گردشبان (gardeshban.ir) : چابهار یکی از شهرهای جنوب خاوری استان سیستان و بلوچستان ایران و تنها بندر اقیانوسی این کشور است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد. لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتیهای اقیانوسپیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است. اگرچه چابهار به دلیل قرار گرفتن در منطقه آزاد در گذشته بیشتر برای خرید مورد استقبال قرار میگرفت ولی این روزها طبیعت چابهار گردشگران زیادی را جذب میکند. یکی از زیباترین روستاهای گردشگری چابهار روستای تیس است.
روستای تیس (Tis) در حدود 10 کیلومتری شمال غربی چابهار و در مسیر ارتباطی چابهار- کنارک قرار گرفته است و رودخانه لاوری از میان آن می گذرد. همچنین کوه های شهباز، پیلبند و لاوری فضای آن را احاطه کرده اند. این روستا با قدمتی بسیار، در گذشتههای دور بندری مهم بوده است و امروزه با چشماندازهای ساحلی و جاذبههای گردشگری متعددش، به یکی از مقاصد روستاگردی در منطقه جنوب کشور تبدیل شده است.
روستای بندری تیس (طیس یا تیز) قدمتش به دوران هخامنشیان می رسد. بندر تیس از 2500 سال پیش پل ارتباطی مهمی میان هند، خاورمیانه و آسیای مرکزی بود و معبر بسیاری از تجار جهان به حساب می آمد. امروزه نیز نزدیکی این روستا به چابهار و امکانات مناسب نیز آن را در میان گردشگران محبوبتر کردهاند.
پیشینه روستا
روستای باستانی تیس که طیس یا تیز نیز خوانده میشود، در گذشته یکی از مهمترین بنادر ایران و مهمترین بندرگاه ناحیه تاریخی مکران بوده است. بازرگانان در آن دوره کالاهای مورد نیاز را از آسیای شرقی و هند، از طریق این بندر به دیگر نقاط خاورمیانه، آسیای میانه و قفقاز ارسال میکردند. جایگاه روستای تیس به عنوان بندر در برخی دورههای اسلامی نیز حفظ شده که در این زمان آن را تیز مینامیدند. با اینکه تیس امروزه اهمیت خود را بهعنوان بندرگاه از دست داده؛ اما بهعنوان روستایی ساحلی باقی مانده است.
از آنجا که نام روستا در کتابهای مرتبط به جنگها و فتوحات اسکندر مقدونی آمده است؛ میتوان قدمت آن را حدود ۲۵۰۰ سال پیش دانست. در دوره هجوم اعراب به ایران طبق گفتههای ابن بلخی، بندر تیس به دست لشگر بصره افتاد. در سال ۹۷۱ میلادی (۳۶۰ قمری) عابد بن علی، یکی از فرماندهان عضدالدولهی دیلمی تیس را اشغال کرد و دست به کشتار مردم زد.
در نهایت مردم روستا به دین اسلام گرویدند. در اواخر سده ۱۰ و اوایل سده ۱۱ قمری، ورود پرتغالیها به خلیج فارس و دریای عمان، میرجیند، یکی از سرداران ناحیه ساحلی مکران را به ایستادگی در برابر آنها واداشت. در آن دوره پرتغالیها قلعهای ساختند که امروزه میتوان بقایای آن را در این روستا پیدا کرد.
آنگونه که به نظر میرسد روستای ساحلی تیس در دروه قاجار از شناخت چندانی برخوردار نبوده است. شاید بتوان یکی از مهمترین دلایل کاهش اهمیت روستای تیس بهعنوان بندر را، توقف تولید نیشکر و پانیذ در مکران یاد کرد. چراکه این بندر خروجی اصلی این محصولات بوده است.
بهترین زمان سفر
چابهار یکی از معدود نقاطی در ایران است که تقریبا در تمام طول سال هوایی متعادل دارد. البته از اواسط بهار و در طول تابستان شرجی هوا افزایش مییابد و از تعداد مسافران کاسته میشود. بنابراین اگر خلوتی برای شما اهمیت دارد و میتوانید با هوای مرطوب کنار بیایید، در این بازه زمانی راهی چابهار و تیس شوید. در غیر این صورت، بهترین زمان سفر به روستای تیس، پاییز و زمستان است.
بندر و ساحل روستای تیس
ساحل تیس از مقاصد محبوب این روستا به شمار می رود که نوع دیگری از گردشگری را برای مسافران رقم می زند. در این ساحل امکانات رفاهی و تفریحی خوبی مثل آلاچیق، دوش، زمین بازی کودکان، بوفه و رستوران، قایق، جت اسکی و شاتل فراهم است و فرصت ماهیگیری نیز مهیاست.
جاذبه های دیدنی روستا
این روستا دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیاری است. از مهمترین جاذبه های روستای تیس می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
پلاژ ساحلی تیس
قلعه پرتغالی ها
گورستان جن ها
مسجد جامع تیس یا مسجد تک مناره
مجموعه غارهای بان میستی
قلعه بلوچ
قلعه پیروز گت
قلعه انوشیروان
سوغات روستای تیس
خرید سوغاتی یکی از جذابترین بخشهای سفر است؛ به خصوص وقتی به مناطق کمتر شناختهشده مانند تیس سفر میکنید. روستای تیس با وجود کوچکی، سوغاتیهای جالبی برای خرید دارد که از جمله آنها میتوان به انواع سوزندوزی، آبزیان تاکسیدرمی شده، ادویه محلی، حصیر، زیورآلات زنانه و خوراکیهای محلی اشاره کرد.
غذاهای محلی روستا
روستاگردی و گشتوگذار در مناطق مختلف ایران بدون تجربه غذاهای محلی کامل نمیشود. پس خوردن غذاهای تیس را فراموش نکنید. شیلات نقش مهمی در غذاهای این روستای ساحلی دارند. از جمله غذاهای خوشمزهای که باید در تیس امتحان کنید، قلیه ماهی، پکوره، شیلانچ، مربای خرما، حلوای خرما، میگو پلو و سبزی پلو با ماهی هستند.
اقامت در روستای تیس
اگر قصد دارید شب را در روستای تیس سپری کنید، دو گزینه پیش روی شما وجود دارد. گزینه ارزانتر، اقامتگاههای روستای تیس است. اگر اقامتی با کیفیت بالاتر را مدنظر دارید، چند کیلومتری طی کنید و به چابهار بروید. در چابهار هتلهای گوناگونی با خدمات مختلف وجود دارد که میتوانید شب را در آنها سپری کنید.
چطور به روستای تیس برویم؟
تیس امروزه با قرارگیری در مسیر ارتباطی چابهار- کنارک به عنوان یکی از مقاصد و جاذبه های گردشگری استان سیستان و بلوچستان از جایگاه خوبی برخوردار است. با استفاده از راه هوایی از تهران تا چابهار حدود ۱۴۵۳ کیلومتر و از طریق راه زمینی با استفاده از جاده ایرانشهر- کرمان حدود ۱۹۶۱ کیلومتر فاصله است. از چابهار تا تیس نیز حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه باید با خودرو برانید. همچنین میتوانید از تاکسی تلفنی استفاده کنید.
آدرس: استان سیستان و بلوچستان، 10 کیلومتری شمال غربی چابهار