گردشبان (gardeshban.ir) : مسجد جامع میان ده از گذشته های دور و کلا” از زمانی که مسلمانان ایران را فتح کردند ، در زمان سلسله ی صفوی بنا شده و سبک این زمان را به خوبی نشان می دهد این بنا به طور کامل از گل و آجر ساخته شده است.
کاشی کاری نیست ولی در ایوانی بزرگ آیاتی از قرآن مجید که به خط کوفی بسیار زیبا نوشته شده به چشم می خورد . سقف ایوان ها و شبستان مسجد کاملا” هلالی شکل است و در سر در ورودی آن روی سنگ بزرگی اشعاری مبنی بر زمان ساخت بنا حک شده است.
مسجد میانده مربوط به دوره صفوی است و در بشرویه، بافت قدیمی شهر، محله میانده واقع شده است. این مکان در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۵۹۰۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مسجد تاریخی میانده بشرویه، الگویی از زیباترین معماری اسلامی است.
معماری مسجد جامع میان ده
مسجد میانده که در مرکز محله میانده در بشرویه قرار گرفته دارای سردر زیبا با تزئینات كاربندی در وردی می باشد. این بنا در كنار آب انبار، حسینیه و مدرسه علمیه یكی از بناهای مهم این مركز محله می باشد. طبق کتیبه بنا، مسجد مربوط به دوره صفویه است. مسجد به صورت تک ایوانی است.
ایوان مسجد بزرگ که بر روی آن آیاتی از قرآن مجید به خط کوفی نوشته شده است دیدنی است. سقف ایوانها و شبستان مسجد کاملاً هلالی شکل است و در سردر ورودی آن، روی سنگ بزرگی اشعاری بیان کنندهٔ زمان ساخت بنا حک شده است.
بنا فاقد کاشی کاری است. در دو طرف سردر نیز دو سكو (پیرنشین) ساخته شده است. زمان ساخت مسجد به قبل از اصلاح درجه قبله بر میگردد چرا كه جهت ایوان قبله با جهت فعلی قبله چند درجه ای اختلاف دارد. احتمال این نیز وجود دارد كه معمار بنا به منظور حداكثر استفاده از سایه در تابستان چرخش مختصری در جهت مسجد پدید آورده تا شرایط مطلوب تری برای نمازگزاران حاصل شود همچنین در ضلع جنوبی بنا سردر كوچكتری نسبت به سردر اصلی وجود دارد كه مخصوص ورود و خروج زنان می باشد.
شبستان این مسجد در جبهه شرقی واقع است و در پنجاه سال گذشته بخشی بدان افزوده شده است.
ستون های قطوری در این فضا پوشش طاق و چشمه ای را نگه می دارد. ایوان این بنا از شاخص ترین فضاهای این مسجد می باشد که با کاربندی و شمسه های زیبایی پوشیده شده است همچنین آسمانه این فضا فاقد اندود گچ بوده كه چیدمان آجر در پوشش بخوبی قابل دیدن می باشد و بر زیبایی آن افزوده است.
دور تا دور ایوان نیز كتیبه ای با خط ثلث دیده می شود كه قسمت های زیادی از آن بر اثر آسیب های وارد آمده غیر قابل خواندن می باشد
در کتاب طرایق الحقایق نویسنده معصوم علیشاه از این مسجد یاد نموده است ودر سال ۱۰۳۰بنا شده است.
در جایی دیگر آمده است :
مسجد جامع میان ده در خیابان حسینیه و محله میانده شهر بشرویه واقع است. سبک معماری این مسجد شبیه به سبک سلجوقی است و نشانه هایی از معماری دورهی صفویه نیز در آن دیده میشود. این سازه در ۱۰۳۰ هجری قمری ساخته شده است. ورودی این مسجد در مقابل مدرسهعلمیه است. این مسجد تک ایوانی است و تنها ایوان آن در سمت جنوب قرار دارد و محرابی بر دیواره انتهایی آن تعبیه شده است.
سقف ایوان از دو تویزه یکی در اسپر ایوان و دیگری در وسط ایوان که دو گنبد عرقچین را بر فراز خود دارد تشکیل شده است. در اطراف حیاط مرکزی ۱۲ ستون آجری با طاق بندیهای جناغی وجود دارد و رواقهایی با سقف هایی گنبدی را تشکیل داده اند.
در ضلع شمالی و پشت رواق شمالی شبستانی وجود دارد و کل مسجد در حدود ۸۵۰ متر مربع مساحت دارد. آنچه به این مسجد زیبایی بخشیده است کاربندیهای تردستانهی آجری و گچی است.