گردشبان (gardeshban.ir) :
در تمام جوامع اعمال ممنوعهای از نظر فرهنگی یا اعتقادی وجود دارد انجام آنها برای شخص عواقب ناگواری به همراه دارد. همچنین اعمال و تفکرات مقدسی در جوامع مختلف وجود دارند که سرپیچی از آنها هم تابو محسوب میشود.
اگر بخواهیم تابو را به صورت ساده تعریف کنیم باید بگوییم «ممنوعیت هر عملی که براساس باور عمومی شکل گرفته است». سادهترین مثالی که در این مورد میتوان به یادآورد ممنوع بودن یا عجیب بودن گریه کردن در آقایان است.
ممنوعیت ذاتی یک تابو یعنی نقض یا سرپیچی از آن نوعی دردسر با خود به همراه دارد و فردی که سرپیچی کرده مجرم شناخته میشود. مثلا عدم موفقیت در ماهیگیری، بیمار شدن یا خسته شدن در بسیاری از جوامع تابو محسوب میشود. این موضوع در اقوام و مناطق مختلف با هم فرق میکند. مثلا در جوامعی ازدواج در یک سنی تابو و در جامعهی دیگری ازدواج در همان سن بسیار پسندیده است.
گاهی تابوها به دلیل محافظت از فرد یا جمعیتی در برابر افراد قدرتمند یا نیروهای ناشناخته ایجاد شده و برای برطرف کردن جنبهی منفی آن هم مراسم و تشریفات خاصی شکل گرفته است. مثلا در برخی از فرهنگها از فردی که با مردگان تماس فیزیکی داشته است، مثل افرادی که مسئول شستوشوی مردگان هستند، میخواهند که پس از هر بار تماس در مراسم پاکسازی که به همین منظور برگزار میشود شرکت کند.
در بعضی از فرهنگها تماس با زنی که در دوران قاعدگی است یا باردار است ممنوع است و ارتباط با او تابو محسوب میشود. آنها عقیده دارند زن در این دوران منشا نیروهای قدرتمند تولیدمثلی است و نباید در این جریان انرژیها خللی ایجاد شود. مراسم حمام کردن و غسل پس از این دوران هم از جمله تشریفاتی است که برای پاک کردن جنبهی منفی تابو انجام میشود.
در مطالعات انجام شده مشخص شده است که تابوها در هر قوم و اجتماع با اجسام و اعمالی که برای برقراری نظم اجتماعی ارزشمند هستند ارتباط مستقیم دارند. مردم از طریق خلق تابوها به یک سیستم کنترلی وسیع نظم عمومی دست پیدا میکنند و میتوانند به خوبی تمام جمعیت جامعه را در یک مسیر پیش ببرند. زیگمویند فروید تابو را اینگونه توصیف میکند: «تابوها توسط نگرشهای اجتماعی دوسوگرا به وجود آمدهاند و درواقع نمایانگر اعمال ممنوعهای هستند که ناخودآگاه افراد تمایل به انجام آنها دارد.»
۱۳ مورد از عجیبترین تابوها در سراسر جهان
تابوها در گوشه و کنار جهان به چشم میخورند و نمیتوانیم بگوییم جامعهای بدون هیچ تابویی زندگی میکند. در این میان بعضی از تابوها واقعا عجیب هستند. مثلا در کشورهای آسیایی روش خاصی برای خرد کردن چوب وجود دارد و هر روشی غیر از آن تابو است! بعضی از جوامع غذا خوردن با دست چپ را غیر بهداشتی و نشانهی بیاحترامی به میزبان و غذا میدانند. در این بخش با ۱۴ مورد از عجیبترین تابوها در جهان آشنا میشوید.
۱. در نیوزیلند علامت پیروزی را با دست نشان ندهید
اغلب اوقات وقتی میخواهیم عکس یادگاری بگیریم علامت پیروزی (حرف V انگلیسی) را با دست نشان میدهیم، لبخند میزنیم و عکس یادگاری میگیریم. اما اگر در نیوزیلند این کار را انجام دهید و کف دستتان هم به سمت خودتان باشد مردم فکر میکنند که به آنها گفتهاید «برو خودت را خراب کن»! این موضوع در استرالیا و بریتانیا هم وجود دارد. پس اگر قصد سفر به این کشورها را دارید هرگز با این ژست عکس نگیرید.
۲. در مراکش با دست چپ غذا نخورید
غذا خوردن با دست چپ در مراکش، و اغلب کشورهای اسلامی، نشانهی بیاحترامی و حتی کثیفی است، چون مردم از دست چپ برای تمیز کردن و از دست راست برای غذا خوردن استفاده میکند.
۳. در استفاده از چوبهای چاپاستیک ژاپنی با احتیاط عمل کنید
غذا خوردن با چاپاستیک آداب بسیار سختی دارد. آنها معتقدند که مردهها هم میتوانند غذا بخورند پس در زمان غذا خوردن باید با آرامش کمی از چاپاستیک را در ظرف غذا وارد کرد و میزان غذای مورد نیاز خود را برداشت. همچنین نباید چاپاستیک را در ظرف غذا رها کرد و پس از تمام شدن غذا، باید آنها را در کنار ظرف بگذارید. نکتهی دیگر روش تحویل گرفتن غذایی است که به شما تعارف میشود. اگر غذایی که با چاپاستیک به شما تعارف میشود را با چاپاستیک خودتان دریافت کنید مرتکب خطای بزرگی شدهاید.
باید ظرفتان را بالا بیاورید تا غذا را داخل آن بگذارند، سپس آن را با چاپاستیک خود بردارید. فقط در زمان جدا کردن استخوانهای مرده از خاکستر و قرار دادنشان در کوزه افراد حق دارند تکههای استخوان را با چاپاستیک از یکدیگر تحویل بگیرند. انجام این کار در زمان غذا خوردن بیاحترامی به غذا است! اگر به این آداب پایبند نباشید ژاپنیهای اطرافتان وحشتزده میشوند و به سرعت برای اصلاح عمل شما اقدام میکنند.
۴. در هند جواب ندادن به سوالات شخصی تابو است
شما نمیتوانید در هند به مردم بگویید «این موضوع شخصی است و به خودم مربوط میشود». این جمله بیاحترامی کامل به شخص سوال کننده است. پس وقتی به هند سفر میکنید منتظر باشید مردمی که برای اولین بار میبینید از شما سوالات به شدت شخصی و خصوصی، مثل میزان درآمدتان، بپرسند. این موضوع برای آنها عادی است و آن را زشت نمیدانند.
۵. در زمان بازدید از معابد در تایلند، شانههای خود را بپوشانید
پوشش و رفتار مناسب در زمان بازدید از معابد تایلند بسیار مهم است و اگر شانهها یا زانوهایتان پوشیده نباشد توهین بزرگی به این محل مقدس کردهاید. این موضوع آنقدر برای تایلندیها مهم است که اگر پوشش مناسبی نداشته باشید به شما اجازهی ورود به معبد را نمیدهند.
۶. در اسپانیا فقط لباس تیم فوتبال اسپانیا را بپوشید
اگر به اسپانیا سفر میکنید و قرار است در کنار مردم فوتبال ببینید هرگز نباید لباسی غیر از لباس فوتبال تیمهای اسپانیایی را به تن کنید. بیتوجهی به این تابو مردم را عصبانی میکند و ممکن است شما را از جمع خود بیرون کنند.
۷. در تایلند و کشورهای عربی کفش یا پای خود را به سمت دیگران نگیرید
مردم در کشورهای عربی و تایلند کفش و پا را به عنوان قسمت ناپاک بدن میشناسند و اگر پای خود را به سمت آنها بگیرید نشانهی بیاحترامی است.
۸. در تایلند به سر بزرگتر از خود دست نزنید!
اگر به تایلند سفر میکنید هرگز به سر افراد بزرگتر از خودتان دست نزنید. این نشانهی بیاحترامی به بزرگتر است. این تابو در بسیاری از کشورهای آفریقایی هم به چشم میخورد. در این کشورها وقتی در جمعی حضور دارید که رئیس قبیله هم حضور دارد یا در حال صحبت با او هستید نباید سر شما بالاتر از سر او قرار بگیرد.
۹. با کفش وارد خانهی ژاپنیها نشوید
خانه از نظر ژاپنیها محلی مقدس است و هرگز نباید با کفش به آن وارد شوید. باید کفشها را در قسمت کفشکن (وردی خانه) در آورده و سپس وارد شوید. راه رفتن در خانه با کفش نشانهی بیاحترامی به صاحبخانه است.
۱۰. در اسکاندیناوی از غذا تشکر کنید
اگر در کشورهای حوزهی اسکاندیناوی غذا میخورید حتما بعد از تمام شدن غذا به میزبان بگویید «takk for maten»، یعنی از شما برای غذا متشکرم. گفتن این جمله بعد از صرف غذا از واجبات است و بیتوجهی به آن نشانهی بیاحترامی است.
۱۱. در اندونزی ایستاده غذا نخورید
غذا همیشه مورد احترام مردم مختلف بوده و به همین دلیل تابوهای مختلفی در ارتباط با آن شکل گرفته است. مردم اندونزی ایستاده غذا خوردن را نشانهی بیاحترامی به غذا میدانند. پس اگر به اندونزی سفر کردید، حتی اگر خیلی هم هیچ وقت فکر ایستاده غذا خوردن به سرتان نزند.
۱۲. در مراسم عزاداری چینیها قرمز نپوشید
همانطور که پوشیدن لباسی غیر از لباس مشکی در عزاداری ایرانیها تابو است، چینیها هم پوشیدن لباس قرمز در مراسم عزاداری را نامناسب میدانند.
۱۳. جویدن آدامس، تابویی در اروپا
جویدن آدامس در اتریش،ایتالیا و آلمان تابو است. این تابو در اندونزی هم وجود دارد و مردم جویدن آدامس در مکانهای عمومی را عملی ناشایست میدانند.
مرور کلی
هر جامعهای با هر سطحی از فرهنگ و سابقهی تاریخی در خود تابوهای کوچک و بزرگی دارد که قرنها با آنها زندگی کرده است. بعضی از این تابوها آنقدر آسیبزننده هستند که حرکتهای اجتماعی عظیمی برای شکستن و تغییر آن انجام میشود. در این مطلب به صورت کلی با مفهوم و ریشهی تابو صحبت کردیم و با ۱۴ تابوی عجیب در جهان آشنا شدیم. اگر شما هم تابویی میشناسید که به نظرتان عجیب است، آن را در قسمت کامنتها بنویسید.