گردشبان (gardeshban.ir) :
نامدار خلیلیان ـ کارشناس صنایع دستی در حوزه جواهرات ـ در این زمینه می گوید: «صنایع دستی حوزهای است که خیلی از دوستان خودشان را در آن صاحب نظر میدانند و به آن وورد میکنند»
او با ذکر مثالی سخنانش را چنین ادامه داد: «ما سال ۱۳۸۹ بود که در اصفهان اولین جشنواره طراحی طلا و جواهر را در دانشگاه اصفهان برگزار کردیم. تمام دوستان با طرحهای متعدد و مختلف در این جشنواره حضور داشتند. موضوعی که در این جشنواره خیلی نظر ما را به خود جلب کرد، این بود که بیش از ۶۰ درصد طرحها قابل ساخت نبود. یعنی دوستانی که طراحی صنعتی خواندهاند، طرحهایی ارائه داده بودند اما کار قابل ساخت نبود.»
خلیلیان اضافه کرد: «ما نیازمند این هستیم که در زمینه طراحی در هر زمینهای که کسی ورود میکند، به آن حوزه کاملا مسلط و وارد باشد. مثلا اگر کسی بخواهد در رابطه با ساخت طلا و جواهر نظری بدهد یا خودش را کارشناس معرفی کند، باید در وهله اول کار کرده باشد و این حوزه را بشناسد. اگر اینگونه نباشد، باعث میشود تا برخی افراد در این حوزه ورود پیدا کنند و عدهای به اشتباه توسط این دوستان راهنمایی شوند و به مشکل برخورد کنند.»
این کارشناس صنایع دستی همچنین اظهار کرد: «اظهار نظرهای غیرکارشناسی، برخی اوقات باعث میشوند یکسری افرادی که واقعا در این زمینه کارهایشان از نظر افراد حرفهای قابل قبول نیست، تأیید شوند و به این عرصه ورود پیدا کنند که قاعدتا برای خودشان تبعات خوبی نخواهد داشت.»
او درباره راهحل جلوگیری از ورود دانشجویان غیرمرتبط به این جریانهای تخصصی، گفت: «مراجع ذیربط باید ورود پیدا کنند. به عنوان مثال خود اتحادیه صنایع دستی میتواند یکی از بهترین مراجع برای این قضیه باشد. باتوجه به اینکه خود من در دانشگاه تدریس میکردم و مدیر گروه بودم، همیشه به این اعتقاد داشتم، استادی که در زمینه تدریس ورود میکند، باید در آن رشته کار کرده باشد و به نوعی کارآفرین بوده باشد.»
این کارشناس هنری اضافه کرد: «هدف اغلب افراد از یاد گرفتن و ورود به عرصه صنایع دستی، کسب درآمد است. این کسب درآمد محقق نمیشود مگر اینکه در این زمینه کار کرده باشد، از تجربه پیشکسوتان استفاد کرده باشد و در نهایت در جایگاه مناسبی قرار بگیرد. من چیزی که میدانم این است که این کار با خواندن چند کتاب انجام شدنی نیست.»
وضعیت صنایع دستی در دولت سیزدهم
خلیلیان درباره وضعیت صنایع دستی در شرایط حاضر و نگاه دولت سیزدهم به این هنر، تصریح کرد: «در زمینه صنایع دستی خیلی زود است اگر الان بخواهیم نظر بدهیم؛ چون باید ببینیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. ولی برخی از افرادی که در حال حاضر منتصب میشوند، متخصص در آن زمینه نیستند و آدمهایی هستند که ما به عنوان دوستان فعال در این صنف آنها را میشناسیم ولی تخصصی در این زمینه ندارند و من فکر نمیکنم که بتوانند تأثیر خوبی در این رشته داشته باشند.»
او با مهم دانستن نقش فعالان صنفی در این حوزه اضافه کرد: «باید یک فعال صنفی درباره بحث شناسایی صنایع دستی و مواد اولیه کمک کند، در عین حال که علم و دانش نیز مهم هست. ما نه صرفا میتوانیم بر اساس علم این مسیر را پیش ببریم و نه صرفا بر اساس تجربه.»
انحصار در صنایع دستی واقعی است؟
این مدرس رشته صنایع دستی در پاسخ به این سوال که آیا هنر صنایع دستی چه در زمینه خرید و چه در زمینه تولید و فروش در انحصار عده ای خاص از جامعه قرار گرفته است؟ به خبرنگار ایسنا گفت: «در بحث جواهرات، اگر طلا را کنار بگذاریم، در بحث نقره، دیگر فلزات و سنگها، باور به این انحصار نمیتواند حداقل در زمینه مشتری درست باشد. انحصار بخاطر این است که بازار دارد خودش را پالایش میکند.»
او در توضیح مطلب بالا ادامه داد: «در حقیقت برخی کارگاهها و افرادی که به بازار ورود پیدا کردند، در این بازار راکد نمیتوانند مشتری جذب کنند و در حال پالایش شدن هستند. ولی اگر طلا را بخواهیم به این قضیه اضافه کنیم، میشود کاملا این فرضیه را تأیید کرد؛ اما باز هم راه حل وجود دارد.»
خلیلیان اضافه کرد: «امروز عیار رایج طلا در کشور اروپا ۱۴ و در کشور آمریکا عیار رایج ۱۰ است. در حقیقت میتوانم بگویم که ما در اروپا میتوانیم طلا را به قیمت ۸۰۰ هزار تومان به پول خودمان خریداری کنیم. خب قاعدتا چیزی که در این میان خرید و فروش میشود، فلز نیست بلکه هنر است. ببینید ما متأسفانه یاد گرفتیم که یک النگوی درشت از طلا بسازیم و با افتخار بگوییم عیارش ۲۲ است. ما داریم فلز میفروشیم و فروختن فلز خیلی کار سختی نیست.»
این کارشناس هنری همچنین گفت: «ما در صنفمان باید هنر بفروشیم. یعنی باید بتوانیم برای یک کار ۱۰ عیاری اجرتی را دریافت کنیم و یک مقدار سودی هم برای خودمان در نظر بگیریم. هرچه کار شکیلتر باشد، فروش من بالاتر میرود، سودم بیشتر میشود و در نهایت موفقتر خواهم شد.»
خلیلیان با اشاره به این نکته که فلز نقره به لحاظ قیمت چندان به مصرفکننده فشار وارد نمیکند، اظهار کرد: «نوع سنگی که برای کار انتخاب میشود، مهم است. سنگهایی که برای کار انتخاب میشوند باید به صورتی باشند که تغییرات خوبی را در ظاهر صنایع دستی ما ایجاد کنند و هم اینکه قیمت تمام شده کار خیلی بالا نرود. به نظر من این مجموعه میتواند تغییری در سلیقه مشتری و در میزان تقاضای بازار ایجاد کند.»