گردشبان (gardeshban.ir) : بر بلندای کوه جمهور در شهرستان زیبا و بسیار سرسبز کلیبر و در سه کیلومتری شهر کلیبر قلعه ای قرار دارد که از سه طرف مشرف به دره های عمیق است و تنها راه روردی آن نیز آنقدر پیچیده و صعب العبور است که قلعه را دست نیافتنی می نماید.
این قلعه که در بین مردم به قلعه بابک شهره است در طول تاریخ به قلعه بذ نیز شهره بوده و قلعه جمهور نیز نامیده می شود. کاوش های باستان شناسی و معماری بکار برده شده در ساخت قلعه نشان می دهد که بنای اولیه قلعه متعلق به دوران اشکانی و ساسانی است و تا میانه قرن هفتم هجری قمری به طور مستمر مورد استفاده قرار داشته و آباد بوده است.
این دژ مستحکم بیشتر شهرت خودش را مدیون بابک خرمدین سرکرده سرخجامگان است. بابک که سرگردگی قیام علیه خلافت عباسی را در آذربایجان به عهده داشت قریب به بیست سال لشکر عباسی را تار و مار کرده و کشته های فراوانی از آنان گرفت اما نفوذناپذیری این قلعه سبب شد تا بتواند از گزند خلفای عباسی در امان بماند.
از آنجایی که این قلعه نفوذناپذیر بود و از نظر نظامی شکست بابک خرمدین غیرممکن به نظر می آمد، خلیفه عباسی با همکاری افشین توانست با خدعه و فریب و از طریق دوستی بابک را از قلعه بیرون کشیده و او را شکست دهد. بابک به ارمنستان می گریزد و در نهایت توسط شاهزاده ارمنی به خلفای عباسی تسلیم می گردد. بابک خرمدین در سال ۲۲۳ ه.ق به طرز فجیعی در شهر سامرا کشته میشود.
اگر نگاهی به قلعه بیاندازید ابهت آن را بیشتر درک خواهید کرد. قلعه و بناهای وابسته به آن ۱۰ هزار مترمربع مساحت داشته و از لایه های دفاعی گوناگونی تشکیل شده است. اولین لایه عبور از ورودی دژ است که معبری باریک و کاملا سنگی است و تنها یک نفر می تواند از آن عبور کند. خروجی این دالان در تیررس مستقیم دید برج های مراقبتی قرار دارد که کوچکترین حرکتی را رصد می کند. با خروج از دالان اول مسیر دوم آغاز می شود. ۲۰۰ متر مسیر سخت شما را به حصار ورودی قلعه می رساند.
قلعه تنها یک دروازه ورودی داشته و سه طرف دیگر کاملا مشرف به پرتگاه است. با عبور از بارو یا همان حصار قلعه یک مسیر باریک و مرتفع پیش روی شماست که علاوه بر صعب العبور بودن از یک سو مشرف به دره ای عمیق با عمقی ۶۰۰ متری است. این مسیر نیز یکصد متر طول دارد. با رسیدن به ورودی قلعه چهار برج مدور دیده بانی را خواهید دید. از این ورودی با پلکان هایی نامنظم و خاص به قلعه وارد خواهید شد. قلعه بنایی سه طبقه بوده و با ورود به داخل آن تالاری وسیع با هفت اتاق به چشم می خورد. آب انبارها بخش دیگری از قلعه هستند که معمولا در پاییز و زمستان با بارش برف و باران پر از آب شده و در بهار و تابستان قابل استفاده بوده اند.
راه پله قلعه که طبقات را به هم متصل میکرده است تا حدودی آسیب دیده است. در جای جای قلعه آثار اتاق ها، آب انبارها و اصطبل ها به چشم می خورد. مسیر رسیدن به قلعه متفاوت است. مسیر اول از کنار هتل بابک آغاز می شود. مسیر دوم کمپ گردشگری قلعه درسی و مسیر سوم از کمپ عشایر منطقه آغاز می شود. هر سه مسیر مستلزم کوهنوردی نیمه سنگین است و نیازمند کفش مناسب و آب کافی می باشد. گرچه مسیر اندکی طولانی و دشوار است اما به زعم تمام بازدید کنندگان قلعه، منظره استثنایی قلعه و طبیعت بی نظیر اطراف کلیبر ارزش این سختی را دارد.
در جریان کاوش های باستان شناسی آثار فراوانی از این قلعه زیبا بدست آمده که متعلق به قرون مختلفی است و در یک سایت موزه در نزدیکی قلعه نگهداری می شود که حتما ارزش بازدید را دارد.