gardeshban.ir

معماری از جمله هنرهای پرطرفداری است که در قالب سبک‌های مختلف، همواره نماینده‌ای شایسته برای بیان خصوصیات و ویژگی‌های هر عصر و دوره‌ای بوده است. در این میان معماری دوران باستان، جایگاهی خاص دارد. زمانی که معماران با کمترین امکانات، زیباترین سازه‌ها را خلق کرده و شگفتی آفریدند. در گوشه و کنار جهان از این دست بناهای تاریخی و شکوهمند بسیار است. سازه‌هایی که همچون جواهراتی گران‌بها، نمایی خیره‌کننده و تماشایی داشته‌اند و توسط گردشگران، مورد توجه و اقبال فراوانی قرار گرفته‌اند.

خوشبختانه اکثریت قریب به اتفاق این سازه‌ها، درمیان چشم‌اندازی خیره‌کننده و زیبا ساخته شده‌اند. نمایی که بر زیبایی آن‌ها افزوده و هر یک را بیش از پیش به درخشش انداخته است. شاید باید بگوییم آن‌ها در حقیقت زیبارویانی دلفریب از عصری فراموش‌شده هستند؛ دورانی که اکنون در میان غبار زمان رنگ باخته و کم کم از یادها محو شده است؛ اما این سالخوردگان مغرور، همچنان با تکیه به مجموعه‌ای از امتیازات خاص و منحصربه‌فرد، دلپسند و جذاب باقی مانده و نگاه‌ها را به سوی خود می‌کشند.

۱. قلعه‌ جزیره‌ تراکای (Trakai Castle)؛ لیتوانی

قلعه جزیره تراکای از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار بوده است

قلعه‌ جزیره‌ تراکای توسط دوک‌های لیتوانی و در قرن چهاردهم احداث شده است. در حقیقت «Kestutis» دوک و قانون‌گذار لیتوانی در قرون‌وسطا دستور ساخت این بنا را صادر کرد. بعدها پسر او عملیات ساخت این بنا را ادامه داده و سرانجام نیز در همین قلعه، دار فانی را وداع گفت. در آن زمان این قلعه به‌عنوان اقامتگاه سلطنتی مورد استفاده بود. از سوی دیگر شهر تراکای نیز در آن برهه‌ زمانی، به‌عنوان پایتخت کشور شناخته می‌شد و به همین دلیل این قلعه از اهمیت استراتژیکی بالایی برخوردار بود. این تنها قلعه‌ موجود در اروپای شرقی است که در یک جزیره ساخته شده است.

امروزه درهای این کاخ زیبا به روی عموم و گردشگران باز است. در عین حال در داخل قلعه موزه‌ای بر پا است که نمایشی قدرتمند و باشکوه از قرون وسطی را به بازدیدکنندگان نشان می‌دهد. در عین حال با برگزاری مراسم و رویدادهای مختلفی همچون اجرای کنسرت‌های موسیقی، این کاخ تماشایی نزد مردم اقبال بیشتری نیز یافته است. همچنین نبرد شوالیه‌ها از دیگر فعالیت‌هایی است که در این قلعه برگزار شده و هم از سوی مردم محلی و هم از طرف گردشگران و بازدیدکنندگان خارجی موردتوجه فراوانی قرار گرفته است.

 در دریاچه‌ای که این قلعه را احاطه کرده، انواع فعالیت‌های تفریحی آبی از جمله قایق‌رانی و تورهای تفریحی با کشتی برگزار می‌شود. همچنین رستوران‌های بسیاری در شهر تراکای، با ایجاد فضایی دنج و راحت، پذیرای میهمانان هستند، رستوران‌هایی که انواع خوراک‌های لذیذ تاتاری را به مشتریان خود عرضه می‌کنند. از سوی دیگر، این شهر با برگزاری مراسم‌های تاریخی و تماشایی متنوع، در جلب هرچه بیشتر بازدیدکنندگان به این منطقه، تاثیری بسزا داشته است.

۲. جرش(Jerash)؛ اردن

«جرش» که روزی پایتخت و یکی از بزرگ‌ترین شهرهای منطقه‌ «محفظة جرش» (Jerash Governorate) درشمال کشور اردن بود، امروز در قالب خرابه‌هایی به حیات خود ادامه می‌دهد که از این شهر تاریخی و باشکوه برجای مانده‌اند. این شهر باستانی در شمار بهترین بازماندگانی است که به‌خوبی معماری اصیل و دیدنی متعلق به امپراتوری روم باستان را در این ناحیه نمایندگی می‌کنند. 

جرش که در میان گستره‌ای وسیع از زمین‌های حاصلخیز جان گرفت، در «عصر برنز» مسکونی بوده است. معابد، برج و بارو، میدان‌های اسب‌دوانی، ساختمان‌های تئاتر و دیگر بناهای تاریخی آن دوره، هنوز نیز این گوشه و آن گوشه‌ شهر سر پا ایستاده‌‌اند. اگرچه این بناها مدت‌ها است که دیگر آن زیبایی خیره‌کننده‌ و قدیمی خود را از دست داده‌اند، هنوز هم به‌خوبی قادرند بازدیدکنندگان را به سفری در زمان برده و آن‌ها را به دوران گذشته بازگردانند.

این بنا بعد از جواهر بی‌بدیل صحرا یعنی شهر تاریخی و معروف پترا، دومین بنای معروف و پربازدید کشور اردن بوده و گفته می‌شود که به دستور اسکندر کبیر ساخته شده است. 

این روزها شهری مدرن، امروزی و هم‌نام در نزدیکی این بناهای تاریخی پا گرفته است. برگزاری تورهای گردشی و تفریحی از جمله فعالیت‌های صورت گرفته در این ناحیه‌ است که با نمایشی از شکوه ارتش امپراتوری روم، رنگ و بویی باستانی به خود گرفته است. به‌علاوه، تجربه‌ ارابه‌رانی در همان میادینی که قرن‌ها پیش صحنه‌ تاخت‌و‌تاز ارابه‌رانان محبوب بوده، بخشی دیگر از جذابیت‌های ارائه شده توسط مجریان صنعت توریسم کشور اردن است که بیش از پیش این بقایای تاریخی را در نزد گردشگران محبوب می‌کند و آن را در مرکز توجه قرار می‌دهد.

۳. تیکسی گامپا (Thiksey Gompa)؛ لداک (Ladach)، هند

«تیکسی گامپا» عمارتی زیبا و خیره‌کننده است که در اصل دیر و عبادتگاهی متعلق به بوداییان تبت محسوب می‌شود، در میان زیبایی بکر و تماشایی سرزمین هند، جذابیتی دو چندان یافته است. منظره‌ای باشکوه که با جلال و زیبایی معماری سنتی و مرسوم بوداییان، جلوه‌ای پرتلالو یافته و به مراتب چشمگیرتر شده است. کل این مجموعه ۱۲ طبقه دارد که بر فراز تپه‌ای در ارتفاع ۳۶۰۰ متری و مشرف به دهکده‌ «تیکسی» ساخته شده است. این مجموعه که در قرن پانزدهم تاسیس شده، دارای یک صومعه‌ مخصوص راهبه‌ها نیز است.

 در تزئین این بنا از تمامی المان‌ها و عناصر مرسوم در معماری بودایی همچون استوپا (Stupas)، نقاشی‌های دیواری، مجسمه، «Thangka» (نقاشی‌های بودایی که روی پارچه‌های پشمی یا ابریشمی کشیده شده‌اند) و شمشیر استفاده شده است. 

این عمارت همچنین به‌دلیل شباهتی که به «کاخ پوتالا» (Potala Palace) دارد، بسیار معروف و شناخته شده است. کاخی که در شهر لهاسا، پایتخت تبت واقع شده و یکی از مهم‌ترین بناهای این ناحیه به شمار می‌رود.

بازدیدکنندگان این دیر همچنین از معبد «مایتریا» (Maitreya) نیز بازدید می‌کنند و با راهبان بودایی ملاقات دارند. این معبد به افتخار بازدید دالایی لامای چهاردهم از این صومعه در سال ۱۹۷۰ احداث شد.

۴. بارابودور (borobudur)؛ جاوه‌ مرکزی؛ اندونزی

بارابودور که متعلق به ماهایانا (Mahayaya)، یکی از سه شاخه‌ اصلی بودیسم است، در قرن نهم ساخته شد. در واقع شاید بتوان از این بنای تاریخی، به‌عنوان نماد و سمبل کشور اندونزی نام برد. یکی از شناخته‌شده‌ترین بناهای معنوی و مذهبی جهان که در فهرست میراث ارزشمند تاریخی یونسکو نیز جای دارد و هر ساله میزبان گردشگران بی‌شماری از اقصی‌نقاط جهان است.

این معبد درمجموع از ۶ سکوی مربعی شکل ساخته شده که با حجاری‌های زیبا به استوپاهای زنگی شکل شباهت دارند و نیز به حدود ۵۰۴ مجسمه‌ بودا آراسته شده‌اند. بر فراز کل این بنا، یک گنبد مرکزی قرار گرفته که با ۷۲ مجسمه‌ بودا احاطه شده، در حالی که هر مجسمه در داخل یک استوپای کوچک حفره‌حفره جای گرفته است. اگر از بالا به کل این مجموعه بنگریم، متوجه شباهت آن با ساختار «ماندالا» (Mandala) خواهیم شد. ماندالا که در زبان سانسکریت به معنی دایره است، به‌عنوان سمبل و نماد هستی در دو آیین هندو و بودایی شناخته می‌شود. 

امروزه این معبد به‌عنوان مکانی برای انجام دعا و مراقبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرساله و در زمان ماه کامل و در ماه‌های مه یا ژوئن، زائرانی از گوشه و کنار جهان گرد هم می‌آیند و به مناسبت تبدیل «سیدارت گوتاما» (Siddartha Gautama) به بودا، جشنی برپا می‌کنند.

۵. انجمن رومی (Roman Forum)؛ رم؛ ایتالیا

در قلب شهر زیبا و تاریخی رم، می‌توان بقایای بر جای مانده از یکی از مهم‌ترین و درخشان‌ترین بناهای تاریخی دوران پرشکوه امپراتوری روم باستان را مشاهده کرد. بناهایی فروریخته که روزی جایگاه دولتمردان آن دوره بودند. جایی که شهروندان رومی دور هم جمع شده و پیروزی‌های مکرر ارتش قدرتمند امپراتوری را جشن می‌گرفتند. جایگاهی که دادگاه‌ها برگزار شده و نمایندگان سنا برای مردم سخنرانی می‌کردند. حتی میادینی که روزی شاهد نبردهای خون‌بار گلادیاتورها و شعف و شادمانی دیوانه‌وار مردم آن دوره بودند نیز، جایی در همان نزدیکی را به خود اختصاص داده‌اند. در یک کلام باید گفت که برای قرن‌ها اینجا قلب تپنده‌ جامعه‌ روم بوده و هر روز میزبانی وقایعی شگفت انگیز را بر عهده داشته است.

این انجمن در دره‌ای کوچک در حد فاصل تپه‌های پالاتین (Palatin) و کاپیتولین (capitolin) جای گرفته است. تاریخ ساخت قدیمی‌ترین بنای این محدوده به قرن هشتم پیش از میلاد باز می‌شود. 

هر چند این روزها دیگر خبری از آن هیاهو و رفت‌و‌آمد نیست، این انجمن تاریخی، هنوز هم هر روز مراجعان بسیاری را پذیرا است. رقم قابل‌توجه ۴٫۵ میلیون گردشگر که هر ساله به بازدید از این بناهای فرو ریخته آمده و همچنان شکوه عصری فراموش شده را نظاره‌گر هستند. باید پذیرفت که این انجمن یکی از مقاصد گردشگری است که باید یک بار در طول زندگی به بازدید از آن رفته و این سازه‌های برجای مانده از تاریخ پربار جهان را تحسین کرد.

۶. کر ویرپ (the khor Virap)، ارمنستان

عبادتگاه تاریخی «کر ویرپ» در میان منظره‌ای شگفت‌انگیز و رویایی در منطقه‌ کوه آرارات و درست در نزدیکی مرز این کشور با ترکیه واقع شده است. ارمنستان نخستین کشوری است که در سال ۳۰۱ پس از میلاد، مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی خود اعلام کرد. این در حالی است که اولین صومعه‌ مسیحیان این کشور در قرن هفتم ساخته شده است. این صومعه و عبادتگاه کوچک بعدها گسترده‌تر شده و به‌صورت یک مجموعه درآمد. نام این صومعه در زبان ارمنی به معنی «چاه یا گودال عمیق» است.

این صومعه زمانی به‌عنوان مدرسه‌ علوم دینی و الهی، پذیرای کاتولیک‌های ارمنی بوده است. در کنار کوه آرارات، این عمارت کوچک نیز به‌عنوان سمبل و نماد این ناحیه شناخته می‌شود. این صومعه همچنین برای قرن‌ها به‌عنوان زیارتگاه شناخته شده و هر ساله میزبان زائران فراوانی بوده است. 

این صومعه در شمار معروف‌ترین و پربازدیدترین مقاصد گردشگری کشور ارمنستان جایگاهی خاص دارد. کلیسای «اَست‌وات‌ساتسون» (Astvatsatsin)، موردعلاقه‌ زوج‌های جوانی است که اغلب آخر هفته مراسم عقد و ازدواج خود را درآن برگزار می‌کنند. این منطقه همچنین به‌دلیل طبیعت زیبا و چشم‌اندازهای تماشایی خود، مکانی ایده‌ئال و رویایی برای عکاسانی است که مایل هستند مناظری بدیع و چشم‌نواز را ثبت و ضبط کنند. مناظری که اغلب شبیه کارت‌پستا‌ل‌های خوش‌رنگ‌و‌لعاب به نظر می‌رسند.

۷. الن دونن (Eilean Donan)؛ جزیره‌ لاک دوییچ (Loch Duich)؛ اسکاتلند

معنای اسم قلعه «الن دونن» در زبان اسکاتلندی، جزیره‌ تاریک است. این قلعه در قرن سیزدهم در جزیره‌ای کوچک و جزر و مدی ساخته شده و به‌عنوان استحکامات دفاعی توسط قبیله‌ مکنزی (Mackenzie) مورد استفاده قرار گرفته است. این قلعه‌ تاریخی شاهد زندگی پر فراز و نشیب خاندان‌های اشرافی متعددی بوده است و سرانجام نیز در قرن هجدهم توسط اعضای فرقه‌ مذهبی «دومینیکن» به‌طور کامل تخریب شد.

عملیات مرمت و نوسازی قلعه مجددا در سال ۱۹۱۹ آغاز و در سال ۱۹۳۲ به پایان رسید؛ قلعه‌ای که این روزها در فهرست آثار معروف و شناخته‌ شده این کشور جای دارد. 

شاید بتوان قلعه الن دونن را یکی از زیباترین استحکامات دفاعی و تاریخی کشور اسکاتلند نامید که اگرچه بارها زخم‌خورده و صحنه‌ درگیری‌هایی خون‌بار بوده، سرفراز از این مخاطرات عبور کرده و از خلال هزاران سال آشوب و جنگ، همچنان پا برجا ایستاده است.

۸. قلعه‌ اوزاکا (Osaka)؛ اوزاکا؛ ژاپن

قلعه «اوزاکا» توسط یکی از قدرتمندترین اربابان فئودال ژاپنی «تویوتومی هیدئوشی» (Toyotomi Hideyoshi) درقرن شانزدهم ساخته شد. تویوتومی همچنین به‌عنوان جنگجو، سامورایی و سیاستمداری قابل در عصر «سنگوکو» (Senguku) شناخته می‌شود. این قلعه به‌عنوان بنای معروف و سمبل شهر اوزاکای ژاپن، نمایی از شکوه و قدرت اربابان آن دوره بوده و این جلال و جبروت را به زیبایی هرچه تمام به تصویر کشیده است.

از جمله نشانه‌های این شکوه و تجملات را می‌توان در تزیینات و دکوراسیون ساخته‌شده از طلایی مشاهده کرد که هم بخش بیرونی و هم درونی این قلعه را آراسته‌اند. نشانه‌هایی که در عین حال شاهدی بر وسواس تویوتومی برای نمایش فلزات گران‌بها بوده است و از این مسئله پرده برمی‌دارند.

به‌علاوه، این قلعه نقشی مهم و حیاتی در یک‌پارچه سازی و وحدت ژاپن در قرن شانزدهم و در دوره‌ «آزوچی مومویاما» (Auchi- Momoyama) ایفا کرده است.

بازدیدکنندگان می‌توانند ضمن بازدید از این قلعه که این روزها بازسازی شده است، از دیگر رویدادهای تماشایی با درون مایه‌های تاریخی این شهر نیز لذت برده و کمی بیشتر با حال‌و‌هوای دوران قدیم ژاپن آشنا شوند.

۹. پانتئون (Pantheon)؛ رم؛ ایتالیا

«پانتئون» در فاصله سال‌های ۲۷ قبل از میلاد مسیح تا ۱۴ پس از میلاد ساخته شده است. سازه‌ای تحسین برانگیز که با تکیه بر معماری باشکوه عصر باستان جان گرفته و باید آن را جواهری باشکوه در میان گنجینه‌ ارزشمند شهر تاریخی روم به حساب آورد.

معنای نام آن «همه‌ خدایان» است، نامی که علت وجودی این بنا بوده است و به‌خوبی کاربرد آن را در آن عصر و زمانه نشان می‌دهد. در کنار ارزش تاریخی پانتئون، این سازه به‌دلیل معماری ارزشمند خود نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. معماری که نشانه‌های فراوانی از عصر طلایی و باشکوه معماری روم باستان و تکنیک‌های معماران آن دوره را به نمایش می‌گذارد. این روزها این بنا در شمار پربازدیدترین مکان‌های تاریخی شهر رم قرار داشته و مورد توجه بازدیدکنندگان از گوشه و کنار جهان قرار دارد.

این روزها با قدم زدن زیر گنبد فراخ این معبد رومی، هنوز هم می‌توان عطر روزهای قدیمی و از یاد رفته را استشمام کرد. می‌توان خاطرات آن شکوه از دست‌رفته را مرور کرد و کمی بیشتر با ویژگی‌های آن دوران فراموش‌شده آشنا شد.

۱۰. پترا (Petra)؛ اردن

شهری با نمایی گیج‌کننده و تحسین‌برانگیز که در میان صخره‌های صورتی رنگ کنده‌کاری شده است. این شهر که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد، صدای شکوه معماری دوران قدیم است. شکوهی که از درخشش خالص و تکرار نشدنی برخوردار بوده و حتی با گذشت قرن‌ها نیز چیزی از زیبایی و شگفتی آن کم نشده است.

این شهر در شکل و شمایل امروزی خود، در حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و توسط «حاکمان نبطی» (Nabateans) ساخته شده است. ۵۰ سال زمان صرف حجاری و کندن این شهر در میان این صخره‌های سرخ و مرتفع شد. این شهر همچنین به‌دلیل سیستم لوله‌کشی آب خود نیز معروف است. مردم محلی این سازه‌ زیبا را به‌دلیل رنگ سرخ صخره‌هایی که بن مایه‌ اصلی وجود آن هستند، «رز صحرایی» می‌نامند.

در سال ۲۰۰۷ و در جریان یک رای‌گیری، این شهر به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه‌ جدید شناخته شد. این شهر هنوز نیز به‌رغم گذر قرن‌ها، میزبان بازدیدکنندگانی از چهار گوشه‌ جهان است که زبان به تحسین این رز خوش رنگ و لعاب گشوده و تزیینات، معماری و فضای داخلی وسیع آن را مورد ستایش قرار می‌دهند.

بناهایی کهن و باستانی که با شکوهی رنگ باخته از دورانی کهن و فراموش نشده، هنوز هم به‌اندازه‌ای جذابیت و گیرایی دارند که بسیاری را به تماشای خود دعوت کرده و نماینده‌ای شایسته و میراث داری ارزشمند برای ویژگی‌های ممتاز دوران خود هستند.