گردشبان (gardeshban.ir) : تنبلی چشم کودکان یکی از شایعترین مشکلات و اختلالات بینایی در کودکان است. این مشکل بیشتر در سنین ۴ تا ۷ سالگی خود را نشان داده و گاهی حتی تا سنین بالاتر نیز نشانهای ندارد.
تنبلی چشم یا آمبلیوپیا (به انگلیسی: Amblyopia) که در حدود ۳ درصد از افراد دیده میشود زمانی اتفاق می افتد که فرد در دوره کودکی دید طبیعی و کافی نداشته باشد. والدین وظیفه دارند با آگاهی کامل از این بیماری برای درمان زودهنگام و جلوگیری از عوارض بعدی اقدام کنند.
نشانههای تنبلی چشم کودکان
بیشتر کودکانی که با تنبلی چشم سروکله میزنند هیچ نشانه ظاهری خاصی ندارند و بیماری آنها در ظاهر قابل مشاهده نیست. به طور کلی تنبلی چشم در اثر تحریک نشدن اعصاب بین مغز و چشم ایجاد میشود. این شرایط موجب میشود تا مغز بیشتر یک چشم را تحریک کند و این موضوع سبب ضعیف شدن چشم دیگر خواهد شد. معمولاً چشمی که در تنبلی چشم ضعیف میشود انحراف داشته و با مرور زمان شکل و ظاهر متفاوتی نسبت به چشم سالم پیدا میکند. در این مرحله گاهی تنها با نگاه کردن به چشم های کودک نیز میتوان علائم تنبلی چشم کودک را مشاهده کرد. چون تنبلی چشم و انحراف قابل مشاهده است. از مهمترین نشانههای تنبلی چشم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
انحراف چشم در یک یا دو چشم
عدم چرخش هماهنگ چشمها
عدم تشخیص عمق توسط فردانههای تنبلی چشم
نشانههای خاموش تنبلی چشم کودکان
همانطور که اشاره شد، تنبلی چشم بیماری است که بسیار خاموش میتواند فرزند شما را درگیر کند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که به رفتارهای جدیدی که نشان میدهد دقت داشته باشید. این بیماری نشانههای خاموشی دارد که عبارتند از:
۱. چرخش سر هنگام دیدن تلویزیون
۲. تنگ کردن چشمها برای دید بهتر
۳. مالیدن چشمها یا خارش بیوقفه آن
۴. عدم توانایی در مهارتهای حرکتی ظریف
۵. تاخیر و مشکل در خواندن
۶. قدرت تجزیه و تحلیل و ضعف در درس ریاضیات بهدلیل عدم تمرکز
۷. عدم دقت
۸. مشکل داشتن با انجام بازیهای ورزشی
علائم تنبلی چشم
حال چطور نشانههای تنبلی چشم کودکان را تشخیص دهیم؟ بارزترین نشانهها و علائم تنبلی چشم عبارتند از:
انحراف چشم به سمت داخل یا بیرون
عدم هماهنگی در کارکرد چشمها
دید عمقی ضعیف و تاری دید
دوبینی یا بستن یکی از چشمها
نیاز به کج کردن سر برای بهتر دیدن
نتایج غیرعادی در معاینات بینایی
دلایل تنبلی چشم
تنبلی چشم ممکن است بر اثر استفاده مداوم مغز از چشم سالم، بر قدرت و رشد بینایی فرد تاثیر بگذارد. بنابراین چشم بدون کار میتواند تار شده یا باعث بروز اختلالات دیگر شود.
در بسیاری از موارد، تنبلی چشم، علت موروثی و ژنتیکی دارد. از جمله دلایل عمده تنبلی چشم عبارتند از:
عدم تعادل عضلات چشم: یکی از مهمترین و شایعترین عوامل ایجاد این بیماری، عدم تعادل ماهیچههایی است که چشمها روی آن قرار دارند. که عدم تعادل ماهیچه منجر به معکوس یا ضربدری شدن چشمها شده و باعث اختلال در همکاری میان آنها می شود.
اختلاف در وضوح تصویر بین چشمها: اختلاف بسیار زیاد در وضوح تصاویر تشخیص داده شده توسط چشمها که بیشتر مواقع به دلیل دوربینی است. ولی گاهی به دلیل انحنای سطح ناهموار چشم بوده، می تواند باعث به وجود آمدن تنبلی چشم شود.
وجود اشکال در یک چشم: وجود یک ناحیه کدر در چشم یا همان آب مروارید، مانع از دیدن با وضوح کامل در آن چشم میشود. اگر این مشکل در اوایل تولد نوزاد وجود داشته باشد باید در سریع ترین زمان ممکن درمان شود. زیرا در صورت عدم درمان باعث افت بینایی دائمی میشود که از شدیدترین انواع تنبلی چشم است.
معمولا هر چه سن کودک کمتر باشد عبارتی درمان را زود تر شروع کنیم، اثربخشی درمان بیشتر خواهد بود. پس از ۸ سالگی، احتمال بهبود بینایی و درمان آن به طور قابل توجهی کاهش مییابد. ولی ناامید نشوید زیرا درمان هنوز هم میتواند موثر باشد. در حال حاضر نتایج درمان موفق تنبلی چشم در کودکان هنوز در نوجوانان تا حدود ۱۷ سالگی نیز دیده میشود.