gardeshban.ir

آرامگاه شیخ محمود شبستری ،صاحب مثنوی معروف ” گلشن راز ” در باغی موسوم به گلشن در شهر شبستر واقع شده است . این آرامگاه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم قمری ساخته شد. ولی در زمان قاجاریه توسط "حاج میرزاآغاسی ” وزیر محمد شاه تجدید عمارت گردید. در سال ۱۲۶۷ ق . دو قطعه سنگ نبشته مرمر با خط نستعلیق جلی برجسته روی قبرها نصب گردید . 

سنگ مزار شیخ محمود شبستری سال وفات او را ۷۲۰ ذکر کرده است. در سال ۱۲۹۷ قمری این بنا به امر میرزا حسن خان سپهسالار پیشکار ایالت آذربایجان مرمت شد . سپس در سالهای ۱۳۱۰ و ۱۳۴۰ و بالاخره در سال های اخیرمرمت گردید.

دوره شیخ محمود شبستری

شیخ محمود شبستری در زمان سلطنت شیخ محمد خدابنده و ابوسعید ایلخانی می‌زیسته است. در کتاب روضات‌الجنان، شیخ ابی بابا و شیخ محمود شبستری معاصر یکدیگر بوده‌اند و در یک سال فوت کرده‌اند. بنابراین احتمالا شیخ محمود شبستری در حدود سنین۵۰ سالگی درگذشته است.برخی سن وی را هنگام وفات ۳۳ سال ذکر کرده‌اند که به نظر درست نمی‌آید، چرا که به نظر می رسد در این سنین نمی‌توان چنین شهرتی در عرفان کسب کرد.

در باغچه مقبره، چند قطعه سنگ حجاری شده وجود دارد که سه قطعه از آن‌ها جالب و دارای ارزش است. دو قطعه دیگر به شکل صندوق است که احتمالا از سنگ‌های پایه در ورودی باغچه بوده و دیگری پایه سنگی مقرنس مشعلی است که از نوع سنگ‌های کبود معمولی است.

امروزه مجموعه آرامگاه شیخ، به صورت یک مجموعه فرهنگی-هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد و از جاهای دیدنی شبستر به شمار می‌رود. در حال حاضر در این مجموعه کلاس‌های مختلف علمی و فرهنگی برگزار می‌شود. مجموعه دارای کتابخانه عمومی و تخصصی در زمینه ادب و عرفان اسلامی، سالن کنفرانس و چایخانه سنتی نیز است. گفته شده در دهه هفتاد خورشیدی بر فضای آرامگاه افزوده شده و به وسیله خیرانی در شهر شبستر مجموعه آرامگاه از نظر فیزیکی مرمت شده است.

شیخ محمود شبستری که بود ؟

شیخ سعدالدین محمود شبستری ار عرفای قرن هفتم و هشتم هجری قمری است که در ایام سلطنت گیخاتو در شبستر متولد شد . در زمان سلطان محمد خدابنده و ابوسعید بهادر در شهر تبریز زندگی کرد و به شهرت رسید. شیخ به سفرهای بسیار رفت و با علمای حجاز و مصر و شام دیدار نمود و کسب دانش کرد. شیخ محمود شبستری در بیان شرح حال خود اشاره می‌کند که به کرمان نیز سفر داشته و در آنجا تاهل اختیار کرده و در کرمان داری فرزند شده است. فرزندان وی برخی نیز اهل قلم و کمالات بوده‌اند.

در مورد مذهب شیخ محمود شبستری نیز اختلافاتی وجود دارد. برخی وی را پیرو مذهب سنت دانسته‌اند و وی را معتقد به کلام اشعری تشخیص داده و برخی دیگر وی را پیروی شیعه اسماعیلیه معرفی کرده‌اند و علت آن را نوشتن تفاسیر اسماعیلیان بر گلشن راز شیخ ذکر کرده‌اند.

گلشن راز

شهرت شیخ محمود شبستری بیشتر به واسطه داشتن مثنوی گلشن راز او است که در سال ۷۱۷ هجری قمری در پاسخ به سوال از مسایل عرفانی اهالی خراسان سروده است. این مثنوی دارای هزار بیت است و یکی از پرمغزترین کتاب‌های عرفانی محسوب می‌شود. این کتاب امروزه در مقطع دکتری رشته‌های ادبیات و عرفان و فلسفه تدریس می‌شود. اروپاییان گلشن راز را به زبان‌های انگلیسی و آلمانی ترجمه و چاپ کرده‌اند. مثنوی گلشن راز از قرن ۱۷ و ۱۸ در بین فلاسفه غرب، همچون کانت نیز مطالعه می‌شده است. این مثنوی سرشار از مضامین عرفانی و فلسفی است و یکی از آثاری است که در زمینه تفکر اسلامی بسیار محل توجه است.

شیخ علاوه بر کتاب گلشن راز، دارای مثنوی سعادت‌نامه نیز است. مثنوی سعادت‌نامه کتابی است عرفانی به نظم، که بر وزن حدیقه‌الحقیقه سنایی سروده شده است. این مثنوی دارای سه هزار بیت است که مشتمل بر حکایات و تمثیلات بوده و نیز شرح حال و آثار پنج نفر از عرفای مشهور تبریز در قرن ششم را در خود جای داده است. کتاب یک منظومه حکمی است و در هشت باب تنظیم شده است. علاوه براین شیخ دارای آثار دیگری به نثر نیز است.

ثبت ملی

شیخ محمود شبستری از علما و فضلای عصر خود بوده و به دلیل داشتن مثنوی گلشن راز، شهرت جهانی دارد. مقبره وی که از آثار دوره ایلخانی است، در تاریخ دهم مهرماه سال ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۱۹۷ در شبستر، ثبت ملی شده است و همواره علاقه‌مندان عرفان و گردشگران بسیاری از ایران و جهان به سمت خود جذب می‌کند.