گردشبان (gardeshban.ir) : خانه حیرانی یزد متعلق به دوره قاجار است. در سال های اخیر خانه های تاریخی یزد مورد توجه قرار گرفته اند که خانه حیرانی یکی از این بناهای تاریخی است. این آثار تاریخی علاوه بر این که از ارزش تاریخی برخوردار هستند بخش مهمی از میراث فرهنگی ما را شامل می شوند. در این مقاله سعی داریم خانه حیرانی یزد را به شما معرفی کنیم.
همانطور که می دانید استان یزد یک استان با آب و هوای گرم و خشک است. شهر یزد به شهر خشت ها و کاه گل ها و مسجد و بادگیر معروف است و در میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است. شهر یزد اصالت خود را حفظ کرده است و بافت این شهر از گذشته تغییر چشم اندازی نداشته است، همچنین بادگیر های این شهر در کل سطح شهر قابل مشاهده است. این شهر در گذشته دارالعباده نامیده می شده است.
خانه حیرانی در محله یوزداران ( فهادان ) در شهر یزد واقع شده است. این خانه در دوره قاجار به صورت چهار طرف و متناسب با فصل های مختلف سال ساخته شده است و دالان و هشتی زیبا و چشم گیری هم دارد. اما شاخص ترین قسمت این عمارت بادگیر هایش هستند.
یک تالار عریض در این خانه وجود دارد که در بین تالار های یزد رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. این تالار بیشتر در فصل تابستان استفاده میشده است و به اصطلاحی بخش تابستانه تالار عمارت بوده است.
مانند تمام خانه های قدیمی حوضی در وسط خانه قرار دارد که باغچه های زیبایی در اطرافش خودنمایی می کنند و این ها با دیوار هایی که با کاه گل و گچ پوشیده شده است و حیاط با آجر های خشت سنگ فرش شده است. دور تا دور حیاط این خانه، اتاق هایی وجود دارند که با در های چوب و پنجره هایی با شیشه های رنگی به این خانه روح بخشیده اند.
یکی از جذاب ترین قسمت های این خانه پشت بام آن است. جایی که چشم انداز کل محله فهادان از بالا در برابر چشمان ما است و شب ها می شود از آنجا به تماشای آسمان کویر نشست.
عمارت حیرانی یزد در گذر زمان
این عمارت علاوه بر جاذبه های گردشگری از ویژگی های هنری هنرمندان نیز بهره مند می باشد. به گفته یکی از هنرمندان فعال در این عمارت، حدود 40 هنرمند و 14 کار آموز ناشنوا در این عمارت به صورت رایگان در حال آموزش دیدن هستند.
در دوره ای قرار بود که این خانه از حضور هنرمندان تخلیه شود و در اختیار کانون وکلا قرار بگیرد اما با اعتراض هنرمندان و پیگیری متوالیان این خانه همچنان در خدمت هنرمندان می باشد. بعد از مدتی نیز خبر های مبنی بر این که این خانه قرار است به بخش خصوصی تبدیل شود تا علاوه بر فعالیت های هنری و فرهنگی، محلی برای اقامت مسافران و گردشگران باشد اما این پیشنهاد نیز با مخالفت هایی رو به رو شد.
با گذشت زمان و تعویض مسئولین با توجه به کاندید بودن شهر یزد به عنوان شهر نساجی، تصمیم بر این شده که علاوه بر فعالیت های هنری و فرهنگی، خانه نساجی یزد در این عمارت بنا شود و آن را به قطب نساجی سنتی کشور ایران تبدیل کند.
خانه خلاق ایران
این خانه بعد از سال ها دست به دست شدن، سر انجام در فروردین سال 97 تحت عنوان اولین شعبه خانه خلاق ایران آغاز به کار کرد و به نمایشگاه و فروشگاه دائمی صنایع دستی تبدیل شد.
اهداف و فعالیت این خانه عبارتند از:
• بازاریابی و تبلیغات و برند سازی در حوزه صنایع دستی و فرهنگی
• فعالیت در حوزه صنایع دستی ، هنرهای تجسمی و هنر های نمایشی
• فعالیت در حوزه طراحی و معماری
• دیجیتال مارکتینگ، فعالیت در حوزه صنایع شنیداری و دیداری
• فعالیت در حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی
• آموزش و یادگیری، نشر و چاپ
• ارائه اسباب بازی و وسایل سرگرمی
البته در این عمارت برنامه های فرهنگی نیز برگزار شده است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• برگزاری جشنواره های فیلم کوتاه ساباط ( یک مکان خنک و سایه سار در تابستان و پناهگاهی برای رهگذران از باد و بوران در زمستان )
• بازارچه خیریه دانشجویی برای کمک به بیماران سرطانی
• کار گاه دو روزه فیلم سازی
• نخستین رویداد میراث دیجیتال
دیگر جاذبه های گردشگری در خانه حیرانی
در این عمارت کارگاره های تولید صنایع دستی، کافه گالری، رونمایی از هنر دست هنرمندان ایرانی، برگزاری گروه های تئاتر و موسیقی، نماشگاه و ورک شاپ های متعدد در یک خانه تاریخی، برای گردشگران می تواند جذاب و قابل توجه باشد.
به عبارت دیگر گوشه و کنار این عمارت زیبا و چهار فصل به هنر های مختلفی آراسته است که عبارتند از:
تالار یا ایوان که محل برگزاری گردهمایی ها و نشست هایی مانند برنامه های داستان خوانی، شعر خوانی و فیلم نامه نویسی است.
بخش موسیقی: که محلی برای هنر های تجسمی، نمایش و برگزاری موسیقی است.
گالری کنار اتاق صنایع دستی : که محلی برای نمایشگاه های آثار نقاشی بهاء الدین نقاش معاصر است.
ضلع صنایع دستی: که محلی برای ارائه صنایع دستی و سنتی مانند پوشاک، وسایل تزئینی، فرش و زیر انداز های دستباف است.
جاذبه های گردشگری نزدیک به خانه حیرانی
گردشگران می توانند بعد از این که از خانه حیرانی دیدن کردند از خانه لاری ها، خانه ملک زاده، خانه محمودی، خانه کاشفی، خانه نواب وکیل، زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه، آب انبار و حسینیه فهادان، بقعه درازده امام، امام زاده سید طاووس ( ع )، مسجد جامعه و همچنین به کوچه و گذر های قدیمی که پر از صنایع دستی هست بروند. همچنین در این کوچه ها کافه و رستوران های سنتی و دنج زیادی وجود دارد که مسافران و گردشگران می توانند در آنجا رفع خستگی کنند.