم‌نوازی همچون گچبری‌ها و نقاشی‌های متعدد اشاره کرد که زیبایی قابل‌توجهی به آن بخشیده است.

• آدرس: خوی، مرکز شهر، خیابان صمدزاده

۱۰. کلیسای سورپ سرکیس

«سورپ سرکیس» یکی دیگر از عمارات تاریخی و مذهبی ارامنه در شهرستان خوی است که در شمال غربی این شهرستان، در میدان قمسال و در محله‌ امامزاده قرار دارد. روایات مختلفی در مورد قدمت این بنای تاریخی وجود دارد. برخی از باستان‌شناسان معتقدند این میراث ایران باستان متعلق به قرن چهارم میلادی و برخی دیگر بر این باورند که بنای ساختمان کلیسا در قرن نهم هجری قمری، احداث شده است. البته با توجه به نوع معماری انجام شده در ساخت آن، طرح ساختمان، شکل ستون‌ها و چگونگی دیوارسازی و نورگیرها، احتمال ساخته شدن کلیسا در قرن چهارم میلادی را مقبول‌تر خواهد کرد. در زمان حکومت صفویان، «کلیسای سورپ سرکیس» مورد مرمت قرار گرفت که به‌صورت امروزی شاهد آن هستیم. از اوایل قرن ۲۰ میلادی (سال ۱۲۹۷ شمسی)، ارامنه از خوی مهاجرت کرده و همین امر سبب شده است که این کلیسا متروکه شود.

• آدرس: خوی، میدان قمسال، محله‌ امامزاده 

شهرستان زیبا و تاریخی خوی، به‌دلیل قدمت و زیبایی‌های طبیعی، یکی از جاذبه‌های گردشگری در استان آذربایجان غربی است که علاوه بر دیدنی‌های ذکر شده می‌توان به خانه‌ کبیری، منطقه‌ حفاظت شده مراکان، پل قطور، مسجد سیدالشهدا، آبشار بدلان، جهنم دره، آرامگاه پوریای ولی، مسجد حاجی بابا، مسجد داش آغلیان، مقبره آل یعقوب، مقبره شیخ نوایی، کلیسای سرکیس مقدس دیزا، کلیسای فنایی، کلیسای قریس، کلیسای ملهذان، پارک بانوان خوی، روستای سیه باز، روستای کلوانس، روستای سعلکده و منطقه شکار ممنوع زرآباد اشاره کرد.