گردشبان (gardeshban.ir) :
گاماسیاب رودی است در غرب ایران که یکی از طویل ترین رودخانه های ایران به شمار می رود. سراب گاماسیاب سرچشمه این رود طویل است. سرآب گاماسیاب سی ودومین اثر طبیعی ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
سرآب گاماسیاب (گاماساب) سرچشمه یکی از طولانی ترین رودخانه های کشور است که ازدامنه ارتفاعات کوه سنگی گرو (مسیر جاده نهاوند به نورآباد (لرستان) و در ۱۹ کیلومتری جنوب شرقی نهاوند سرچشمه گرفته و در امتداد کوه گرو ادامه می یابد و آب رودخانه های متعددی را مانند حرم آباد، قلقل رود و خرم رود را دریافت کرده و پس از مشروب نمودن مزارع کشاورزی دشت نهاوند، به رودخانه قره سو و در ادامه به کرخه و نهایتا به تالاب هور العظیم می پیوندد.
محوطه سراب زیبایی خیره کننده ای دارد. آب رودخانه بقدری خنک است که به سختی میتوان دستان خود را در آب نگه داشت.
منشأ آب آن یخچال طبیعی است و دارای آبدهی ۵ متر مکعب در ثانیه است که این رقم در مقایسه با سایر سرآب های موجود در زاگرس و حتی سایر سرآب های کشور عددی قابل توجه است.
آب جاری شده از سراب گاماسیاب سرچشمهٔ اصلی رودخانهٔ بزرگ گاماسیاب است. این رود در طول دره شهرستان و مسیر دشت دلتایی نهاوند جاری است و به هنگام عبور، قسمت عمده روستاها و باغ های باختری شهر را مشروب ساخته و راهی شهرستان صحنه در استان کرمانشاه می شود. این رودخانه پس از ورود به استان کرمانشاه به رود قره سو، در عبور از استان لرستان به رود سیمره و در استان خوزستان به رود کرخه می پیوندد.
در بالا دست چشمه ها، غاری طبیعی دیده می شود و محوطهٔ اطراف سرآب جنگل کاری شده است. در مسیر این رود با احداث نیروگاه برق آبی و حوضچه های پرورش ماهی، در زمینه تولید برق و پرورش ماهی اقداماتی انجام شده است. حیات جانوری در این منطقه شامل پستاندارانی همچون قوچ، میش، کل، بز، گرگ و پرندگانی مانند کبک، بلدرچین، فاخته، قمری و چنگر است و در رودخانه می توان به انواع ماهی از جمله قزل آلای رنگین کمان، سفید ماهی و سنگ ماهی اشاره کرد.
انتخاب این منطقه به عنوان منطقه نمونه گردشگری و انجام اقداماتی جهت رفاه حال گردشگران از قبیل مکان های اقامتی و امکانات تفریحی دیگر از جمله قایقرانی، ماهیگیری، اسب سواری از برنامه های دولت است.گاماسیاب در تاریخ قدیم به اسم لوکنی معروف بوده است.
وجه تسمیه گاماسیاب
گاماسیاب ترکیبی از گا (گاو) + ماسی (ماهی) + آب است، یعنی آبی که دارای گاوماهی (ماهی بزرگ) می باشد. نظریه دیگری که در مورد وجه تسمیه گاماسیاب مطرح است بر این اساس می باشد: دوعدد یخچال برفی بسیاربزرگ درکوه گرین و قسمت بالای سراب وجود داشت که از نهاوند قابل دیدن بود که یکی به شکل گاو ودیگری به شکل ماهی خمیده دیده می شد و هنوزهم قدیمی ها آن یخچال هارابه خاطردارند. در ضمن کلمه (ماسی) به زبان لری بختیاری وزبان پهلوی همان (ماهی) است پس گاو+ ماسی (ماهی)= آبی که ازیخچال گاو ماهی سرچشمه میگیرد. البته متاسفانه در بیست و پنج سال گذشته، در اثر تغییرات جوی و گرمای زمین این دویخچال همانند سایر منابع یخی دیکر در حال نابودی هستند و تنها از بالای گرین قابل مشاهده می باشند.
مسیر دسترسی:
برای رسیدن به سراب گاماسیاب، شهر نهاوند را به سمت سه راهی «نهاوند-ملایر-بروجرد» طی می کنیم، پس از ده کیلومتر به پاسگاه قلعه قباد می رسیم. از این محل یک راه آسفالته فرعی منشعب می شود که نهایتا به نوراباد می رسد. با طی مسافت ده کیلومتر و گذشتن از روستاهای قلعه قباد و وراینه، به راه فرعی خاکی در سمت چپ می رسید که تابلویی با عنوان «پارک جنگلی گاماسیاب» در ابتدای آن قرار دارد. از این نقطه تا سرچشمه گاماسیاب کمتر از پانصد متر فاصله است