آرامگاه سید غلام رسول، زیارتگاهی قدیمی در چابهار+ عکس

صفحه نخست / عمومی

آرامگاه سید غلام رسول، زیارتگاهی قدیمی در چابهار+ عکس

آرامگاه سید غلام رسول، از زیارتگاه‌های مسلمانان هند و مردم منطقه بوده است و قدمت آن به سال ۴۵۶ هجری قمری باز می‌گردد.

کد خبر: ۵۵۰۰۳

تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۱-1401 May 17

چابهار بندری که به دلیل آب و هوای بهاری‌اش به این نام خوانده می‌شود یکی از شگفت انگیزترین بنادر ایران است. این شهر که در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان واقع شده لقب تنها بندر اقیانوسی ایران را نیز دارد. تنها بندر ایران که به آب‌های آزاد راه دارد و ما را به اقیانوس هند متصل می‌کند. شهر چابهار در جوار سواحل دریای عمان قرار گرفته و این سواحل چابهار، این منطقه را به مقصدی هیجان انگیز در منطقه جنوب ایران تبدیل کرده است.

آرامگاه سید غلام رسول، از زیارتگاه‌های مسلمانان هند و مردم منطقه بوده است و قدمت آن به سال ۴۵۶ هجری قمری باز می‌گردد. این مقبره در بدو ورود به شهر چابهار نمایان است و به‌ واسطه معماری‌اش، برای غالب گردشگران جذابیت دارد. برخی صاحب آن را فردی صاحب‌نام و شیعه و برخی دیگر وی را لوطی می‌دانند که عمر خود را به شاد کردن مردم می‌گذرانده است.

آرامگاه سید محمد، مشهور به سید غلام رسول، با شماره ثبت ۱۵۵۹ در تاریخ ۱۳۵۶/۱۰/۵ به ثبت رسید و در دهه‌های اخیر توسط میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان مرمت شده است. این آرامگاه سال‌های سال مکانی برای معتقدان وی بود که با برگزاری مراسم‌های مختلفی سعی در بزرگداشت آن داشتند.

بنای آرامگاه سید غلام رسول از معماری هندی تاثیر پذیرفته است و شاخصه‌های معماری هند را به‌طور واضح می‌توان در آن رویت کرد. به احتمال بسیار مسلمانان هند به‌دلیل توجه به صاحب مقبره، این تغییرات را در دوره‌های بعد از ساخت روی آن صورت داده‌اند.

سید غلام رسول کیست ؟

در مورد صاحب آرامگاه در کتاب فرهنگ مردم بلوچ که توسط عبدالله ناصری به نگارش درآمده، دو دیدگاه ذکر شده است:

در مورد صاحب مزار دو عقیده وجود دارد. یکی آنکه معتقد هستند این مزار از آن عارف وارسته و مرد حقی است به نام سید عبدالرسول و این زیارتگاه مردم شیعه چابهار است و افراد غیرشیعه هم از شیعه‌های این سرزمین پیروی می‌کنند. بعضی دیگر بر این باوراند این مزار یک لوطی است (مطرب‌های دوره گرد را لوطی می‌نامند). در مورد صاحب مقبره روایاتی مختلف وجود دارد. گفته شده که وی خود هندی تبار بوده و زنی از اهالی چابهار را اختیار کرد، اما در شب عروسی‌اش دچار کسالت شد و فوت کرد.

سید غلام قبل از مرگش، از مردم درخواست کرد که به جای گریه و زاری بر سر مزارش، رقص و پایکوبی به راه بیاندازند. به همین دلیل، ارادتمندان به این شخص، هر سال در سالگرد مرگش در آخر ماه ذی القعده، ده روز رقص و پایکوبی می کردند.

گویا در آن ایام، ابتدا زنان محلی مقبره را آب و جارو و مردها با لباس پاکیزه و آراسته خود را مهیای رقص و پایکوبی می کردند. به محض طلوع آفتاب، صدای ساز و دهل کل محوطه را بر می داشت و مردمانی از پاکستان، هندوستان و چابهار به همراه سیاه پوستانی از برخی کشورهای آفریقایی جشن و پایکوبی خود را آغاز می کردند. همچنین زنانی که سن بیشتری داشتند، برای گرفتن شفای بیماران و گرفتن حاجات دیگران به داخل مقبره می رفتند.

البته متاسفانه امروز از این مراسم و پایکوبی ها خبری نیست. امروزه مردم شیعه مذهب بندر چابهار در ایام مختلف سال از جمله ایام محرم و صفر در آرامگاه سید غلام رسول چابهار عزاداری می کنند.

تاریخچه

پلان معماری بنای آرامگاه سید غلام رسول به‌ شکل بناهای دوره سلجوقی است. برخی بر این اعتقاد هستند که بنا مربوط به دوره تیموری است و شاخصه‌های معماری این دوره نیز در بنا دیده می‌شود. احتمال می‌رود بنا در دوره‌های بعد تکمیل شده باشد و شاخصه‌هایی از معماری تیموری هند در آن به کار رفته باشد.

طرح و نقش‌های روی بنا نیز از اصالت خاصی برخوردار هستند و مشابه در بناهای دیگر مربوط به عصر صفویه نیز دیده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت بنا به احتمال بسیار، آرامگاه در عصر سلجوقی ساخته و تزیینات آن در دوره‌های بعدی تکمیل شده است.

معماری بنا

آرامگاه سید غلام رسول با دیوارهای سفید به سبک معماری هندی ساخته شده است. بنا در ضلع غربی حیاط، روی صفه‌های به ارتفاع یک متر قرار دارد. ورودی اصلی بنا در میانه ضلع غربی این پیشخوان است و سطح دیوارهایش را با تعبیه طاقچه‌ها و طاق‌نماهایی با تزیینات گچی به‌ شکل دایره، پشت سر هم ساخته‌اند.

بر پیشانی ورودی بنا نقاشی تزیینی رنگارنگی با طرح‌های نقوش ستاره‌های مشبک دیده می‌شود. در قسمت شرقی آرامگاه، یک پیشخوان با سقف تیرهای چوبی و حصیری و چند ستون چوبی جای گرفته‌ است که با پنج پله به حیاط وصل می‌شود و قدمت چندانی ندارند. در چهار گوشه زیارتگاه، چهار مناره کوتاه وجود دارد و نیم‌دایره‌هایی از گچ، به رنگ سفید، بین این منازل را پر می‌کند. گنبد از داخل دارای نواری از تزیینات هندسی و گیاهی با رنگ‌ها‌ی زرد، قرمز، آبی، سفید است. بالای چهارطاقی بنا، چهار نورگیر وجود دارد که قسمتی از نور داخل آرامگاه را تامین می‌کنند.

در ضلع غربی طاق‌نمایی با تزیینات مقرنس دیده می‌شود که در داخل آن کلمات «لااله الا الله» «یا محمد» «یا علی» و… را روی نقش گل‌ها طرح‌اندازی کرده‌اند. در نمای ضلع شمالی، رو‌به‌روی محراب نیز طاق نماهایی با تزیینات مقرنس دیده می‌شود که محل نذر و روشن کردن شمع است. مقبره در میانه بنا واقع و روی آن صندوقچه‌ و بر فراز صندوقچه حجله چوبی با تزیینات هندسی و زینت‌های بلوچی گذاشته شده است.

مراسم آیینی در آرامگاه سید غلام رسول

معتقدان به سید غلام رسول هر ساله در سالروز مرگش (روز آخر ذی‌القعده)، به‌مدت ده روز با ساز‌و‌دهل به آوازخوانی، رقص و پایکوبی می‌پرداختند. دو نظریه درباره این مراسم وجود دارد:

از آنجا که لوطی فوت شده عمرش را به شاد کردن مردم می‌پرداخت، وصیت کرده بود بعد از مرگش در کنار قبر وی مراسم شادی برگزار شود و تاثیر وجود خود را در شادمانی مردم بعد از مرگش حفظ کند.

از آنجا که این شخص عروسی ناکام و نافرجامی داشت، دوستدارانش هر ساله در سالروز مرگش برایش جشن تدارک می‌‌دیدند تا یاد او را زنده کنند.

هرکدام از این نظریه‌ها صحت داشته باشد، در هر صورت امروزه چنین مراسمی برگزار نمی‌شود و تقریبا می‌توان گفت از بین رفته است. پیروان صاحب این مزار اکثرا شیعه مذهب هستند و در ماه محرم مراسم سوگواری در این مقبره برگزار می‌کنند.

چطور به آرامگاه سید غلام رسول برویم؟

همانطور که در ابندای مقاله گفتیم این آرامگاه در شهر چابهار و در خیابان ریگی، بعد از میدان شیلات واقع شده است و دسترسی آن بسیار راحت است. حتما پیش از بازدید از باز بودن آرامگاه اطمینان حاصل کنید.

آدرس: استان سیستان و بلوچستان، چابهار، بلوار شهید ریگی، شهید ریگی 14

هزینه بازدید: رایگان

شماره تماس: ۲۲۲۱۴۹۸-۰۵۴

برچسب ها:

چابهار آرامگاه سید غلام رسول گردشبان سیستان و بلوچستان

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

لینک کپی شد

پسندها: 0

گزارش خطا